NEMATODA: NEMATODLAR (Yuvarlak solucanlar)

1
NEMATODA NEMATODLAR(Yuvarlak solucanlar)

• Genel özellikler
• 1. Vücutlari segmentlere ayrilmamis ve silindir
  seklindedir
• 2. Vücut yüzeyleri kütikülle örtülüdür.
• 3. Yalanci bir vücut bosluklari vardir ve agizla
  baslayip anüsle biten bir sindirim sistemleri
  blunur.
• 4. Ayri eseylidirler.
• 5. Üreme, sinir ve bosaltim sistemleri vardir.
• 6. Yasam döngülerinde yumurta( ovipar,
  ovovivipar ve vivipar)- larva( 4 dönem)- eriskin
  dönemleri vardir.
• 7. Vücut distan içe dogru
• a. Renksiz, hücresiz, ölü kütikül tabakasi
• b. Kütikül tabakasini salgilayan hipodermis
• c. Kas tabakasi
• d. Yalanci vücut boslugu ve iç organlar yer alir

2
Nematodlar insan vücudunda nerelere yerlesir?

• Sindirim sistemi
• Ince bagirsak
• Kalin bagirsak
• Dolasim sistemi
• Deri ve deri alti dokularinda
• Plevra, periton, perkardial bosluklar

3
(No Transcript)
4
Ascaris lumbricoides ve Askaryaz
5
Yapi

• Eriskini krem, beyaz renkte
• Ön uçta üç dudak var
• Iki uca dogru incelen vücut kütikül ile kapli
• Erkek 15-20 cm uzunlugunda, 3-4mm çapindadir.
  Arka ucu karin yüzüne dogru kivrilmistir. Arka
  uçta çiftlesmeye yarayan iki spikül bulunur.
  Üreme organi testis, vas deferens ve atar
  kanaldan olusur.
• Disi 20-40 cm uzunlugunda 5mm çapindadir.Arka uç
  konik sonlanir. Vulva vücudun arkasinin
  önündedir.Vulva civarinda genital girdle denilen
  bir daralma bulunur. Genital organlar, vulva ve
  vagina disinda çifttir. Over, oviduct, seminal
  reseptakulum ve uterustan olusur.
• Bir disinin içinde 27 milyon yumurta bulunabilir.

6

• Eriskin disi ve erkek Ascarisler

7
Yapi

• Yumurtalari ovipardir.
• Yumurtalari iki tiptir
• Döllenmis
• Döllenmemis
• Yumurtanin kabugu distan içe dogru su
  tabakalardan olusur
• a.Protein tabakasi
• b.Membrana lucida
• c.Askarosit veya lipoidal vitellin zar

8
Evrim
9

• Eriskin disi A.lumbricoides

10
(No Transcript)
11
(No Transcript)
12

• Akcigerde larva

13

• Akcigerde larva

14

• Tedaviden sonra düsürülen Ascarisler

15

• Operasyonla çikarilan ince bagirsak ve içindeki
  Ascarisler

16
(No Transcript)
17
Epidemiyoloji

• Dünyada kozmopolit bir dagilima sahiptir.
• Altyapinin gelismedigi, insan diskisinin gübre
  olarak kullanildigi yerlerde daha sik
  görülür(80).
• Irk ve eseyin etkisi yoktur,
• Anaerop kosullarda ve 37 C de yumurta içinde
  embriyo gelismez.

18
Immunoloji

• Larvalara karsi bir bagisiklik gelisirken,
  eriskinlere karsi gelismez.
• Enfekte kisilerde Ig E artar.
• Peritona ve diger organlara giden askarislerin
  etrafinda granulom olusmasi hücresel bagisikliga
  baglidir.

19
Klinik belirtiler ve Patoloji

• Askaryoz iki temel grupta incelenir
• 1.Larval askaryoz
• 2.Eriskin askaryozu
• Bagirsak askaryozu
• Bagirsak disi askaryoz

20
Patogenez

• Larvalar karaciger ve akcigerden geçerken bazi
  hastalik belirtilerine yol açarlar.
• Akcigerde löffler pnömonisi olustururlar.
• Duyarli kisilerde astim benzeri nöbetler görülür.
• Kanda eozinofillerin sayisi artar.

21

• Eriskin ince bagirsakta yerlesir.
• Disi bazi durumlarda, mideden geçip, yemek borusu
  yoluyla agizdan, burundan, dis kulak yolundan
  gelebilir.
• Disi parazit dar kanallara girmeye
  meyillidir(safra kanali, pankreas kanali, apandis
  gibi).
• Bagirsak askaryazinda klinik belirtilerin siddeti
  parazit sayisi ile iliskilidir.
• Göbek etrafinda agri
• Istah sapmasi
• Ishal
• Agizdan salya akmasi, burun kasintisi
• Dilde papillalarin belirgin hale gelmesi
• Deri döküntüleri
• Bagirsak tikanmalari

22

• Bagirsak disi askaryazda,
• Disinin agiz, burungibi yerlerden çikmasi
• Solunum yoluna girmesi, ölümle sonlanabilir.
• Pankreasa girebilir.
• Safra kanalina ve keseye girmesi
• Bagirsak delinmesi sonucu peritona geçmesi
• Apandise girip apandisit yapmasi
• Arteria pulmonalis kökünde, kalbin sag
  ventrikülünde, beyin tabaninda da ascarise
  rastlanmistir.

23
Tani

• Eriskin parazit
• Diski incelemesi
• Yumurta her zaman saptanabilir mi?

24
Tedavi

• Piperazin tuzlari
• Levamisol
• Mebendazole
• Pyrantel pamoat

25
Ascaris lumbricoides, the large roundworm of
humans. In the foreground is a pile of Ascaris
worms collected from people living in a small
village in the south of India. The worms will
mainly have come from children.
26
Korunma

• Toprakla temasin azaltilmasi
• Yiyecek ve içeceklerin iyi yikanmasi
• Altyapinin iyilestirilmesi
• Insan diskisinin gübre olarak kullanilmasinin
  önlenmesi

27
Çengelli solucanlar ve olusturduklari parazitoz

28

• Ancylostoma duodenale
• Necator americanus
• Agiz kapsüllerinde kesici plak ve dislerin
  bulunusu
• Erkeklerde arka uçta kaburgali bir çiftlesme
  kesesinin bulunusu ile diger nematodlardan ayirt
  edilirler.
• Yurdumuzda dogu karadeniz ve dogu akdeniz
  bölgelerinde görülür.

29
Ancylostoma duodenale

• Eriskin pembe, beyaz renktedir. Agiz kapsülünde 2
  çift dis bulunur.
• Erkek 8-11mm boyunda 0.4-0.5 mm enindedir. Spikül
  2mm boyundadir. Kuyruk uçlarinda kaburgalarla
  desteklenmis çan seklinde çiftlesme kesesi
  bulunur. Bursa kopülatriks denilen bu yapi 3er
  kaburgalidir.
• Disi 10-15mm boyunda ve 1mm enindedir.
• Yumurtalar 60/40 µm büyüklügündedir. Içlerinde
  6-8 blastomer bulunur.
• Eriskin 6-8 sene yasar

30
Necator americanus

• Eriskinin agiz kapsülünde iki kesici plak vardir.
• Erkek 5-10 mm boyunda ve 0.5mm enindedir
• Spiküller 1mm kadardir.
• Çiftlesme kesesinin sirt kaburgasi iki dala
  bölünmüstür, her dal da iki dalciga ayrilir.
• Disi 7-13.5mm boyunda ve 0.5mm enindedir.
• Yumurtalar 70/40 µm dir. A. duodenaleye benzer
• Eriskin 4-5 yil yasar.

31
(No Transcript)
32
(No Transcript)
33
(No Transcript)
34
Evrimi
35
Tani
36
(No Transcript)
37
Epidemiyoloji
38
(No Transcript)
39
Patogenez

• Deride Papüllü, veziküllü deri döküntüleri
• Kanda eozinofili
• Akcigerlerde
• Pnömoni,
• kuru öksürük, ses kisikligi, yutma bozuklugu,
  farinkste kizariklik ( çengelli solucan anjini)
• Ince bagirsaklarda
• Kusma, ishal, duodenit, karin agrisi, anemi
  (demir eksikligi anemisi)hipokrom veya normakrom
  mikrositik anemi
• Travmatik etki jejunumda belirgindir.

40
Tani

• Direkt inceleme
• Diski kültürü(Harada Mori)

41
Tedavi

• A.duodenale için, bephenium hydroxynaphthoate
• N.americanus için, etilen tetraklorür
• Mebendazole, Albendazole
• Semptomatik tedavi

42
Korunma

• Çiplak el ve ayaklarla toprakta çalisilmamali,
• Altyapi iyilestirilmelidir.

43
Strongyloides stercoralis

• Insan vücudunda sadece partenogenetik disisi
  bulunur.
• Özgür yasayan ve parazit olan nesilleri vardir.
• Parazitik nesilde 3mm uzunlugunda 0.034 mm
  çapinda disi bireyler görülür.
• Insan vücuduna deriden girer. Bulasmayi saglayan
  evrim dönemi (infektif dönem) filariform
  larvalardir.
• Bulasma topraktan larvalarin deri yoluyla
  alinmasiyla veya otoenfeksiyonla yine deriden
  olmaktadir.

44
Strongyloides
45
(No Transcript)
46
Evrim döngüsü
47
(No Transcript)
48
epidemiyoloji

• Bu parazitoz güney Asya, Afrika, tropikal Amerika
  ve Avrupanin belli bölgelerinde görülür.
• Dagilimda, çevre sicakligi, nem orani ve toprak
  yapisi önemli rol oynar.
• Yurdumuzdaki durumu henüz tam belirlenmemistir.

49
Klinik belirtiler

• Larvalarla ilgili olan
• Deride Larva currens
• Akcigerde öksürük, hemoptezi
• Bagirsaktaki parazitle ilgili olan
• Uzun süreli ishal
• Karin agrisi
• Zayiflama
• Ates
• Kas agrilari
• Sepsis
• eozinofili

50
(No Transcript)
51
Tani

• Diski ve balgam direkt inceleme
• Harada- mori kültür
• seroloji

52
Tedavi

• Immun yetersiz konakta ve normal konakta mutlaka
  tedavi edilmelidir.
• Tedavide,Thiabendazol, albendazol kullanilir.
• Korunma çengelli solucan infeksiyonlarindaki
  gibidir.

53
Trichostrongylus türleri

• Koyun, keçi gibi hayvanlarin bagirsaklarinda
  yasarlar, ancak zaman zaman insanin ince
  bagirsaginda da yerlesebilirler.
• Kozmopolit bir dagilimlari vardir.
• Yurdumuzda hem insanlarda hem de hayvanlarda
  görülür.
• Eriskinleri 4-6 mm uzunlugundadir.
• Bulasma filariform larvalarin agizdan alinmasiyla
  olur.

54
Trichostrongyloides- yapi
55
(No Transcript)
56

• Iran, orta-dogu ülkeleri, Rusya, Kuzey Afrika ve
  uzak dogu ülkelerinde sik rastlanir.
• Ince bagirsakta travmatik etki olusturur.Baslica
  belirtiler anemi ve zayifliktir.
• Tanisi diski incelemesi ile olur.
• Tedavide çengelli solucan ilaçlari kullanilir.
• Korunmada, larvalari bulunduran bazi ot ve
  bitkilerin iyi yikanarak veya pisirilerek
  tüketilmelidir.

57
Trichinella türleri

• T. spiralis
• T. nativa
• T. pseudospiralis
• T. nelsoni
• T. britovi

58

• T. spiralis eriskini insanin ince bagirsaginda,
  larval dönemi ise kaslarda yerleserek hastalik
  olusturur. Bu nedenle bazen doku nematodlari
  arasinda da ele alinabilir.
• Insan bu parazit için hem son hem de ara
  konaktir.
• Disi 3-4 mm uzunlugundadir. Vivipardir.
• Erkek 1.5 mm uzunlugundadir.Arka ucunda yalanci
  bursa denilen papillalar bulunur.

59
(No Transcript)
60
Evrim

• Disinin dogurdugu larvalar dolasimla çesitli
  organlara dagilir miyokardium,beyin..fakat
  çogunlukla çizgili kaslara yerlesirler.En sik
  olarak diyafragma, kaburgalar arasi, dil, bogaz
  gibi bölgelerde bulunur. Kaslarda olusan bu kist
  içindeki larva yillarca canli kalabilir,
  çogunlukla 6-11 ayda kalsifiye olur.
• Insan, bu larvalarin bulundugu domuz etlerini çig
  veya iyi pismemis olarak yediginde enfekte olur.
  48 saat içinde olgunlasirlar ve çiftleserek disi
  bir hafta sonunda larva dogurmaya baslar.

61
(No Transcript)
62
(No Transcript)
63
(No Transcript)
64
(No Transcript)
65
Klinik belirtiler

• Kuluçka süresi ort. 9 gündür
• Eriskinlerin ve larvalarin bagirsakta yerlesmesi
  akut enterit, bas agrisi, bulanti ve kusmaya
  neden olur. Diski bol ve suludur.
• Larvalarin dokulara yerlesmesiyle yüzde ve diger
  bölgelerde ödem görülür.
• Anjin, bronsit, pnömoni, plevra ve periton
  yangilari, deride döküntüler,kanda eozinofili,
  kas agrilari görülür.

66
Tani

• Kas biyopsisi tanida en güvenilir yöntemdir
• Tedavide thiabendazol ve diethylcarbamazine
  kullanilir
• Korunmada her tür çig et yemekten kaçinilmalidir.

67

• Capillaria
• philippinensis

68
Gonglonema pulchrum
69
Anisakis
70
Enterobius vermicularis ve enterobiyoz
71

• E. vermicularis halk arasinda kil kurdu ya da
  oksiyur diye bilinir.
• Monoksen bir parazittir ve insana özgüdür.
• Insanin kalin bagirsaginda yasar (özellikle çekum
  ve rektum bölgesinde)

72
Yapi

• Vücudu örten kütikül ön uçta genisler(alae), agiz
  üç dudakla çevrilidir.
• Erkek 3-6 mm boyunda, eni ise 1mmden azdir.
  Spikül tekdir.
• Disi 8-13 mm uzunlugundadir,arka ucunda 2mm
  uzunlugunda kil gibi ince bir uç vardir.
• Disi ovovivipardir, uterusunda binlerce yumurta
  bulunur.
• Disi bagirsak içine yumurtlamaz,anüsten çikarak
  perianal bölgede yumurtlar.

73
Eriskinde yapi
74
Evrim
75
Bulasma

• Otoenfeksiyon,
• Kirli parmaklar, yiyecek ve içeceklerle,
• Retroenfeksiyon

76
Klinik belirtiler ve patogenez

• Belirtiler parazitin sayisi ile dogru orantili
• Parazit bagirsak çeperi ve peritona girebilir.
• Giris yerlerinde sekonder enfeksiyonlar
  olusturabilir.
• Bu parazitle ilgili pelvik peritonit, over
  enfeksiyonlari, karacigerde granülom olusumu
  bildirilmistir.
• Apandisit olusturabilir.

77
Klinik belirtiler ve patogenez

• Sindirim sistemi belirtileri
• Anüs-burun kasintisi (gece artan)
• Rektit (ikinti, agri, sik sik gelen diskilama
  istegi)
• Istah sapmasi
• Karin agrisi
• Ishal
• Zayiflama..

78
Klinik belirtiler ve patogenez

• Sinir sistemi belirtileri
• Burun kasintisi,
• Dis gicirdatma
• Uyku düzensizlikleri,
• Gece korkulari,
• Öksürük nöbetleri,
• Isitme ve görme kusurlari

79
Klinik belirtiler ve patogenez

• Ürogenital sistem belirtileri
• Vulva ve üretra kasintilari
• Gece isemesi(Enüresis nocturna)
• Içeri giren parazit üretrit, vulva-vaginit,
  metrit görülebilir.
• Asemptomatik bakteriüri

80
Klinik belirtiler ve patogenez

• Deri belirtileri
• Kan tablosunda degisiklikler (Anemi ve Eozinofili)

81

• Anüste kil kurtlari

82
(No Transcript)
83

• E. vermicularis yumurtalari

84
Epidemiyoloji

• Kaynak enfekte insanlar,
• Kozmopolit dagilim,
• Aile içi enfeksiyon,
• Toplu yasanilan mekanlar riskli
• Yatak odalari, çarsaflar

85
Tani

• Perianal bölge materyalinin incelenmesi (Selofan
  bant preparatinin incelenmesi)
• Diski incelemesi

86
Tedavi

• Aile tedavisi
• Mebendazole, piperazin tuzlari
• Otoenfeksiyon nedeniyle tedavinin tekrari
• Giysilerin, çarsaflarin dogruca kaynatilmasi
• Tirnaklarin iyi kesilmesi

87
Korunma

• Otoenfeksiyonu önlemek(el temizligi.)
• Iç çamasirlarinin, çarsaflarin dogrudan
  kaynatilmasi
• Toplu yasanilan ortamlarda temizlik

88
Trichuris trichiura ve Trichuriyoz
89
Yapi
90
yapi

• Erkek, 3-4,5 cm uzunlugundadir.
• Disi 3.5-5 cm uzunlugundadir.
• Ovipar olan disi, içinde larva olusmamis yumurta
  yumurtlar.
• Vücudun ön tarafi ince, arka tarafi daha
  kalindir.
• Konak bagirsak bosluguna birakilan yumurtalarin
  günlük sayisi 1000-7000 kadardir.

91
(No Transcript)
92
(No Transcript)
93

• Yumurta limona benzer, 50-55/22-23 mikron
  boyutlarindadir.
• Kabugu düz, kalin sari kahverengi veya kirmizi
  renktedir.
• Iki uçta renksiz tikaçlar bulunur.
• Yumurtalar dogada uygun kosullarda bekledikten ve
  içinde larva gelistikten sonra enfektif olur.

94
Evrim
95
Epidemiyoloji

• Trikuriyoz dünyanin hemen her yerinde görülür.
• Yumurta içinde larva gelisimi nemli ortamda 18-25
  gün sürer.
• Ascaristen daha az görülür, çünkü disi daha az
  yumurta yumurtlar.

96
Klinik belirtiler ve patoloji

• Kalin bagirsakta kolonda ve epitelin altinda
  yerlesir.
• Sekonder etkenler etkili olabilir.
• Peritona kadar ilerleyip peritonit yapabilir.
• Apandise girerse apandisit yapabilir.
• Rektumda yerlesmisse ve sayi fazla ise, rektumda
  ödem ve prolapsus ani görülebilir.
• Karin agrisi, kusma,kabizlik,istahsizlik ve
  dizanteri görülür.

97
Klinik belirtiler ve patoloji

• Özellikle çocuklarda,
• Dizanteri, kronik kolit
• Malnütrisyon, gelisme geriligi, anlama
  yeteneginde bozukluklar
• Çomak parmak ve hipokromik anemi
• Kolon yangisi, eozinofili

98

• Anal prolaps

99
(No Transcript)
100
Tani

• Direkt diski incelemesi
• Çogaltma yöntemleri

101
Tedavi

• Mebendazole
• Albendazole
• oxantelin