INSANDA SINIR SISTEMI

1
INSANDASINIRSISTEMI
2
(No Transcript)
3
A. MERKEZI SINIR SISTEMI

• 1-Beyin ve Kisimlari
• Sinir sisteminin esas merkezini olusturan beyin,
  omurilik sogani ve omurilik isimli yapilar üç
  katli bir bag dokusu ile sarilmistir. Buna
  meninges (beyin zari) denir. Menenjit hastaligi
  bu zarlarin iltihaplanmasi olayidir.
• Beyin zari üç kisimdan olusur
• Sert Zar Kafatasi kemiklerine yapismis olan
  kalin, dayanikli bir zardir.
• Örümceksi Zar Ortada olup ince bag dokusu
  iplikleriyle, iki zari birbirine baglar.
• Ince Zar Beyni besleyen kan damarlariyla
  donatilmis, hem beyne hem de omurilige siki
  sikiya bagli bir zardir.
• Örümceksi zar ile ince zar arasindaki bosluklarda
  beyin sivisi (beyin omuriliksivisi BOS)
  bulunur. Bu sivi beynin siddetli sarsinti ve
  çarpmalara karsi korunmasinda yardimci olur.
  Omurilikteki zar yapisi da beyindeki gibidir.

4

• Beynin en büyük ve genis kismi ön beyin adini
  alir. Uç beyin ve ara beyin olmak üzere iki
  kisimdan olusur.
• a. Uç Beyin (Beyin Yarimküreleri) Bu bölüm
  insanin ögrenilmis davranislarini yönetir.
  Kompleks psikolojik olaylardan olan bilinç,
  hafiza, zeka, sagduyu ve duyularin
  degerlendirilmesi, beyin yarim kürelerinin
  fonksiyonlarina bagli organizma faaliyetleridir.

5

• b-Ara beyin Ara beyin, talamusu, hipotalamusu
  ve hipofiz bezinin arka bölgesini içine alir.
  Bitkisel hayatin kontrol merkezi veya bütün
  otomatik hareketler ile metabolizmada dengelerin
  kurulmasi bu merkez sayesinde olur.
• Talamus Talamusun büyük bir kismi beyin yarim
  kürelerine gelen ve giden sinirlerin geçis
  bölgesidir. Koku hariç tüm duyusal impulslar
  büyük beyne giderken talamustan geçer. Aci,
  sicaklik ve belirli diger duyusal impulslar
  talamus içerisinde duyu olarak benlik kazanir.
  Daha sonra beyin korteksinin ilgili merkezlerine
  iletilir.
• Hipotalamus Hipotalamus otomatik islevlerin
  denetlenmesi için önemli bir merkezdir.
• Vücut sicakligi, su dengesi, istah, heyecan bu
  merkezin önemli islevleridir. Hipotalamus, salgi
  yapan sinir hücrelerinin de bulundugu bir
  merkezdir. Bu salgilar hipofiz bezinin ön
  lobundan hormon salgilanmasini uyarir. Eseysel
  yönelme ve olgunlasma merkezleri de hipotalamusda
  bulunur.
• Hipofiz Hormonal salgilarin kontrol merkezidir.
  Hipofizin endokrin bezleri etkilemesi sinir ve
  salgi sisteminin yakin ve fonksiyonel iliskisini
  gösterir.

6

• c. Orta Beyin Beyincik ve ara beyin arasinda
  kalan kisimdir. Fazla isikta göz bebeklerinin
  kisilmasi, buradaki refleks merkezleri ile idare
  edilir. Orta beyinde kas tonusunu ve vücudun
  durusunu düzenleyen merkezler bulunur.
• d. Arka Beyin Arka beyin beyincik ve omurilik
  soganindan meydana gelir.
• Beyincik Beyincik motorik düzenleme ve denge
  merkezidir. Duyu organlarindan, kaslardaki
  almaçlardan, kulagin denge ile ilgili kisimlardan
  gelen uyarilar bu organa ulasir.
• Beyincik vücudun durusunu ve kaslarin tonus
  halini düzenler. Beyincik zedelenirse insanda kas
  hareketleri düzensizlesir

7
Sekil Merkezi Sinir Sisteminin Kisimlari
8

• Omurilik Sogani Birçok yönüyle omurilige
  benzer. Omurilige inen ve çikan sinir
  demetlerinin bazilari buradan dogrudan dogruya
  geçer bazilari da burada çaprazlasir. Omurilik
  soganindaki sinir merkezleri, solunum, sindirim,
  dolasim, bosaltim, salgilanma ve üreme gibi
  önemli olaylari düzenler. Omurilik soganinda
  soluma, yutma, çigneme, öksürme, hapsirma, kusma,
  kan damarlarinin büzülmesi ve gevsemesi, kalp
  atisi, tükrük salgilanmasi gibi reflekslerin
  kontrol edildigi merkezlerin bulundugundan hayat
  dügümü de denir.

9
2. Omurilik

• Omurilik, omurganin ortasindaki bosluga
  yerlesmistir. Omuriligin dis tarafi beyindekinin
  tersi bir yapida olup ak maddeden, iç kismi ise
  boz maddeden meydana gelmistir. Omurilikten 31
  çift duyu ve hareket siniri yani karma sinir
  çikar.

10
Sekil Omuriligin Enine Kesiti ve Sinirlerin
Durumu
Sekil Omuriligin Enine Kesiti ve Sinirlerin
Durumu
11
Omuriligin temel görevleri söyle siralanabilir

• Beyne gelen ve beyinden çikan impulslari iletmek
• Bir refleks merkezi olarak çalismak
• Aliskanlik hareketlerini denetlemek
• Refleks Reseptörlerin (alicilarin) uyarilmasi
  ile kas ve bez gibi organlarda meydana getirilen
  istek disi aktivitedir. Omurilik refleksleri
  çizgili kaslarin kasilmasiyla gerçeklesen
  istemsiz hareketlerdir.
• Elimize igne battiginda aniden çekilmesi,
• Diz kapagina vuruldugunda ayagin öne firlamasi,
• Beyni çikarilmis bir hayvanin bazi uyartilara
  reaksiyon göstermesi birer refleks hareketidir

12
Sekil Bir Refleks Yayinin Çalismasi
13
B. ÇEVRESEL SINIR SISTEMI

• Beyin ve omurilikten çikan, onlari vücuttaki
  bütün alici ve uyarilan dokulara baglayan
  sinirlere çevresel sinir sistemi denir. Sinirler
  ve bazi küçük sinir dügümlerinden olusmaktadir.
• Beyin Sinirleri Insan beyninin degisik
  bölgelerinden 12 çift sinir çikar.
• Omurilik Sinirleri Omuriligin arka ve ön kökler
  olarak adlandirilan bölgelerinden 31 çift sinir
  çikar. Omurilikteki ön kökten çikan sinirlerin
  tahrip olmasi, hangi bölgeyi besliyorsa o
  bölgenin felç olmasina neden olur.
• Çevresel sinir sistemi görev ve isleyis
  bakimindan somatik sinir sistemi ve otonom sinir
  sistemi olarak ikiye ayrilir.
•  

14
1. Somatik Sinir Sistemi

• Motor ve duyu nöronlari ile donatilmistir. Bu
  nöronlarin hücre gövdeleri merkezi sinir
  sisteminde bulunur. Aksonlari ise dogrudan
  iskelet kaslarina gider ve istegimizle çalisan
  organlari (iskelet kaslarini) idare eder.
• Kosma, ziplama, bagirma, resim yapma gibi beynin
  kontrolünde olan hareket ve davranislarimizi bu
  sistem yardimiyla yürütürüz.
•  

15
2. Otonom Sinir Sistemi

• Çevresel sinir sistemi içinde incelenir ve
  organizmadaki istemsiz hareketlerin kontrolünü
  saglar.
• Otonom sinir sisteminde sadece motor sinirler
  vardir. Bu motor sinirler organlarin hizli
  çalismasini veya yavaslamasini saglar. Beyin
  suurumuz dahilinde otonom sinir sistemine
  hükmedemez. Ancak otonom sinir merkezlerini
  kontrol eder.
• Bu sistem birbiriyle zit çalisan sempatik ve
  parasempatik sinirlerden meydana gelir

16

• a. Sempatik Sistem Sempatik sistem, özellikle
  organizma zor durumlarda kaldigi zaman etkilidir.
  Hizlandirici etki yapar.
• Sempatik sistemin çalismasiyla kan basinci ve kan
  glikozu yükselir, kalp atislari hizlanir, killar
  diklesir, kan damarlari daralir, terleme artar ve
  göz bebekleri genisler genellikle vücutta bir
  stres dogmasina neden olur. Bu durum uzun sürerse
  vücudun direnci azalir ve zayiflar.

17

• b. Parasempatik Sistem Sempatik sistemin aksine
  organlarin faaliyetlerini yavaslatici bir etkiye
  sahiptir. Ayrica sindirim sisteminin peristaltik
  hareketlerini hizlandirir. Parasempatik
  sinirlerden olan vagus siniri asetil kolin
  hormonu salgilayarak kalp atislarini yavaslatir
  ve kan basincini düsürür.