Kebudayaan Kaum Baba dan Nyonya

1
Kebudayaan Kaum Baba dan Nyonya

• Disediakan YENG CHUN MAN (5A)
• LOK CHAI YEE (5B)

2
Pengenalan

• Baba dan Nyonya adalah segolongan keturunan
  kaum Cina yang unik kedudukannya di kalangan kaum
  Cina yang terdapat di Negeri-negeri Selat, Tanah
  Melayu, khususnya di negeri Melaka.
• Sebahagian mereka enggan mengakui bahawa mereka
  adalah orang Cina tetapi sebaliknya mendakwa
  bahawa mereka adalah rakyat British dan amat
  berbangga dengan kedudukan ini.
• Mereka mengeji pendatang-pendatang Cina yang
  baru, dan mempunyai kelab tersendiri yang tidak
  membenarkan pendatang-pendatang Cina masuk.

• Mereka memanggil diri mereka sebagai "Baba" atau
  "Peranakan" kerana kebudayaan mereka, yang
  berasal daripada warisan tradisi Cina, mempunyai
  unsur-unsur pengaruh kebudayaan Melayu.
• Penyesuaian dan resapan budaya mereka terhadap
  suasana sosio-budaya di persekitaran mereka di
  zaman silam, iaitu melalui perkahwinan campur
  yang berlaku di antara kaum-kaum Cina dan Melayu,
  adalah punca utama mengapa generasi-generasi
  seterusnya memanggil mereka sebagai "Baba".
• Kaum Baba yang wujud pada hari ini bertutur dalam
  bahasa Baba iaitu sejenis dialek Melayu yang
  dapat difahami oleh kebanyakan orang Melayu.

3
Bahasa

• Bahasa masyarakat Baba dan Nyonya adalah campuran
  antara bahasa Melayu dan dialek Hokkien.
  Kebanyakan nahu bahasa Baba dan Nyonya ini adalah
  berasal daripada bahasa melayu.
• Bahasa Baba ini adalah berbeza daripada bahasa
  Melayu dalam pelbagai aspek, ia merupakan bahasa
  yang berasingan dengan bahasa Melayu.
• Bahasa Baba telah menyerap banyak perkataan cina,
  umpamanya lai untuk datang dan banyak lagi
  kecenderungan ke arah dialek Hokkien, yang mana
  tidak dapat difahami oleh masyarakat melayu.

• Kebanyakan masyarakat Baba dan Nyonya tidak
  memahami perkataan dan dialek bahasa Melayu.
• Antara perbendaharaaan kata yang digunakan oleh
  masyarakat Baba dan Nyonya adalah
• Saya goa (bahasa Hokkien)Anda lu (bahasa
  Hokkien)Dia dia (bahasa Melayu) Kita kita
  (bahasa Melayu)

4
Pakaian

• Hingga ke hari ini masih terdapat banyak kaum
  Nyonya yang memakai kain sarung dan kebaya.
  Pakaian nyonya ini berlainan dan merupakan satu
  simbol identiti bagi masyarakat Baba.
• Pakaian ini dapat membezakan kaum Baba dari Cina
  dan Baba yang lumrahnya memang tidak memakai
  sarung dan kebaya.

• Namun sejak kebelakangan ini, masyarakat Cina
  bukan Baba mula berjinak jinak dengan sarung
  sehingga sebilangan kecil masyarakat Cina bukan
  Baba telah dapat menyesuaikan diri dengan memakai
  sarung.
• Masih terdapat perbezaan di antara di dalam
  pemakaian masyarakat Baba dengan masyarkat Cina
  di mana kebaya yang dipakai masyarakat Baba
  memerlukan 3 pasang kerongsang untuk dijadikan
  butang yang mana budaya yang diwarisi masyarakat
  Melayu tidak mempunyai butang.

5
Baju Kebaya

• Dipakai oleh perempuan Nyonya.

6
Baju Kebaya

• Dipakai oleh perempuan Nyonya.

7
Masakan

• Masakan Baba lebih mirip kepada masakan Melayu.
  Walau bagaimanapun, masakan Baba adalah campuran
  masakan Cina dan melayu tetapi masih
  beridentitikan masakan Baba.
• Masakan Nyonya lebih dirujuk dengan nama lauk
  Nyonya iaitu daging dan sayuran. Masakan Nyonya
  biasanya pedas dan menggunakan banyak cili.
• Bagi masyarakat Baba, penggunaan cili yang banyak
  di dalam masakan adalah satu identiti yang
  menbezakan di antara masyarakat Baba dan Cina.

• Masyarakat Baba masih mengamalkan satu upacara
  tradisi yang bersangkutan dengan penyembahan
  nenek moyang iaitu penggunaan meja panjang atau
  lauk tok panjang.
• Upacara ini ialah memasak lauk sembahyang dengan
  masakan yang istimewa pada hari hari tertentu
  sahaja.

8
Tok Panjang

• Upacara ini ialah memasak lauk sembahyang dengan
  masakan yang istimewa pada hari hari tertentu
  sahaja.
• Tok bermaksud pelbagai lauk dan mempunyai isi
  tersirat sebagai meja.

9
Kuih-muih
10
Onde onde
11
Otah otah
12
Perkahwinan
Pandangan Baba dan Nyonya

• Perkahwinan tradisional baba nyonya merupakan
  satu majlis yang memenatkan dan akan berlangsung
  selama 12 hari.
• Menurut mereka jika orang yang sama berkahwin
  sekali lagi pun, dia tidak akan berpeluang untuk
  mempunyai upacara sebegini sekali lagi.
• Segala urusan mencari jodoh bagi anak perempuan
  akan diuruskan oleh ibu bapa mereka, mereka tidak
  boleh membantah keputusan orang tua.
• Jika seseorang perempuan itu belum berkahwin
  sebelum usia 20 tahun mereka akan dianggap
  sebagai anak dara tua, mereka juga akan mengalami
  kesukaran dalam soal mencari jodoh.
• Bagi pihak lelaki pula, mereka selalunya akan
  berkahwin dalam usia 20 tahun.

13
Peringkat Awal

• Permulaan majlis perkahwinan baba nyonya bermula
  apabila pihak pengantin perempuan menerima
  rombongan peminangan daripada pihak pengantin
  lelaki.
• Orang tua pasangan pengantin akan menguruskan
  tarikh melangsungkan perkahwinan, setelah mereka
  memilih satu hari yang baik (bertuah) dengan
  menggunakan kalendar cina jemputan akan
  dikeluarkan.
• Jemputan akan dikeluarkan kepada mereka yang
  terlibat, jemputan ini dipanggil antah sireh.
• Masyarakat baba nyonya tidak menggunakan kad
  jemputan sebaliknya mereka menghantar wang yang
  mengandungi kacang , limau, dan daun sirih
  (sekapur sirih) sebagai ganti.
• Seorang nyonya tua akan diberi tugas ini iaitu
  pergi ke rumah-rumah tertentu untuk menghantar
  jemputan yang unik ini, walaupun setiap keluarga
  menerima sehelai daun sirih tetapi ia bermaksud
  untuk menjemput seluruh keluarga ke majlis
  perkahwinan itu.

14
Persiapan

• Diletakkan langsir, cadar baru yang kaya dengan
  sulaman berwarna-warni, bunga-bungaan dan bilik
  tersebut di harumkan dengan 'Stangee' iaitu
  wangian daripada kulit pokok, gula tebu dan gula.
• Begitu juga dengan 'potpouri' yang dipenuhi
  dengan wangian dari daun pandan, bunga dan ia
  lebih dikenali sebagai bunga rampai di kalangan
  orang Melayu.
• Ketua upacara tersebut akan berpakaian gaun cina
  yang labuh dan jaket pendek dan memulakannya
  dengan memberi 'kueh ih' yang terletak elok di
  dalam bakul nyonya iaitu bakul Siah.
• Hari 'kueh ih' ia juga di panggil 'sang ih' yang
  bermaksud untuk memperkenalkan.
• 'Ih 'pula adalah symbol bagi benda yang baik
  untuk perkahwinan. Selain dari 'sang ih',
  tanglung, kain merah atau 'chye kee' akan
  diletakkan di pintu utama. 

15
Hari Khuih Thiah

• Hari 'KhuihThiah' iaitu hari pembukaan untuk
  perayaan. Ia juga adalah hari kupas bawang.
• Hari tersebut juga adalah di buka kepada saudara
  mara dan kawan-kawan untuk datang menyiapkan
  pelbagai persiapan. Ini disusuli oleh Hari
  Menyambal'.
• Kebiasaannya mereka membuat sambal sebanyak 20
  jenis antaranya ialah sambal serunding.
• Sambal ini akan dimakan bersama dengan 'nasi
  lemak' pada hari kedua belas upacara perkahwinan.

16
Dua Hari Sebelum

• Hari 'tumbuk tepung' dan 'Sang Jit' di uruskan
  dahulu. Tepung ini akan di gunakan untuk membuat
  kuih tat, kuih genggang, pisang goreng dari
  pisang raja, apam berkuah dan onde-onde.
• Makanan terakhir yang perlu di sediakan ialah
  putu tekan yang berwarna biru dan putih dan
  ditekankan dalam bekas kayu.
• 'Sang Jit' ialah hari bertukar hadiah di antara
  keluarga pengantin lelaki dan wanita. Antara
  barangan yang sering di tukar ialah seperti itik,
  khinzir, cincin berlian dan lain-lain.

17
CHIA LANG KHEK

• Chia lang khek merupakan jamuan makan malam di
  rumah pengantin perempuan.
• Sepanjang malam tersebut terdapat kumpulan
  'serunee' atau serunai akan menghiburkan hadirin
  yang hadir.
• Pengantin perempuan akan di hias dan di andam
  oleh 'Sang Kheh Umm' atau mak andam.
• Peranan mak andam ini adalah mengajar pengantin
  perempuan berjalan, berlutut dan sebagainya.
• Manakala pengantin lelaki pula akan di bantu oleh
  'Pak Chindek' iaitu orang yang terlibat di dalam
  penghantaran kad jemputan perkahwinan.

18
CHIU THAU

• Chiu Thau merupakan pemberian yang dianggap suci
  dan di persembahkan di tempat pemujaan.
• Tempat pemujaan khasnya di panggil 'Sam Kai' atau
  'Sang kuan tai Tay' yang mewakili syurga, bumi
  dan manusia.
• Pada hari ini, pengantin lelaki yang akan
  memulakan adat terlebih dahulu.
• Walau bagaimanapun kedua-dua pengantin tidak
  boleh bertemu selagi tidak menjalani adat atau
  upacara 'Chim Pang'.

19
CHIM PANG

• Chim Pang merupakan pertemuan pertama diantara
  pengantin lelaki dan pengantin perempuan di dalam
  hidup mereka.
• Ia bermula dengan upacara memasang lilin oleh
  kedua-dua ibu bapa pengantin lelaki dan
  perempuan.
• Selepas kedua-dua pengantin di ketemukan, mereka
  akan duduk di kerusi yang di sediakan yang
  berhadapan di antara satu sama lain. 

20
CHOON TOK
CHIA N SIA

• Upacara 'Choon Tok' ialah upacara untuk pasangan
  pengantin makan bersama sebagai suami isteri.
• Pada hari 'sah jit' (perayaan tiga hari)
  merupakan hari pengantin memberi sembah hormat
  kepada ahli keluarga dan juga tuhan mereka.

• Upacara ini ialah acara jemputan untuk adat resam
  dan ia lebih kepada pihak pengantin lelaki.
• Pada hari ini pengantin perempuan akan memakai
  baju kurung dan kain sarung yang diperbuat
  daripada kain broked dan di tenun dengan benang
  perak dan emas.
• Pada hari ini lah juga nyanyian 'Dondang Sayang'
  akan dinyanyikan dan diselang-selikan dengan
  lawak jenaka, pujian dan ransangan.

21
Dua Belas Hari

• Hari ini merupakan hari dimana tetamu akan di
  hidangkan dengan nasi lemak yang diperbuat dengan
  begitu teliti supaya mengandungi banyak lemak.
• Nasi ini di kukus dengan kukusan kayu ditutupi
  dengan daun pisang. Orang yang pakar dalam
  memasak nasi lemak di panggil 'Bibi Nasi Lemak'.
• Pada hari ini juga rundingan dibuat sambil
  menikmati hidangan tepak sirih atau tempah sirih.

22
CHIAN N CHING KAY,CHE UMM

• Setiap perkahwinan semestinya terdapat pantang
  larang tertentu bagi mengelakkan sesuatu perkara
  terjadi.
• Dalam masyarakat baba nyonya, mereka percaya
  pemilihan tarikh yang sesuai dapat mengelakkan
  dari terjadinya sesuatu yang tidak baik. 

• Ia merupakan jemputan makan malam untuk ahli
  keluarga si mertua pengantin perempuan.
• Tujuannya ialah untuk mengeratkan hubungan
  persaudaraan di antara kedua-dua belah pihak.
• Sesungguhnya di dalam upacara sebeginilah
  hubungan kekeluargaan dapat dieratkan lagi.

23
Kam Cheng
24

• Putih bermaksud Suci...
• Merah bermaksud peristiwa yang gembira...

25
Kesimpulan

• Kaum Baba dan Nyonya merupakan kaum yang
  mempunyai budaya dan latar belakang yang unik...

26
Terima Kasih