SILENT SPRING REVISITED?

1
SILENT SPRING REVISITED?

• HENK TENNEKES
• Naar aanleiding van de aanbieding van de
  Petitie Stop de Bijensterfte aan de vaste
  Kamercommissie voor Landbouw, Natuur en
  Voedselkwaliteit op 24-11-2009

2
INSECTENSTERFTE

• De best bestudeerde insectensoorten (bijen,
  hommels, dagvlinders, libellen en waterjuffers)
  dreigen in Nederland uit te sterven. De
  honingbij komt in Nederland amper meer in het
  wild voor 8000 imkers zorgen voor 40-80.000
  bijenvolken en er is de laatste jaren sprake van
  massale bijensterfte, vooral in de Randstad.
  Honingbijen, verreweg de belangrijkste
  bestuivers van cultuurgewassen, zijn
  onvervangbaar.

3
TOEN DDT

• In 1962 publiceerde de Amerikaanse biologe Rachel
  Carson haar boek "Silent Spring" (Dode Lente).
  Ze beschreef hoe organochloor insecticiden
  (zoals DDT) de voedselketen binnen drongen, zich
  ophoopten in vetweefsel en massale vogelsterfte
  veroorzaakten.

4
NU IMIDACLOPRID

• Vijftig jaar later vormt een nieuw insecticide
  opnieuw een bedreiging voor vogels, alhoewel op
  een andere manier. De extreme verontreiniging
  van het Nederlandse oppervlaktewater met
  imidacloprid, die het gevolg is van ongebreidelde
  toelating van deze stof, kan insectensterfte
  veroorzaken en daarmee vogels een belangrijke
  voedingsbron ontnemen.

5
HET REGERINGSSTANDPUNT

• Op 24 september 2009 schreef Minister Verburg in
  een brief aan de Tweede Kamer dat zij van plan
  was de handhaving van milieu normen voor
  oppervlaktewater aan te scherpen, maar dat zij
  een verband tussen de normoverschrijdingen en
  bijensterfte niet bewezen achtte. De minister
  was niet bereid een moratorium op imidacloprid en
  soortgelijke middelen in te stellen op basis van
  de extreme normoverschrijdingen en wilde eerst
  het onderzoek naar bijenziekten en de oorzaken
  ervan intensiveren.

6
HET BEWIJS IS NU GELEVERD

• Er zijn intussen voldoende bewijzen dat in het
  overgrote deel van Nederland de zware milieu
  belasting met insecticiden (imidacloprid,
  organofosfaten en carbamaten) een dodelijke
  bedreiging vormt voor insecten
• Bijensterfte is slechts de top van een ijsberg

7
1 µg/L IMIDACLOPRID INSECTENSTERFTE

• Bij blootstelling van watermuggen aan
  imidacloprid over een periode van 28 dagen werd
  de gemiddelde letale concentratie (LC50)
  vastgesteld op 910 nanogram per liter water.
  Een vergelijkbare toxiciteit is aangetoond voor
  honingbijen het voeden van honingbijen op
  suikerwater dat 1000 nanogram imidacloprid per
  liter bevatte leidde na 8 dagen tot sterfte. De
  concentraties van imidacloprid in het
  oppervlaktewater van de Randstad liggen
  regelmatig veel hoger en vormen daarmee een
  dodelijke bedreiging voor insecten

8
INSECTENKILLER RANDSTAD

• Imidacloprid in Oppervlaktewater (LC50 1
  µg/L)Noordwijkerhout (19-12-2005) 330x
  LC50Rijnsburg (9-8-2005) 124x LC50Katwijk
  (11-4-2007) 37x LC50Nieuwerkerk (22-7-2004)
  36x LC50Waddinxveen (15-3-2007) 54x LC50LC50
  gemiddelde letale concentratie

9
STERKE AFNAME VAN WEIDEVOGELS IN WEST-NEDERLAND
SINDS 2000
10
HET GAAT NIET GOED MET DE SPREEUW

• Het aantal spreeuwen in Nederland holt sinds de
  jaren negentig van de vorige eeuw achteruit.
  Sinds de invoering van imidacloprid 15 jaar
  geleden is het aantal spreeuwen meer dan
  gehalveerd.
• Jonge spreeuwen worden gevoerd met uitsluitend
  insecten, met name emelten en engerlingen. 
• Op gazonnen, golfbanen, voetbalvelden en
  gemeentelijke strakke grasvlaktes in parken wordt
  volop imidacloprid gebruikt om emelten en
  engerlingen te bestrijden.
• Daardoor verliezen jonge spreeuwen hun
  belangrijkste voedingsbron

11
CONCLUSIES

• De gevolgen van de extreme milieuveront-reiniging
  met imidacloprid worden door de Nederlandse
  regering ernstig onderschat.
• Bedreigde insectensoorten, zoals bijen, hommels,
  dagvlinders, libellen en waterjuffers dreigen
  daardoor uit te sterven in ons land.
• Een moratorium op het gebruik van imidacloprid is
  dringend noodzakelijk om insecten en vogels te
  beschermen.

12
Meer informatie

• www.bijensterfte.nl