Oracle

1
Oracle relacyjna baza danych

• Halina Tanska

2
Podstawowe zagadnienia

• Relacyjne bazy danych stanowia sposób dostepu do
  danych i laczenia ich ze soba tak, aby uzytkownik
  nie musial wiedziec w jaki sposób dane zostaly
  pobrane z komputera.
• Uzytkownik korzystajac z relacyjnej bazy danych
  musi miec pojecie jedynie o danych, a nie o
  sposobie ich pobierania.

3
Wprowadzenie

• Relacyjna baza danych obsluguje pojedyncza
  logiczna strukture relacje (ang. relation).
  Jest to dwuwymiarowa struktura danych powszechnie
  nazywana tabela w bazie danych. Atrybuty lub
  kolumny zawieraja informacje na temat struktury.
  Tabela pracownik zawiera atrybuty takie jak
  nazwisko pracownika, wynagrodzenie, nazwisko
  kierownika itd. Biezace wartosci danych w tabeli
  nazywane sa krotkami lub wierszami. Miedzy
  kilkoma tabelami, nawet jesli nie zawieraja one
  zadnych danych, moze istniec relacja (ang.
  relationship).
• Na podstawie relacji, jedne atrybuty moga byc
  grupowane z innymi atrybutami i tworzyc klucz
  zlozony, a nawet zlozony klucz glówny.
• Klucz glówny (primary key) to taki atrybut lub
  grupa atrybutów (klucz zlozony), który w sposób
  jednoznaczny identyfikuje wiersz w tabeli.
• W Oracle dla klucza glównego automatycznie jest
  tworzony niepowtarzalny indeks. Tabela moze miec
  tylko jeden klucz glówny. Jesli wymagana jest
  integralnosc referencyjna, kazda tabela musi miec
  zdefiniowany taki klucz. Klucz glówny
  wykorzystywany jest jako identyfikator musi
  zawierac jakies dane (nie moze zawierac wartosc
  NULL).
• W tabeli moga istniec jeszcze inne atrybuty o
  wartosciach zdefiniowanych jako niepowtarzalne
  (unikatowe). W odróznieniu od kluczy glównych,
  klucze unikatowe moga zawierac wartosc NULL

4
Integralnosc referencyjna

• Do wyodrebnienia danych z dwóch tabel potrzebna
  jest taka wartosc w kolumnie, która jest wspólna
  dla obydwu tabel. Automatyczne utrzymywanie i
  definiowanie relacji jest nazywane integralnoscia
  referencyjna.
• Zasady integralnosci mówia, ze wartosci kluczy
  obcych (foreign key) w jednej tabeli odpowiadaja
  wartosciom kluczy glównych w innej tabeli.
• Integralnosc referencyjna (referential integrity)
  to kod SQL, który na podstawie klucza glównego i
  klucza obcego wymusza relacje pomiedzy kilkoma
  tabelami.
• Z relacji klucz klucz glówny klucz obcy oraz
  regul integralnosci referyncyjnej korzysta wiele
  narzedzi.
• Tabele powiazane relacjami maja kilka waznych
  zalet latwo sie je tworzy, latwo sie dodaje lub
  zmienia, latwo mozna powiazac je z innymi
  tabelami w celu znalezienia zadanych wyników.
• Uzytkownik musi tylko rozumiec, czego dotycza
  jego dane, a nie musi wiedziec, jak uzyskac do
  nich dostepu.

5
Cechy charakterystyczne Oracle9i

• W rodzinie produktów baz danych Oracle9i zostaly
  wprowadzone nowe funkcje, takie jak
  partycjonowane tabele i indeksy (zdolnosc do
  dzielenia kazdej tabeli oraz indeksu na czesci na
  podstawie wartosci klucza i umieszczania ich na
  róznych napedach dyskowych).
• W wersji Oracle9i znajduje sie sporo
  udoskonalen, takich jak nowa umiejetnosc
  partycjonowania, zwana partycjonowaniem list,
  udoskonalenie spójnosci odczytu, znane jako Deja
  vu, dodatkowe pule buforów, wiele rozmiarów
  bloków i znaczne ulepszenia narzedzia Log Miner.
• W Oracle9i istnieje nowe narzedzie zwane pompa
  danych, które pozwala, aby plik systemów
  operacyjnych byly postrzegane przez Oracle jako
  tabela relacyjna. Oracle9i wprowadza do
  srodowiska baz danych Oracle równiez jezyk XML, a
  takze obsluge Java oraz SQLJ.
• W Oracle9i zostala zachowana obsluga
  zorientowanych obiektowo elementów Oracle8.
  Oracle9i pozwala na definiowanie obiektów i ich
  typów (np. zdefiniowanie pól danych takich jak
  adres, nazwa miasta, nazwa stanu oraz kod
  pocztowy, jako obiektu i wielokrotne jego
  uzycie). Pozwala stosowac tabele zagniezdzone
  (tabele wewnatrz tabel).
• Oracle9i obsluguje takze macierze typ obiektowy
  pod wzgledem funkcjonalnosci podobne do tabeli
  zagniezdzonej, ale stanowiacy w rzeczywistosci
  czesc wiersza w tabeli.

6
Programowanie zorientowane obiektowo w Oracle9i

• Klasa stanowi sposób grupowania powiazanych ze
  soba elementów. Przykladem klasy w srodowisku
  Oracle jest polaczenie dwóch lub wiecej tabel, w
  wyniku czego uzyskuje sie czesc wspólna lub
  kombinacje kolumn kazdej z tabel.
• Hermetyzacja (encapsulation) oznacza, ze dostep
  do danych moze sie odbywac tylko zgodnie z
  okreslonymi zasadami. Przykladem tego w Oracle9i
  beda ograniczenia referencyjne rzadzace relacjami
  danych pomiedzy obiektami.
• Rozszerzalnosc (extensibility) to zdolnosc
  tworzenia nowych obiektów bez wywierania wplywu
  na inne obiekty.
• Dziedziczenie (inheritance) znaczy, ze zmiana
  wprowadzona w jednym powiazanym obiekcie,
  odzwierciedlona zostaje we wszystkich obiektach
  korzystajacych z danego typu obiektowego.
• Polimorfizm (polymorphism) oznacza, ze temu
  samemu obiektowi informacja moze byc podawana w
  róznych kontekstach i jego reakcja bedzie zalezna
  od kontekstu danych wejsciowych.

7
Narzedzia Oracle

• Narzedzia programistyczne Oracle obecne od
  wersji 4. Sa one dostepne niemal we wszystkich
  srodowiskach obslugujacych bazy danych. Oznacza
  to, ze programista moze projektowac i testowac
  aplikacje na komputerze typu PC i umiescic ja
  docelowo w systemie UNIX lub nawet na komputerach
  mainframe.
• Narzedzie Fast Forms - równowaznik dzisiejszego
  kreatora (wspomagajace uzytkownika w procesie
  budowania podstawowego formularza). Narzedzie do
  tworzenia raportów odmiana dzisiejszego jezyka
  SQLPlus (User-Friendly Interface).
• Podstawowe narzedzie do budowania raportów RPT
  przemianowano na SQLForms v2.0 i zostalo dodane
  nowe narzedzie piszace raporty SQLReportWinter
  v1.0. formularze w tej wersji znacznie
  rozszerzyly mozliwosci programistyczne i
  mozliwosci dzialania formularzy on-line. Oracle
  v7 przyniósl znaczace zmiany w bazie danych i
  narzedziach. Zestaw narzedzi nazwano
  Developer/2000 bazowal on w wiekszym stopniu na
  Windows.

8
Oracle Developer 6i

• Komponent Project Builder sluzy programiscie do
  utrzymania wszystkich elementów aplikacji, takich
  jak rózne formularze i kody zródlowe raportów
  oraz kod jezyka posredniego. Project Builder
  umozliwia skompilowanie pojedynczego programu lub
  wszystkich programów w projekcie.
• Developer Oracle dziala opierajac sie na
  wspólnych elementach wykorzystywane przez
  wszystkie narzedzia.
• Developer Oracle zawiera Object Navigator, w
  którego oknie mozna obejrzec hierarchiczna
  strukture wszystkich obiektów aplikacji. W Object
  Navigatorze dostepne sa dwa widoki Ownership
  oraz Visual. Obiekty w widoku Ownership sa
  wyswietlane zgodnie z blokami reprezentujacymi
  wiersze tabeli. Natomiast w widoku Visual obiekty
  wyswietlaja sie w zaleznosci od tego, jak
  pojawiaja sie na ekranie wyjsciowym.
• Form Builder sluzy do budowania i utrzymywania
  aplikacji wykorzystujacych formularze.
  Programowanie w Developer Oracle znacznie rózni
  sie od pracy z jezykami trzeciej generacji.
  Aplikacje buduje sie tworzac na ekranie obiekty,
  które reprezentuja elementy danych, jakie beda
  wyszukiwane w bazie danych, maja szate graficzna,
  sluza m.in. Do nawigacji w programie.
• Wybrane dzialania (activities) lub zdarzenia
  (events) sa zakodowane w procedurach
  wyzwalajacych (triggers), bedacych jednostkami
  programistycznymi, które sa wykorzystywane w
  chwili wystapienia jakiegos zdarzenia. Zdarzenia
  dotycza tego, co sie dzieje na ekranie.
• Raport Builder jest narzedziem dzialajacym na
  zasadzie kreatora i sluzy do tworzenia róznego
  rodzaju raportów na podstawie danych znajdujacych
  sie w bazie. Jest wyposazony w proceduralne
  konstruktory sluzace do formatowania danych,
  obliczania sum danych.
• Grapfics Builder sluzy do opracowywania róznego
  rodzaju wykresów generowanych na podstawie danych
  znajdujacych sie w bazie.

9
Oracle Developer 6i

• SQLPlus interaktywne narzedzie pracujace w
  trybie znakowym dzialajacym w srodowisku Oracle9i
  RDBMS. SQLPlus mozna wykorzystywac do
  przetwarzania pojedynczych instrukcji jezyka SQL
  albo do interaktywnego przetwarzania instrukcji
  jezyka SQL z udzialem uzytkownika. Ma bardzo
  rozbudowane umiejetnosci tworzenia raportów w
  trybie tekstowym, dzieki którym z wyników
  zapytania mozna sformatowac raport. Jest takze
  edytorem skryptów lub edytorem tekstowym
  dzialajacym w trybie znakowym. Moze byc
  wykorzystywany do funkcji administracyjnych i ma
  mozliwosc przyjmowania informacji wejsciowych z
  plików systemu operacyjnego lub skryptów SQL.

10
Oracle Developer 6i

• SQLLoader sluzy do wczytywania danych z plików
  zewnetrznych do bazy danych Oracle.
• SQLLeader pelni wiele funkcji, takich jak
• Dane mozna wczytywac z wielu wejsciowych plików
  danych, rózniacych sie typem pliku.
• Rekordy wejsciowe moga miec dlugosc stala lub
  zmienna.
• Podczas jednego uruchomienia mozna wczytac kilka
  tabel. Mozliwe jest takze logiczne wczytanie
  wybranych rekordów do poszczególnych tabel.
• Dla danych wejsciowych moga zostac stosowane
  funkcje SQL przed ich wczytaniem do tabeli.
• Kilka rekordów fizycznych moze zostac polaczonych
  w jeden rekord logiczny. I odwrotnie, SQL moze
  pojedynczy rekord fizyczny wczytac pod postacia
  kilku rekordów logicznych.

11
Oracle Developer 6i

• Tabele zewnetrzne to nowe udogodnienie, które
  sprawia, ze na uzytek wczytywania jednowymiarowe
  pliki wygladaja jakby byly relacyjnymi tabelami.
  Tabele zewnetrzne zaczynaja sie tam, gdzie konczy
  sie dzialanie SQLLoader. Oracle9i postrzega
  jednorodny, jednowymiarowy plik jako tabele,
  dlatego transformacja danych moze zostac bez
  trudu przeprowadzona w SQL, dostepne jest
  wczytywanie równolegle oraz mozliwe wczytywanie
  przy uzyciu bezposredniej sciezki dostepu z
  obsluga indeksów. To nowe udogodnienie jest
  calkowicie zgodne z SQLLoader, czyta plik
  sterujacy SQLLoader i buduje poprawne DDL (Data
  Definition Language) dla nowych typów obiektów.

12
Net8

• Net8 stanowi w Oracle podstawe systemu
  komunikacji klient-serwer. Net8 pozwala
  uzytkownikowi niezauwazalnie pracowac z prawie
  kazda wersja Oracle na dowolnym komputerze i w
  niemal kazdym srodowisku, bez koniecznosci
  programowania lub szczególnej obslugi
  jakichkolwiek spraw zwiazanych z siecia lub
  polaczeniami. Dzieki Net8 programowanie w Oracle
  jest latwiejsze, bo programy (pisane w Oracle
  Forms, SQLPlus i in.) mozna tworzyc i testowac w
  jednym srodowisku komputerowym, a uruchamiac w
  zupelnie innym i to bez zadnych modyfikacji. W
  srodowisku klient-serwer Net8 umozliwia programom
  rezydujacym i wykonywanym na niedrogich
  komputerach PC, dostep do danych znajdujacych sie
  na komputerach wiekszych i szybszych. Net8
  potrafi obslugiwac tysiace uzytkowników laczacych
  sie ze srodowiskiem Oracle9i za posrednictwem
  menedzera polaczen z zainstalowanym komponentem
  technologii wielowatkowej.
• Net8 jest elastycznym protokolem sieciowym
  potrafiacym obslugiwac rózne technologie
  sieciowe. Dzieki temu jest on w stanie
  komunikowac uzytkownika z baza Oracle,
  zapewniajac wysoki poziom zgodnosci aplikacji
  Oracle.

13
Log Miner

• Pozwala na manipulacje zawartoscia plików log
  zarówno archiwalnych (archive log file), jak i
  sluzacych do ponawiania operacji (redo log file).
  Informacje te mozna potem wykorzystywac do
  tworzenia polecenia REDO SQL wykorzystywanego do
  ponawiania transmisji w innym systemie oraz
  polecenia UNDO SQL pomocnego przy cofaniu bledów
  uzytkownika. Log Miner przydaje sie przy
  sprawdzaniu bazy danych i wykonywaniu
  specjalistycznych analiz.
• Log Miner obsluguje obiekty z wierszami
  zlaczonymi (chained) i przemieszczonymi
  (migrated) oraz takimi, gdzie wykonywane bylo
  tzw. bezposrednie wstawianie (direct-path
  inserts), a takze dodatkowe typy danych, takie
  jak LONG, LOB i kilka typów obiektowych, w tym
  DDL.

14
Export i Import

• Export tworzy pliki systemu operacyjnego na
  podstawie danych z tabel Oracle
• Import czyta pliki systemu operacyjnego, tworzy
  tabele i wczytuje dane z powrotem do tabel.
• Narzedzi export i import uzywa sie razem przede
  wszystkim do robienia kopii zapasowej i
  odzyskiwania danych, przenoszenia danych do
  innych baz Oracle, a takze do konwersji danych
  wczesniejszych wersji Oracle. Obsluguja zarówno
  wszystkie obiekty w okreslonej przestrzeni tabel,
  jak i dokonuja wyszukiwania z zastosowaniem
  symboli wieloznacznych, w celu wybrania obiektów
  tabel przeznaczonych do eksportu.
• Przy uzyciu narzedzi Export i Import mozna
  zapisywac dane w archiwach, usuwac wiersze, które
  nie sa juz uzywane. Usuniecie ich jest równie
  latwe, jak dodanie wiersza przy uzyciu narzedzia
  Import, gdy zajdzie taka potrzeba.
• Oba narzedzia maja zastosowanie przy tworzeniu
  srodowisk tekstowych, gdyz maja zdolnosci
  przechwytywania wszystkich tabel, indeksów i
  danych dowolnego uzytkownika oraz rekonstruowania
  ich w innej bazie danych Oracle.

15
Projektowanie schematu relacyjnego i budowanie
bazy danych