Manu Keirse - PowerPoint PPT Presentation

1 / 45
About This Presentation
Title:

Manu Keirse

Description:

Manu Keirse. Emeritus hoogleraar . Faculteit Geneeskunde KU Leuven. Kinderen en jongeren helpen bij verlies en verdriet – PowerPoint PPT presentation

Number of Views:91
Avg rating:3.0/5.0
Slides: 46
Provided by: vlaa175
Category:
Tags: carmen | keirse | manu

less

Transcript and Presenter's Notes

Title: Manu Keirse


1
Kinderen en jongeren helpen bij verlies en
verdriet
  • Manu Keirse
  • Emeritus hoogleraar
  • Faculteit Geneeskunde KU Leuven

2
Wat in de kinderjaren het herte boeit en tooit
  • Wat in de kinderjaren
  • het herte boeit en tooit,
  • blijft eeuwig in t geheugen
  • en men vergeet het nooit.
  • Als men t eenvoudig liedje
  • van mijn kindsheid zingt,
  • dan denk ik aan de liefde
  • waarmee ik was omringd.
  • Virginie Loveling

3
Mijn eerste les over verlies en verdriet
  • De eerste dag in het eerste studiejaar
  • De hulpmeester van de klas

4
Er waren een drie bomen.
5
  • Wanneer je blij bent, schouw dan diep in je hart,
    en je zal zien dat enkel wat je smart gegeven
    heeft, ook vreugde brengt.
  • Wanneer je verdrietig bent, blik dan opnieuw in
    je hart, en je zal zien dat je weent om wat je
    vreugde schonk.
  • Kahlil Gibran

6
Kinderen verdriet besparen?
  • Niet voor de school
  • maar voor het leven leren wij.

7
Een groene leerkracht
  • Wat heb je daaraan als je verdriet bovenkomt in
    de les
  • van wiskunde of aardrijkskunde en er een gele,
    een
  • blauwe of een paarse leerkracht voor de klas
    staat?

8
Worden ze gezien?
  • Niemand kwam voor Carmen.
  • Aan Willem werd niets gezegd.
  • Alle gesprekken een meter boven mijn hoofd.
  • De meester vluchtte de klas in.
  • Pieter had een witte zakdoek.

9
Verlies verwerken is rouwarbeid
  • 4 taken
  • 1. werkelijkheid van het verlies onder ogen zien
  • 2. pijn van het verlies ervaren
  • 3. aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid
  • 4. opnieuw leren houden van

10
1. Werkelijkheid onder ogen zien
  • gevoel dat het niet waar is
  • de overledene zien
  • eerste opdracht erkennen
  • tweede opdracht verstaan en begrijpen

11
Helpen bij eerste taak
  • nauwkeurige uitleg
  • uitleg meerdere keren herhalen
  • antwoorden op alle vragen
  • confrontatie met realiteit
  • herhaald laten vertellen

12
Groeten van overledene
  • meenemen
  • weerstand laten uitspreken
  • voorbereiden op aanblik
  • voorbereiden op reacties van volwassenen
  • concreet gedrag aanmoedigen
  • aandacht voor details
  • warmte en genegenheid

13
Informeren bij fatale ziekte in gezin
  • ernstig ziek
  • naam ziekte
  • wat zal veranderen
  • hoe zal worden gezorgd
  • niet besmettelijk
  • niemand schuldig

14
2. Ervaren van de pijn
  • geen weg omheen
  • omzeilen verlengt rouwproces
  • bij alles dat herinnert aan verlies
  • feestdagen zijn pijnlijke momenten

15
Uitingsvormen van pijn
  • lichamelijke reacties
  • pijnscheuten die komen en gaan
  • boosheid en opstandigheid
  • Schuldgevoelens
  • schaamte

16
Ik heb geen verdriet. Ik ben verdriet!
17
Helpen bij tweede taak
  • naam blijven uitspreken
  • confrontatie niet ontlopen
  • belangstellend vragen hoe het gaat
  • op antwoord wachten
  • pijn ervaren in zorgzaam contact
  • gevoelens normaliseren
  • goedkope bemoediging vermijden
  • luisteren hoe het voelt

18
3. aanpassen aan de nieuwe realiteit
  • verschillend voor elk, als een vingerafdruk
  • meer dan verlies van persoon, maar alles wat die
    betekende aan contacten en ervaringen
  • bij fatale ziekte verlies van veiligheid in het
    gezin
  • idealisering

19
Helpen bij derde taak
  • steeds opnieuw luisteren
  • op verhaal komen in het leven door verhalen over
  • beluisteren wat moeite kost

20
Wie luistert nog?
  • pestkring gevormd
  • ik kon bij niemand terecht niet bij ouders,niet
    bij vrienden, niet bij leraars
  • lerares in grootwarenhuis
  • niemand op afspraakpunt schooldag na uitvaart

21
4. opnieuw leren houden van
  • komen tot nieuwe verhouding met overledene
  • mag ik nog vreugde beleven?
  • durf ik nog houden van?

22
Verwerken van verlies
  • is afwerken van de vier taken
  • is niet vergeten
  • betekent niet over en voorbij
  • komt terug op kruispunten in het leven
  • als een schaduw

23
Als een schaduw
  • na vijftig jaar denk ik er nog elke dag aan
  • geen vader om verloofde aan voor te stellen
  • moeder missen bij de geboorte van eerste kind
  • Fabienne in de winkel

24
Komt terug op kruispunten van het leven
  • Jakob had een B-attest.
  • Laura liep wenend uit de turnles.
  • Ouders van Jurgen kregen een C-attest.

25
Pieter met de witte zakdoek
26
  • Kinderen zijn nog niet opgegroeide volwassenen.
  • Volwassenen zijn groot geworden kinderen.

27
Wat is anders bij kinderen?(1)
  • persoonlijkheid en denken nog niet ontwikkeld
  • letterlijk nemen
  • capaciteit om gevoelens te verwoorden
  • veiligheid nodig om verdriet te uiten
  • slechts korte tijd met verlies bezig
  • explosieve emoties

28
Wat is anders bij kinderen?(2)
  • spelen is dagelijkse arbeid
  • beleven verschillende relaties
  • verdriet midden in het leven
  • behoefte te passen in groep van leeftijd
  • lijden onder bescherming van volwassenen
  • verlies van ouder is vaak dubbel verlies

29
Tieners en adolescenten
  • Noch kinderen, noch volwassenen.
  • Neiging om zich stoer op te stellen.
  • Verdriet babyachtig.
  • Willen bij de groep van leeftijdsgenoten horen.
  • Spanningsveld tussen afstand en afhankelijkheid.
  • Weerstand om beroep te doen op volwassenen.

30
Verdriet uit zich in
  • Zich niet kunnen concentreren
  • Niets kunnen onthouden
  • Dalende schoolresultaten
  • Irritatie, boosheid, agressie, moeilijk gedrag
  • Uitgesteld verdriet
  • Maar ook uitbundigheid, en zoveel meer

31
Adequate reactie op verdriet van kinderen
  • erkennen dat verdriet bestaat
  • gevoelens ernstig nemen en accepteren
  • troosten is niet zeggen dat ze zich zo niet mogen
    voelen
  • Niet verwachten dat verdriet in tranen naar
    buiten komt

32
Echtscheiding is ook verlies
  • 1/3 van de gezinnen
  • en dus van de kinderen
  • maken het mee.

33
Scheiding ergst voor kinderen een mythe
  • 1. opgroeien in een harmonieus gezin
  • 2. een harmonieuze echtscheiding
  • 3. een vechtscheiding
  • 4. ganse jeugd in een conflictueus gezin

34
Echtscheiding
  • Tijdig informeren
  • Uitleggen waarom
  • Informeren wat er zal veranderen
  • Verschil tussen echtelijke liefde en ouderliefde
  • Toelating boos en verdrietig te zijn
  • Positief beeld van beide ouders bewaren

35
Wat moet ik zeggen?
36
Wat hebben zij vanuit hun verdriet te zeggen?
37
Wat schrijven?
  • Moeder van lerares sterft.
  • Jongeren leren iets te schrijven.

38
Er bestaan geen recepten over hoe mensen moeten
omgaan met verdriet
  • wel sleutels
  • die deuren openen

39
Sleutels die deuren openen
  • Luisteren
  • Informatie
  • Warmte en genegenheid
  • Herinneringen bewaren

40
De tijd geneest geen wonden
  • Wel de uiting van het verdriet
  • in een periode van de tijd
  • en de ervaren ondersteuning.

41
Het graan groeit terwijl de boer slaapt
  • Mijn leraar Latijn nam me af en toe
  • eens 10 minuten apart in de bibliotheek
  • om naar me te luisteren.

42
  • Een wiskundeleraar die bij het begin van de les
  • kan zeggen
  • Ik heb gisteren mijn oude moeder begraven,
  • heeft misschien meer mee gegeven
  • dan in een uur wiskunde.

43
Kinderen voorbereiden op verlies
  • Onderwerp ter sprake brengen.
  • Helpen bezoek te brengen aan zieke.
  • Deelname aan uitvaart.
  • Sterven van lievelingsdier.

44
  • Het vertrouwen meegeven
  • dat tranen worden gedroogd,
  • niet voor altijd, maar altijd weer.

45
Leren over verlies
  • is leren over liefde en geluk
  • Is leren over verbondenheid en solidariteit
  • is werken aan een wereld voor morgen waar meer
    plaats is voor verbondenheid tussen mensen en
    wereldvrede dan in de wereld van vandaag.
Write a Comment
User Comments (0)
About PowerShow.com