BiO 304 Molek

1
BiO 304 Moleküler Biyoloji

• Dr. Hatice MERGEN

Saglik Slaytlari
http//hastaneciyiz.blogspot.com
2
Nükleik Asitler

• DNA ve RNA olmak üzere iki grupta toplanir.
• Nükleotid denilen alt birimlerden meydana
  gelmistir.
• NÜKLEOTID BAZSEKERFOSFORIK ASIT

3
NükleotiDler-Nükleik
Asitlerin Yapi Taslari

• Nükleotid azotlu baz pentoz sekeri ( 5
  karbonlu) fosfat grubu içerirler

3
Saglik Slaytlari
lta hrefhttp//hastaneciyiz.blogspot.comgtsagliklt
/agt
4
AZOTLU BAZLAR IKI ÇESITTIR

• 9 atomlu, iki halkali pürinler (Adenin, Guanin)
• 6 atomlu tek halka içeren pirimidinler (Sitozin,
  Timin, Urasil)
• A,C,G,T ve U seklinde simgelenirler.
• A,G,C DNA ve RNAda ortak bulunur
• T-gtDNAda, U-gtRNAda bulunur.

5
Seker Pentoz

• Nükleik aside adini tasidigi seker verir.
• Ribonükleik asitlerde-RIBOZ
• Deoksiribonükleik asitlerde-DEOKSIRIBOZ bulunur.
• Deoksiribozun ribozdan farki C-2 pozisyonunda OH
  grubu olmamasidir.

6
(No Transcript)
7
Nükleik Asit Kimyasi

• Nükleozit- baz seker
• NMP nükleozit 1 PO4
• NDP nükleozit 2 PO4
• NTP nükleozit 3 PO4
• Nükleik asitlerin yapi tasidir
• özel NTPs ATP GTP

8
Nükleotitlerde Baglanma

• Nükleotid yapisindaki baglar son derece özgüldür.
• Sekerin C-1 atomu azotlu bazla kimyasal bag
  yapar.
• Pürinlerde N-9,
• pirimidin ise N-1 atomu sekerin C-1 atomu ile
  bag yapar.
• Nükleotidlerde fosfat grubu, sekerin C-2, C-3
  yada C-5 atomu ile bag kurar.
• Bu yapi, biyolojik sistemlerde en yaygin olan ve
  DNA ve RNAda bulunandir.

9
Polinükleotitler

• Iki mononükletit arasinda bag yapisinda, iki
  sekere bagli fosfat grubu yer alir olusan bag
  fosfodiester bagidir, çünkü fosforik asit her iki
  taraftaki alkol grubu ( iki sekerdeki OH grubu )
  ile ester bagi yapar. Ayni bag, RNA da da
  bulunur.
• dinukleotitler trinükleotitler
• oligonükleotitler (lt20)
• polinükleotitler (gt20)
• Uzun polinükleotid zincirleri varyasyon
  saglamaktadir.
• 1000 nt olusan bir zincir 41000 kombinasyon ile
  olusturulabilir.
• Levenenin tetranükleotid hipotezi bu varyasyonu
  saglamamaktadir.

10
Fosfodiester baglari DNA ve RNAnin kovalent
iskeletidir
11
DNA Yapisinin Aydinlatilmasi

• 1940-1953 Erwin Chargaff, Maurice Wilkins,
  Rosalind Franklin, Linus Pauling, Francis Crick,
  James Watson arasinda yaris
• 1953 yilinda Nature- The Double Helix yayini
  ile sona ermistir.
• Watson- Crick için yapiyi aydinlatmadaki en
  önemli kaynaklar
• Hidrolize edilmis DNAnin baz kompozisyon
  analizleri
• DNAnin X isini kirinimi çalismalaridir.

12

• 1950lerin basinda iki deney hattinin bulgulari
  DNAnin yapisina iliskin ipuçlarini ortaya
  çikarmistir.
• Avusturya kökenli Amerikali biyokimyaci Erwin
  Chargaff birçok türdeki DNAnin esit miktarda
  adenin (A) ve timin (T) ve esit miktarda guanin
  (G) ve sitozin (C) bazlari içerdigini
  göstermistir.
• Daha sonra Ingiliz fizikçi Maurice Wilkins ve
  Ingiliz kimyaci Rosalind Franklin X-isini
  difraksiyon teknigini kullanarak DNAyi
  X-isinlari ile bombalamislar ve sonra da
  X-isinlarinin kirilma ve yansimalarina göre
  molekülün yapisi hakkinda fikir sahibi
  olmuslardir.

13

• Rosalind Franklin, Watson ve Crickin DNA
  yapisini ortaya çikarmalarinda hayati öneme sahip
  bulgular elde etmistir. Franklin, DNAnin iyi
  çalisilmis kuru kristal A formunu ve hücrelerde
  görülen B formu olarak adlandirilan islak
  tipini birbirinden ayirt etmistir.
• Mayis 1952de çektigi B formunun 51 nolu
  fotografi elde edebilmek için 100 saat
  ugrasmistir.
• Fotograftaki belirgin simetri Frankline
  molekülün kusursuz sarmal yapisinda oldugunu ve
  fosfatlarin pozisyonunu göstermistir.
• Franklin uzun zamandan beri DNAnin genetik
  materyal için aday oldugunu düsünmektedir.1939dak
  i kolej günlerinde tuttugu lab defterinde bir
  nükleik asit seklini yanina Kalitima geometrik
  temel? seklinde not düsmüstür.
• 1953ün basinda tüm yapinin ortaya çikarilmasina
  çok yaklasmistir. 30 Ocakta Wilkins, Watsona
  Franklinin 51 nolu fotografini göstermistir.

14

• Yaris sürmektedir.
• Subat boyunca ünlü biyokimyaci Linus Pauling DNA
  için üçlü sarmal yapi önermistir. Bu sirada
  Watson ve Crick 51 nolu fotograf nedeniyle seker
  fosfat iskeletinden emindirler ve dikkatlerini
  bazlar üzerine çevirmislerdir.
• Ironik olarak evreka ani sofistike kimya ya da
  kristalografi ile ugrasirken degil de cardboard
  kirpintilari (kesik parçalar) ile ugrasirken
  gelmistir.
• 28 Subat cumartesi sabahi Watson, Crick ile
  toplantisina erken gelmistir. Beklerken dört DNA
  bazinin kesilmis parçalari ile oynayip Ayi A ile
  daha sonra G ile eslestirmekle mesgul olmustur.
  Ayi Tnin Gyi de Cnin yanina getirdiginde
  benzer yapilar görmüs ve aniden bütün parçalar
  yerine oturmustur. Crick 40 dakika sonra
  geldiginde ikili bulmacayi çözdüklerini
  anlamistir.
• Sonunda Watson, Crick ve Wilkins Nobel ödülünü
  kazanmistir.
• 1958de Franklin 37 yasinda yumurtalik (ovarian)
  kanserinden öldügü için Nobel ödülünü
  alamamistir. Çünkü Nobel sadece yasayan kisilere
  verilmektedir.

15
Baz Kompozisyonu Çalismalari

• 1949-1953 Erwin Chargaff ve ark.

16
Chargaff kurali

• Herhangi bir türe ait DNA nin nükleotidlerine
  parçalandiginda serbest kalan nukleotidlerde
  adenin miktarinin timine, guanin miktarinin da
  sitozine daima esit oldugunun saptanmasidir.
• Yani Chargaff kuralina göre dogal DNA
  moleküllerinde adeninin timine veya guaninin
  sitozine orani daima 1e esittir. (A/T1 ve
  G/C1)
• Pürinler pirimidinler (AGTC)
• Iste Watson ve Crick bu bulgulari degerlendirerek
  böyle özelliklere sahip DNA makro molekülünün
  sekonder yapisina ait bir model gelistirdiler.

17
X-Isini Kirinimi

• DNA zincirleri X-isini bombardimanina tutulur ve
  molekülün atomik yapisina göre saçtigi isinlar
  belirlenir. Buna göre
• 1947- William Astbury DNAda 3.4 A araliklarla
  tekrarlayan yapilarin varligini dogrulamis ve
  DNAnin bir çesit sarmal yapida oldugunu ileri
  sürmüstür.
• 1950-1953- Rosalind Franklin
• 3.4 A araliklarla tekrarlayan yapilarin
  varligini dogrulamis ve DNAnin bir çesit sarmal
  yapida oldugunu daha saf örnekler kullanara
  gösterebilmistir.

18
(No Transcript)
19
(No Transcript)
20
(No Transcript)
21
DNAdaki baz eslesmesi modelin genetik açidan en
önemli özelligidir. Bu yerlesim nedeniyle eksen
boyunca büyük ve küçük oluklar ortaya çikar.

• Sag el sarmalinin uzaydaki konformasyonu, Watson
  Crickin verilerine en uygun olanidir.

22
(No Transcript)
23
DNA çifte sarmalinda zincirler birbirlerinin
tamamlayicisidir.
24

• DNA molekülü kendini olusturan nukleotidlerin
  sayisina bagli olarak, büyüklügü türden türe
  degisen, uzun zincir seklinde bir yapi gösterir.
  Insanda bu zincirin uzunlugu açildiginda 2
  metreye kadar varabilir. Bütün halinde eldesi
  zincirin hassas ve kirilgan yapisindan ötürü çok
  güçtür.
• Nukleotidlerin yapisi bazik olmasina karsin
  oimurgadaki PO4(fosforik asit) grubunun varligi
  polinükleotid zincirlerin asit özellikte
  olmalarina yol açar ve nükleik asit terimi de bu
  özellikten kaynaklanir.
• DNA çift sarmalinin dikkate deger ve önemli bir
  özelligi, molekülü olusturan zincirlerin
  birbirlerinden kolaylikla ayrilabilmesi ve
  yeniden birlesebilmesidir. Protein sentezi ve DNA
  replikasyonu (kendi kopyasini olusturmasi) bu
  özellik sayesinde meydana gelebilir.
• DNAnin iki zinciri, birbirine sadece H baglari
  ve hidrofobik etkilesimlerle bagli olmalari
  nedeni ile, nükleotidleri arasindaki kovalent
  baglardaki herhangi bir kopma olmaksizin
  çözülebilir (denatürasyon). Ayni sekilde çözülmüs
  molekülün zincirleri tamamlayici bazlari arasinda
  H baglarinin olusumu ile birlesip sarmal yapiyi
  yeniden olusturabilir (renatürasyon).

25
DNAnin formlari

• Tek-krista-X-isini analizi çalismalari ile 5
  Aluk çözünürlük 1 Aa kadar düsürülmüstür.
• A-DNA right handed (11 baz/ 1 tam dönüs/çap 23
  Å)yüksek tuz kons. Yada dehidrasyon kosullarinda
  baskindir.
• B-DNA right handed (normal, 10 baz/tdönüs, çap 20
  Å)
• C-DNA right handed (dehydrated, 9.3
  bases/turn,19Å)
• D-DNA right handed (no guanine, 8 bases/turn)
• E-DNA right handed (no guanine, 7.5 bases/turn)
• Z-DNA left handed (all GC, 12 bases/turn, 18 Å)
• P-DNA DNA yapay sekilde uzatilirsa bu formu alir,
  fosfat gruplari iç kisimdaazotlu bazlar sarmalin
  dis yüzünde
• why should we care?
• Fizyolojik kosullarda rasgele bir DNA dizesinde
  en stabil form B formudur.
• A formu su disinda birçok çözeltide olusan bir
  formdur.
• Z formu sola dogru dönen heliks yapisindadir. Z
  formu bazi genlerin ekspresyonlarinin
  regulasyonunda rol alabilir.

26
Farkli DNA formlarinin özellikleri
27
Farkli DNA formlari
28
DNA-RNA

• Double stranded - single stranded
• RNAda T yerine U bulunur.Tipleri
• mRNA, rRNA, tRNA
• snRNA (RNA processing)
• Telomerase RNA (replikasyon)
• antisense RNA (regulasyon)

29
DNA ve RNA Arastirmalarinda Kullanilan Analitik
Yöntemler

• U.V isiginin sogurulmasi (254-260 nm arasinda en
  fazla)
• Çökelme Davranisi- Nükleik asitler çesitli
  gradiyent santrifügasyon islemleri ile
  ayrilabilirler. Çökelme özelligi molekülün
  yogunlugu, kütlesi ve biçimine baglidir ve
  Svedberg katsayisi (S) olarak ölçülür.

30
Nükleik asitlerin Denatürasyonu ve Renatürasyonu

• DNAnin denatürasyonu sonucu H-baglari kopa, çift
  zincir çözülür ancak kovalent baglar kirilmaz.
• Isi yada kimyasal yolla olabilir.
• Denatürasyon sirasinda DNA akiskanligi azalir,
  U.V absorbsiyonu ve denge yogunlugu artar.
• Isi sonucu olusan denatürasyona erime-melting
  denir
• Isitilan DNAnin U.V absorbsiyonundaki artisa
  hiperkromik kayma denir.
• Erime sirasinda, DNAnin 260 nmdeki absorbsiyonu
  sicakliga karsi grafiklenirse br erime profili
  elde edilir. Bu egrinin orta noktasina erime
  sicakligi (Tm) denir. DNA zincirinin 50sinin
  açildigi sicakliktir.

31
DNAnin isi ile denatürasyonu
32
DNAnin denatürasyonu
33
Kismen denatüre DNA
34
DNA hibridizasyonu

• DNA çifte sarmali ve RNA denatüre olabilir.
• Anneal Denatüre segmentin tekrar çifte sarmal
  olusturmasi
• Farkli türlerin nükleik asidleri hibrid formlar
  olusturabilirler. Türler ne kadar yakinsa
  hibridizasyon o kadar kolay gerçeklesir.
• Nükleotidler ve nükleik asidler non enzimatik
  transformasyona ugrarlar.

35
Kromozom Yapisi ve DNA Organizasyonu
36

• Insan genomu 3 x 109 bp
• Insan diploidtir, her çekirdek 6 x 109 bp yada
  2 m DNA içerir
• 5-10 mm çapindaki çekirdege nasil sigmaktadir?

37
DNA molekülünün büyüklügünün hücrenin boyutlari
ile kiyaslanmasi
38
DNAnin Kromozomlarda Paketlenmesi

• Kromozomlar içerdikleri DNA moleküllerinden çok
  daha kisadirlar. Bu nedenle DNAnin kromozomlara
  paketlenmesi için hayli organize bir paketleme
  sistemi gereklidir. Ökaryotlarda DNA kromatin
  seklnde düzenlenmistir.
• DNA paketlenmesi ile ilgili ilk veriler
  1970lerde biyokimyasal analizler ve EM
  çalismalarindan elde edilmistir.
• Ilk bilgiler DNAnin DNA-binding proteinler
  olarak da bilinen histonlar ile iliskili oldugu
  idi. Ancak ayrintili yapi billinmiyordu.
• 1973-74 yillarnda birkaç arastirma grubu
  kromatinler (DNA-histon kompleksi) üzerinde
  nüklease protection assayi yapmislardir.
  DNA-histon kompleksi enzimlerle muamale
  edildiginde DNA sadece histon proteinlerinin yer
  almadigi bölgelerden kesilmistir. Yaklasik 200 bç
  uzunlugunda pekçok fragment olusmustur. Bu gözlem
  enzimatik parçalanmanin gelisigüzel olmadigini
  göstermistir.

39
DNAnin Kromozomlarda Paketlenmesi

• Kromozomlar içerdikleri DNA moleküllerinden çok
  daha kisadirlar. Bu nedenle DNAnin kromozomlara
  paketlenmesi için hayli organize bir paketleme
  sistemi gereklidir.
• Interfaz sirasinda, genetik madde ve ilgili
  proteinler açilirlar ve nükleusun içinde kromatin
  olarak dagilirlar. Mitoz basladiginda kromatin
  yogunlasir ve pofaz sirasinda bilinen tipik
  kromozomlar seklini alir. Bu yogunlasma, her
  birkromozom ipliginin boyunun 10.000 kez
  kisalmasini saglar.
• DNA paketlenmesi ile ilgili ilk veriler
  1970lerde biyokimyasal analizler ve EM
  çalismalarindan elde edilmistir.
• Ilk bilgiler DNAnin DNA-binding proteinler
  olarak da bilinen histonlar ile iliskili oldugu
  idi. Ancak ayrintili yapi billinmiyordu.
• 1973-74 yillarnda birkaç arastirma grubu
  kromatinler (DNA-histon kompleksi) üzerinde
  nüklease protection assayi yapmislardir.
  DNA-histon kompleksi enzimlerle muamale
  edildiginde DNA sadece histon proteinlerinin yer
  almadigi bölgelerden kesilmistir. Yaklasik 200 bç
  uzunlugunda pekçok fragment olusmustur. Bu gözlem
  enzimatik parçalanmanin gelisigüzel olmadigini
  göstermistir.

40

41

• Ada ve Donald Olins, taneciklerin kromatin
  zinciri ekseni boyunca düzenli olarak
  yerlestigini ve bir zincir üzerindeki boncuklari
  andirdigini söylemislerdir. (v-body, nu,
  nükleozomlar)
• Nükleozom-DNA etkilesimi çalismalari H2A, H2B,
  H3 ve H4 histonlarinin (H2A)2, (H2B)2, (H3)2 ve
  (H4)2 seklinde iki tip tetramer olusturdugunu
  göstermistir.
• Nükleozom yapisindaki 4 protein H2A, H2B, H3, ve
  H4
• H3 ve H4 are arjinice zengin, yüksek oranda
  korunmus
• H2A ve H2B lizince daha zengin
• Arjinin ve lizin histidin, histon proteinlerinin
  bazik ve pozitif yüklü olmasina neden olur.
• Kornberg- tekrarlayan herbir nükleozomda bu iki
  tetramerden birer tane oldugunu yaklasik 200 bç
  lik DNA ile birlestigini iler sürmüstür.
• Nükleaz ile parçalama islemi biraz kisa
  tutulursa, 200 bç lik DNAdan bir kismi
  nükleozomdan ayrilir ve 196 bç içeren Nükleozom
  kor Partikülü elde edilir. Bu sayi çalisilan tüm
  organizmlarda aynidir.
• 1984- Finch ve Klug X isini analizleri ile
  detayli nükleozom yapisi-196 bç lik çekirdek DNA,
  nükleozom basina 1.7 dönüs yapacak sekilde histon
  oktamerinin etrafini sola dogru süper sarmal
  yaparak sarar.

42
Histonlar küçük bazik proteinlerdir
43
NÜKLEOZOM YAPISINDAKI BESINCI PROTEIN, H1

• H1, nükleozomun bir parçasidir anck oktomerin
  disinda gibi görülür
• H1 organizmalar ve dokular arasinda farkliliklar
  gösterir.

Ausio J
44
Nükleozom protein çekirdegi
45

• 2nm çapindaki DNA?11 nm çapinda nükleozom? 30 nm
  kromatin iplikleri (solenoid) olusturur.
• Mitotik kromozom yapisinda sayisiz 30 nm
  solenoidler? 300 nm çapinda kromatin iplikleri?
  metafaz kromzomundaki kromozom kollari olan
  kromatidleri olusturmak üzere kivrilir?700 nm
  çapinda kromatit? kardes kromatitler? 1900 nm
  uzunlugunda kromozom

46
Packaging DNA
B DNA Helix
47
Packaging DNA
T
G
A
Histone octomer
C
G C
TA
G C
C G
T A
A T
A T
C G
B DNA Helix
G C
T A
48
Packaging DNA
T
G
A
Histone octomer
C
G C
TA
G C
C G
T A
A T
A T
C G
B DNA Helix
G C
T A
49
Packaging DNA
50
DNA Paketlenmesi
Histone H1
51
DNA Paketlenmesi
Beads on a string
Looped Domains
Tight helical fiber
52
DNA Paketlenmesi
Metaphase Chromosome
53
Bir ökaryotik kromozomda DNAnin katlanma modeli
54

• Kromatin Bölünmeyen ökaryotik hücredeki
  kromozomal materyale denir. Amorftur ve
  nükleusta rasgele dagilmistir.
• Histon Bir kromatinde DNAnin sikica baglantili
  oldugu proteinler
• Nükleozom Histonlar ve DNA nükleozom adi verilen
  yapilar üniteler içinde katlanirlar.

55
Heterokromatin Yapisi

•  Kromatin Tipleri
• 1928- interfazda kromozomun bazi kisimlarinin
  açilmadan kaldigi ve koyu boyandigi bulunmustur.
• Heterokromatin DNAnin en fazla kondanse oldugu
  yerdir, ve genellikle transkripsiyonel aktivesi
  yoktur. Ya gen içermezler yada yada baskilanmis
  genleri içerirler. Hücre döngüsünün S fazinda
  ökromatinden daha sonra replike olurlar.
• Ökaryotik DNAlarin bazi bölgelerinin protein
  kodlamadigina dair ilk ipuçlarini vermistir.
• Sentromer ve telomer bölgeleri heterokromatinden
  olusur.
• Y kromozomunun büyük kismi ve Barr cisimcigi
  olarak bilinen inaktif X kromozlari
  hetrokromatiktir.
• Position effect (Durum etkisi) belirli
  heterokromatik bölgeler ayni kromozom üzerinde
  yer degistirdiginde ya da homolog olmayan baska
  bir kromozoma geçtiginde, bu bölgede genetik
  olarak aktif olan kisimlar, eger yanlarina
  transloke olmus heterokromatin gelirse bazen
  inaktif hale geçerler. Yani bir genin yada bir
  gen grubunun diger genetik maddeye göre göreceli
  durumlari onlarin ifadelerini etkileyebilir.
• Ökromatin Aktif genlerin yer aldigi bölgelerdir
  genellikle daha az kondansedir.

56
Kromozom Bantlama Teknigi

• Sitolojik öntemler kullanarak kromozomlarin uzun
  eksenleri boyunca farkli boyanmalarini saglayan
  bantlama teknikleri gelistirilmistir.
• Pardue ve Gall? C-bantlama Kromozom preparatlari
  isi ile denatüre edilip sonra Giemsa ile
  boyanirsa özgül boyama profilleri ortaya
  çikar.Kromozomlarin heterokromatin özelligindeki
  sentromer bölgeleri boyayi kolaylikla alir.
• Caspersson ve ark? Q bantlama metafaz
  kromozomlarini florokrom kuinakrin mustard ile
  muamele edip floresan mikroskobunda inceleyerek
  23 çift insan kromozomunu ayirt etmislerdir.
• R-bantlama G-bantlarinin tersi bir profil
  gösterir.
• 1971?Pariste, G bant profilleri temel alinarak
  insan kromozomlarinin bant paternlerinin ortak
  siniflandirmasini saglayan bir toplanti
  yapilmistir.

57
Junk DNA

• 1960 larin sonlarina dogru makalelerde ökaryotik
  DNAnin büyük miktarda tekrar eden ve protein
  olarak kodlanmayan diziler içerdigi rapor
  edilmistir. (Britten and Kohne, 1968).
• 1970, Junk DNA terimi non-coding DNA için
  kullanilmistir. (Ohno, 1972).

58
Junk DNA Tipleri

• Nowak (1994) 9 tip junk DNA
• Bunlar 3 büyük grupta toplanir.
• Repetitive DNA sequences
• Untranslated parts of RNA transcripts (pre-mRNA)
• Other non-coding sequences

59
Repetitive DNA

• Repetitive DNA tipleri
• 1. Satellites
• 2. Minisatellites
• 3. Microsatellites
• 4. Short (300 bp) ve Long (up to 7,000 bp)
  Interspersed Elements (SINEs and LINEs)

60
Repetitive DNA

• Genom büyüklügü ve organizma komleksligi ile
  arasinda baglanti olmamasi ilk yillarda moleküler
  biyoloji için bir puzzle olmustur (C-value
  paradox). Örn. Insan genomu, maya S. Cerevisiae
  genomundan 200 kat daha büyükk iken Amoeba dubia
  genomundan ise 200 kat daha küçüktür. Bu paradoks
  genomlarin büyük miktarda repetitive sekanslar
  içerebileceklerinin ispatlanmasi ile çözülmüstür.
  
• DNA kategorileri
• 1. Tek kopya DNAlar
• 2. Repetitive DNAlar (junk/ignorant/Selfish
  DNA)

61
Tanimlar

• Yüksek sayida tekrarlayan dizeler ( highly
  repetitive, simple-sequence DNA) Bir hücrede
  milyonlarca kez tekrarlayan 10 baz çiftinden daha
  kisa DNA segmentleri (10).
• Kismen tekrarlayan DNA (moderately repetitive)
  En az 1000 kez tekrarlanan birkaç yüz baz çifti
  uzunlugunda DNA segmentleri (20).
• Satellit DNA Çogu ökaryotik kromozomdaki en
  önemli iki yapi olan sentromer ve telomer ile
  iliskili sezyum klorid dansite gradient
  santrifüjü ile uydu bantlar seklinde diger DNA
  dizelerinden ayrilan temel-DNA dizeleri.
• Sentromer Hücre bölünmesi esnasinda proteinler
  için kromozomlara baglanti saglayan DNA dizisi
  içeren bölge.
• Telomer Ökaryotik kromozomun uçlarinda kromozomu
  stabilize eden bölgeler.

62
Ökaryotik kromozomlar oldukça komplekstir
63
Highly Repetitive DNA

Insan a satellit DNA (centromeric) tipik olarak
171 bç uzunlugundadir ve dimer (342 bç) yada 16
tekar (2736 bç) ünitesi halinde bulunurlar.
Genellikle minisatellit ve mikrosatellitlerden
daha az uzunluk varyasyonlarina
sahiptirler.Insan b satellitler 68 bç lik bir
monomerin 30.000-60.000 (2.040.000-4.080.000 bç)
kopyasi ile olusmaktadir. Metacentrik kro 9 ve
akrosentrik kromozomlar 13, 14, 15, 21, 22de yer
alirlar.
64
Middle repetitive DNA

• Interspersed repeats
• Memeli interspersed repeatler genellikle 3
  sinifa ayrilirlar
• 1. LINE and SINE repeats (non-LTR yada poly-A
  retro(trans)posons)
• 2. LTR retroposonlar (retrovirus-like
  elements)
• 3. DNA transposonlar
• Tandemly repeated DNA
• 1. Microsatellit DNA (dinükleotidler)
• 2. Minisatellite DNA (VNTRs)
• 3. Çok kopya genler (rRNA)