Plazma, serum ve antikoagulanlar

1
Plazma, serum ve antikoagulanlar

• Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINISIK
• ADÜ Tip Fakültesi
• Biyokimya AD

2
plazma

• damarlarda dolasan kanin sivi kismi
• pihtilasmayi önleyen madde (antikoagulan) içeren
  tüpe alinan kandan elde edilir.
• fibrinojen ve diger pihtilasma faktörlerini
  içerir.
• Pihtilasmasi önlenmis kanda eritrositlerin çökme
  hizi, klinikte sedimantasyon (E.S.R.) olarak
  tanimlanir.

3
serum

• pihtinin üzerindeki sivi kisim
• pihtilasma faktörlerini içermez.
• Bilirubin ve karotenler seruma sari renk
  verirler.
• pihti damardan bir santrifüj tüpüne alinan ve
  kan kendi haline birakilan kanda çöken sekilli
  elemanlar. ve pihtilasma faktörleri..

4
Antikoagulanlar

• kanin pihtilasmasini önleyen maddeler
• in vitro kullanilanlar
• Oksalat
• Sitrat
• Flüorür
• EDTA (etilendiamintetraasetikasid)
• Heparin
• in vivo kullanilanlar
• Heparin
• Dikumarol ve türevleri
• Insan protein C

5
Potasyum oksalat

• kalsiyumu baglayarak kanin pihtilasmasini önler
• 20lik çözeltisi kullanilir.
• 10 mL kan için 0,1 mL çözelti gerekir.
• hemoglobin tayini, eritrosit ve lökosit
  sayimlari, hematokrit tayini yapilabilir.
• asit-baz dengesini incelemek, elektrolit ve bazi
  kalsiyum ölçüm yöntemleri, laktat dehidrojenaz
  gibi bazi enzimlerin tayini için uygun degil.
  Yayma preparatlar için kullanilamaz.

6
Sodyum sitrat

• kalsiyumu baglayarak kanin pihtilasmasini önler
• 1 mL kan için 5 mg sodyum sitrat gerekir.
  3,8lik çözeltisi kullanilir.
• Sedimantasyon (ESR) tayini için 0,4 mL çözelti
  1,6 mL kan ile karistirilir. Protrombin zamani
  tayini için 0,2 mL çözelti 1,8 mL kan ile
  karistirilir. Kan bankalarinda saklanacak kanlar,
  asid sitrat dekstroz (A.C.D.) çözeltisi üzerine
  alinir dekstroz, eritrositlerin normal yasam
  süresini uzatir.
• asit-baz dengesini incelemek, elektrolit ve bazi
  kalsiyum ölçüm yöntemleri, bazi enzimlerin tayini
  için uygun degil.

7
Sodyum flüorür

• kalsiyumu baglayarak kanin pihtilasmasini önler
• 1 mL kan için 10 mg sodyum flüorür gerekir
• kanda glikolizin önlenmesi için kullanilir.
  (2-fosfogliserati fosfoenolpirüvata dönüstüren
  enolaz enziminin inhibitörü)

8
EDTA (Etilendiamintetraasetikasit)

• kalsiyum ile kompleks yaparak kanin
  pihtilasmasini önler.
• 1 mL kan için 1 mg Na-EDTA?2H2O gerekir.
• eritrosit ve lökosit sayimlari, hematokrit
  tayini, lökosit formülü için kan yaymalari
  yapilabilir.
• elektrolit ve kalsiyum tayini için uygun
  degildir.

9
Heparin

• spesifik olarak pihtilasma faktörleri IX ve XIi
  baglayarak ve antitrombin III ile etkilesip bunun
  trombini inaktive etme yetenegini artirarak kanin
  pihtilasmasini önler.
• 1 mL kan için 75 IU heparin gerekir. 100 IU
  heparin, 1 mg heparine esdegerdir. Piyasada
  mLsinde 100, 1000, 10000 IU heparin içeren
  preparatlar vardir.
• Heparinli kan, elektrolit tayini ve eritrosit
  frajilitesi için kullanilabilir.

10
Kumarin grubu ilaçlar

• vitamin K antagonistleri
• kinon türevlerinin aktif hidrokinon sekillerine
  indirgenmelerini inhibe ederler. pihtilasma
  faktörü II, VII, IX ve Xun amino-terminal
  bölgelerinde glutamik asit kalintilarinin vitamin
  Kye bagimli karboksilasyonu inhibe olur.
  pihtilasma faktörü II, VII, IX ve X olgunlasamaz.

11
Insan protein C

• trombinle aktif hale gelir, pihtilasma faktörleri
  V ile VIIIayi inaktif hale getirir.