BaO

1
INFORMATIEVAARDIGHEDENBRONNEN

• BaO
• Caroline Neckebroeck
• Vademecum Informatievaardigheden/bronnen

2
Inleiding
3
Bronnen?

• Overvloed aan informatiedragers ? information
  overload
• Via diverse informatiekanalen
• Dus selectie van informatie
• Welke bronnen?
• Welke informatiekanalen?
• Op basis van wetenschappelijkheid
• Betrouwbare bronnen
• Kwaliteitsvolle bronnen

4
Wetenschappelijke bronnen

• Eigen aan een vakgebied
• Sociaal-agogisch werkveld
• Wanneer is een publicatie wetenschappelijk?
• Inhoudelijke relevantie
• Inhoudstafel
• Inleiding en besluit
• Abstract/samenvatting
• Auteurs/redactie
• Bronnenlijst/bibliografie
• Publicatiedatum
• Illustraties
• Toetsing/ peer review
• Objectieve informatie

5
Wetenschappelijke bronnen

• Wanneer is een publicatie wetenschappelijk?
• Transparantie controleerbaarheid van informatie
• Nauwkeurige bronvermeldingen in tekst en
  bronnenlijst/bibliografie
• Zakelijke structuur logische en systematische
  opbouw van tekst
• Inleiding/samenvatting/methode/resultaten/discussi
  e/conclusie
• Zakelijk taalgebruik
• Genuanceerd taalgebruik
• Primaire informatie recente informatie uit
  nieuw empirisch onderzoek

6
schrijfopdrachten

• Op basis van
• Wetenschappelijke bronnen
• Primaire gt secundaire bronnen
• Basisbronnen
• Recente bronnen
• Anderstalige bronnen
• Mix van types bronnen
• Sociaal-Wetenschappelijke bronnen
• Juridische bronnen/ beleidsdocumenten
• Statistische bronnen
• Fysieke/gedrukte bronnen vs. Digitale/elektronisch
  e bronnen

7
Bronnen

• Types van bronnen ? WAT?
• Sociaal-wetenschappelijke bronnen
• Juridische bronnen
• Overheidspublicaties Internationale, federale,
  regionale en lokale beleidsdocumenten
• Statistische bronnen
• Zoekheuristiek (ontsluiting) ? HOE?
• Catalogi
• Databanken
• Online (www)
• Vindplaats ? WAAR?
• Bibliotheken vakbibliotheken!
• Full-text online!!
• Met licentie ? login
• Vrij consulteerbaar

8
Sociaal-wetenschappelijke bronnen

• Bronnen
• ontsluitingsmiddelen

9
Sociaal-wetenschappelijke bronnen

• Boeken
• Naslagwerken
• Handboeken en losbladige reeksen
• Readers verzamelwerken
• Monografieën
• Periodieken
• Kranten/dagbladen
• Algemene tijdschriften/weekbladen
• Populair-wetenschappelijke tijdschriften/week- of
  maanbladen
• Wetenschappelijke vaktijdschriften
• jaarboeken

10
Sociaal-wetenschappelijke bronnen

• Onderzoeksliteratuur
• Onderzoeksrapporten
• Doctoraatsscripties
• congresbijdragen
• Grijze literatuur
• ? Zowel in fysieke/gedrukte als in
  digitale/elektronische
• vorm

11
Naslagwerken

• Encyclopedieën wikipedia
• Niet gecontroleerd (peer-reviewed)
• Geen wetenschappelijke bron
• Niet als primaire bron gebruiken
• Wel ter verkenning van onderwerp, trefwoorden
• Deze trefwoorden dan ingeven in
  catalogi/databanken ? wetenschappelijke
  publicaties
• (Vak-)woordenboeken
• Sociale kaart
• overzicht van de voorzieningen in de welzijns-
  en gezondheidssector in Vlaanderen en Brussel

12
Handboeken

• Behandelen op een systematische doch vaak
  onvolledige manier een bepaalde problematiek ?
  inleidend, overzicht en samenvatting
• Meestal pedagogische instrumenten, minder
  geschikt als bron voor wetenschappelijk
  onderzoek.
• waardevol voor studenten die zich op een bepaald
  terrein willen oriënteren of bruikbare informatie
  willen verzamelen
• Opgelet verschil tussen handboek (gepubliceerd)
  en cursus (niet-gepubliceerd)
• Vaak losbladig actualiteitswaarde door
  aanvullingen en correcties
• Bv. Handboek Groepspsychotherapie
• Voor een (limitatief) overzicht per domein
  (gezondheid en geestelijke gezondheid), cf.
  bijlage vademecum
• gepersonaliseerd auteurschap

13
titel
auteurs
14
Readers (verzamelwerken)

• Samengesteld door een redacteur/redactie
• die een aantal auteurs uitnodigt om rond een
  bepaald onderwerp een bijdrage te leveren
• Taak van de redacteur/ redactie (red.)
  initiatief nemen voor de publicatie, verzamelen
  van de bijdragen, integreren van deze bijdragen
  in een logisch geheel (schrijven van inleiding en
  besluit) en technisch redactiewerk
• De inhoud van de bijdragen in een reader
  correspondeert dus niet noodzakelijk met de visie
  die de redacteur(s) er zelf op nahoud(t)(en)
• Gespecialiseerde en diepgaander van aard

15
Redacteurs verzamel-werk
Titel bijdrage
Auteurs bijdrage
Titel Verzamel- werk
16
Monografieën

• Beperken zich tot één onderwerp
• Bv. autisme
• Grondige uitdieping
• bieden dus geen overzicht van een vakgebied
• Gepersonaliseerd auteurschap
• Niet altijd wetenschappelijk

17
(No Transcript)
18
Periodieke uitgaven

• Worden met een zekere regelmaat gepubliceerd
• dagelijks, wekelijks, maandelijks,
  tweemaandelijks...
• Kranten/dagbladen gt artikels
• Artikels, commentaren, opiniestukken
• Niet wetenschappelijk, vaak wel rapportage over
  wetenschappelijk onderzoek
• Subjectief
• Algemene bladen/tijdschriften gt artikels
• Knack, Humo, P- Magazine

19
Periodieke uitgaven

• Populair wetenschappelijke tijdschriftengt
  artikels
• Wetenschappelijke informatie vertalen naar breed
  publiek
• Op zich niet wetenschappelijk
• Bv. Pedagogiek in Praktijk Magazine

20
Periodieke uitgaven

• Wetenschappelijke vaktijdschriften gt
  wetenschappelijke artikels
• Auteurs wetenschappers, specialisten in een
  vakgebied
• Diepgaander en gedetailleerder
• O.l.v. redactie toetsing/ peer review
• Doelpubliek wetenschappers, hoger opgeleiden,
  studenten
• Anderstalige publicaties!

21
(No Transcript)
22
(Belgische) (wetenschappelijke) tijdschriften

• Een overzicht van vaktijdschriften in bibliotheek
  VIVES-campus Kortrijk
• Autisme Centraal
• Caleidoscoop spiegel van eigentijdse begeleiding
• Didactief opinie en onderzoek voor de
  schoolpraktijk
• Echos uit de gehandicaptenzorg
• Gedragstherapie
• Geron tijdschrift voor ouder worden en
  maatschappij
• Gezinsbeleid in Vlaanderen
• Jeugd en Co

23
(Belgische) (wetenschappelijke) tijdschriften

• Kind en adolescent Praktijk
• Kind en adolescent tijdschrift voor pedagogiek,
  psychiatrie en psychologie
• Nederlands tijdschrift voor zorg aan mensen met
  verstandelijke beperkingen
• Pedagogiek in Praktijk Magazine
• Talent tijdschrift over hoogbegaafdheid
• Vlaams tijdschrift voor Orthopedagogiek

24
(Belgische) wetenschappelijke Tijdschriften

• VIVES-collectie vakijdschriften
• Opmerking beperkte collectie
• Collecties universiteitsbibliotheken!
• Leuven
• Cf. referentielijsten pedagogische wetenschappen
• Gent
• ? anderstalige tijdschriften!

25
(No Transcript)
26
(No Transcript)
27
(No Transcript)
28
(No Transcript)
29
Onderzoeksliteratuur

• Onderzoeksrapporten
• Congresbijdragen en proceedings
• Studiedagen
• doctoraatsscripties

30
Grijze literatuur

• Niet gericht op (ruime) verspreiding
• Vaak niet-gepubliceerd
• Publicaties van verenigingen, stichtingen,
  universiteiten, bedrijven, overheidsinstellingen,
  
• rapporten, eindwerken, papers, nota's, brochures,
  syllabi, verslagen, beleidsplannen,
  jaarverslagen, verenigingsperiodieken,
  nieuwsbrieven, bedrijfskranten, databoeken,
  handleidingen, ...

31
Ontsluitingsmiddelen

• Catalogi ? fysieke en digitale bronnen
• LIMO
• Antilope
• Databanken ? digitale bronnen (e-bronnen)
• E-boeken/E-books
• E-tijdschriften/E-journals gt E-artikels
• Grotendeels doorzoekbaar via LIMO!!
• Uitzonderingen!!
• Voor een optimaal zoekresultaat opzoekingen in
  Limo aanvullen met opzoekingen in databanken

32
Ontsluitingsmiddelen

• On campus en off campus via stuiterproxy
  (VIVES-login) of http//desktop.vives.be
• Toegang (full-text) digitale inhoud
• World Wide Web
• Toegang inhoud zonder login

33
Ontsluitingsmiddelen boeken
Type bron Zoeken via
naslagwerken Online encyclopedieën, Van Dale woordenboeken ? databank on en off campus, Sociale kaart ? databank on en off campus
(Hand)boekengthoofdstukken, verzamelwerkengt bijdragen, monografieën 1) Limo 2) Databank springer e-books, ook Nederlandstalige e-books ? via Limo te raadplegen, on en off campus, voor een optimaal zoekresultaat Limo combineren met rechtstreeks zoeken in springer 3) Google-books voor iedereen toegankelijk maar ook veel niet-wetenschappelijk materiaal
34
Ontsluitingsmiddelen periodieken
Type bron Zoeken via
kranten www websites van kranten en redacties Databank mediargus, zowel on- als off campus! Opgelet registratie on campus vereist!!
Algemene en populair-wetenschappelijke tijdschriften Een aantal via Limo, de meesten via www websites
vaktijdschriften Limo maar aanbod fysieke/gedrukte artikels is nog onvolledig Databanken digitale collectie Nederlandstalig springer Engelstalige EBSCO academic search elite, Science direct, Web of science doorzoekbaar via Limo, voor optimaal zoekresultaat afzonderlijk doorzoeken, Opgelet Engelstalige trefwoorden

35
Ontsluitingsmiddelen periodieken
Type bron Zoeken via
vaktijdschriften 3) www sagepublicaties, Oxford Journals off campus via login, google scholar

36
E-tijdschriften/E-journals

• Overzicht sociaal agogisch werk
• Ofwel enkel inhoudstafels (archief)
• Rehabilitatie tijdschrift voor rehabilitatie en
  herstel van mensen met psychische beperkingen
• Ofwel abstract
• Ofwel full-text
• Kennis
• Via login databanken
• Ofwel full-text via wachtwoord aan de balie
• Systeemtherapie, tijdschrift voor
  systeemtheoretische psychotherapie

37
Ontsluitingsmiddelen onderzoeksliteratuur

• Limo geavanceerd zoeken Lirias
• Onderzoeksoutput KuLeuven
• Databank HBO kennisdatabank

38
(No Transcript)
39
Ontsluitingsmiddelen grijze literatuur

• Limo rapporten, jaarverslagen, eindwerken
• Websites van overheidsdiensten, -instellingen,
  organisaties

40
Juridische bronnen

• Bronnen
• ontsluitingsmiddelen

41
Juridische bronnen

• Regelgeving ( Parlementaire documenten)
• Jurisprudentie of rechtspraak
• Doctrine of rechtsleer (sociaal-wetenschappelijk)

42
Regelgeving

• de grondwet
• wetten in strikte of formele zin
• decreten, ordonnanties
• Koninklijke besluiten op grond van bijzondere
  machten of uitgevaardigd ter uitvoering van
  (opdracht)wetten
• besluiten en verordeningen van gemeenschaps- en
  gewestregeringen
• ministeriële besluiten
• provinciale en gemeentelijke verordeningen en
  reglementen
• internationale verdragen en beslissingen van
  internationale en supranationale instellingen
• C.A.O.'s die bindend werden verklaard,
  beslissingen van paritaire comités en van
  allerlei overheidsdiensten en instellingen
• omzendbrieven (!) enkel voor wie hen bindt

43
Parlementaire documenten (federaal, regionaal,
supranationaal vlak)

• Parlementaire Stukken
• alle documenten die tot stand kwamen bij de
  voorgeschiedenis van de wet of bij de uitwerking
  van
• ontwerpen/-voorstellen van wet/decreet
• memorie van toelichting
• advies van de afdeling wetgeving van de Raad van
  State
• verslagen van de commissies
• amendementen en de tekst zoals aangenomen door de
  Kamer/Senaat/Vlaams Parlement
• Parlementaire Handelingen
• volledig en woordelijk verslag van de
  besprekingen en van de stemmingen, alsook van de
  mondelinge vragen in de wetgevende
  kamers/raden/parlementen

44
Parlementaire documenten (federaal, regionaal,
supranationaal vlak)

• Beknopt verslag van de Handelingen der Wetgevende
  Kamers
• Bevat onder de vorm van samenvattingen en als
  voorlopig proces-verbaal, de besprekingen en de
  stemmingen in de vergaderingen van de wetgevende
  parlementen
• Vragen en Antwoorden
• Schriftelijke vragen gesteld aan een lid van de
  regering of van een deelregering, die binnen de
  20 dagen (Kamer) of 14 dagen (Senaat) dienen
  beantwoord te worden en opgenomen (met de vraag)

45
Rechtspraak

• De interpretatie van de rechtsregels zoals die
  tot uiting komt in de beslissingen van hoven en
  rechtbanken naar aanleiding van de toepassingen
  van de abstracte wet op concrete gevallen.
• De rechtspraak neemt de vorm aan van vonnissen en
  arresten

46
Rechtsleer

• Het geheel van geschriften die juridische
  onderwerpen behandelen op een theoretische en
  systematische wijze.
• Nemen de vorm aan van boeken, verzamelwerken,
  tijdschriftartikelen en annotaties

47
Ontsluitingsmiddelen regelgeving

• Belgisch Staatsblad (databank wetgevingsindex) en
  justel (databank wetgevingsindex databank
  geconsolideerde wetgeving)
• Juriwel de Vlaamse welzijns,- gezondheids- en
  gezinsregelgeving
• Overzicht bronnen/databanken
• Belgielex (kruispuntbank wetgeving)
• Overzicht van wetgeving/parlementaire
  voorbereiding/rechtspraak
• Rechtslinks

48
Ontsluitingsmiddelen regelgeving

• Federale overheidsdiensten
• FOD Binnenlandse zaken
• Domeinen veiligheid en preventie (politionele
  veiligheid, private veiligheid, integrale
  veiligheid), civiele veiligheid, crisiscentrum,
  vreemdelingen, vluchtelingen en staatlozen
• FOD Mobiliteit en vervoer
• Verkeersveiligheid
• FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
• het evenwicht tussen werknemers en werkgevers in
  hun arbeidsverhouding, welzijn en diversiteit op
  het werk
• FOD Sociale zekerheid
• alle wetgeving die bijdraagt tot een betere
  sociale bescherming van de burgers, sociale
  rechten, rechtvaardig en doeltreffend
  solidariteitssysteem

49
Ontsluitingsmiddelen regelgeving

• Federale overheidsdiensten
• FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de
  Voedselketen en Leefmilieu
• Gezondheidszorg
• FOD justitie
• Gevangenissen, justitiehuizen, veiligheid en
  criminaliteit, bemiddeling, strafrechtelijke
  uitspraken en gevolgen
• Programmatorische overheidsdiensten
• POD Maatschappelijke Integratie,
  Armoedebestrijding en Sociale Economie
• beleid voor maatschappelijke integratie

50
Ontsluitingsmiddelen regelgeving

• Regionale overheidsdiensten
• Regionale overheid Vlaanderen
• Gezin, welzijn en gezondheid
• Cultuur, sport en vrije tijd (jeugd)
• Economie en werk
• onderwijs
• Lokale overheidsdiensten
• VVSG
• Koepelorganisatie van de Vlaamse gemeentebesturen
  en OCMW's, nieuws, publicaties en projecten
• Sociaal beleid, welzijnsvoorzieningen,
  veiligheid, onderwijs

51
Ontsluitingsmiddelen parlementaire voorbereiding

• TIP samenvatting parlementaire voorbereiding in
  voetnoot wet (Belgisch Staatsblad)
• Sinds 1995
• Federaal parlement
• Kamer
• Senaat
• www.vlaamsparlement.be
• www.pcf.be
• www.bruparl.irisnet.be
• www.parlement.wallonie.be
• Overzicht Belgielex (kruispuntbank wetgeving)
• Overzicht van wetgeving/parlementaire
  voorbereiding/rechtspraak

52
Ontsluitingsmiddelen rechtspraak

• juridat
• Overzicht belgielex
• Europees Hof voor de Rechten van de Mens

53
Ontsluitingsmiddelen rechtsleer

• Vaktijdschriften (ook juridische) via databanken
  en Limo
• Websites federale, regionale en lokale overheden

54
Statistische bronnen
55
Statistische bronnen

• Kwantitatieve gegevens (cijfermateriaal)
• Ruwe data (primaire bron)
• Bewerkte data (secundaire bron)
• Geen onsluitingsmiddelen
• Cijfers zoeken weten waar deze zich bevinden!
• Lokale, Regionale en Federale statistieken
• Speciale categorie gerechtelijke statistieken,
  strafuitvoeringsstatistieken, jongeren

56
Lokale statistieken

• www.lokalestatistieken.be
• Samenwerkingsverband tussen
• VVSG
• Steundienst voor het Algemeen Regeringsbeleid
• Agentschap voor Binnenlands Bestuur
• Vereniging van Vlaamse Provincies

57
Lokale statistieken

• Cijfermateriaal over
• Arbeidsmarkt
• Cultuur (jeugd)
• Demografie
• Mobliteit
• Onderwijs en vorming
• Welzijn en kansarmoede
• wonen

58
Regionale statistieken

• Studiedienst Vlaamse regering
• Cijfers, statistieken en onderzoeken over
  Vlaanderen
• De Studiedienst van de Vlaamse Regering doet
  onderzoek rond demografische, sociaal-maatschappel
  ijke en macro-economische thema's in Vlaanderen
• Cijfers m.b.t. gezondheid, welzijn en kansarmoede
• De SCV-survey 'Sociaal-culturele verschuivingen
  in Vlaanderen'
• Onderzoeken over demografie en sociaal-maatschappe
  lijke themas
• Andere belangrijke websites
• vlaanderen
• Jongeren en welzijn
• Vlaams agentschap zorg en gezondheid
• Vlaams agentschap personen met een handicap

59
Federale statistieken

• Statistics Belgium
• Algemene Directie Statistiek en Economische
  Informatie
• 6 hoofdthemas
• Bevolking
• Arbeidsmarkt en levensomstandigheden
• Economie
• Verkeer en vervoer
• Leefmilieu
• energie

60
Federale statistieken

• Overheidsdiensten
• FOD Sociale Zekerheid (www.socialsecurity.fgov.be)
  
• FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
  (www.werk.belgie.be)
• FOD Volkgezondheid, Veiligheid van de
  Voedselketen en leefmilieu (www.health.fgov.be)
• FOD Binnenlandse Zaken (www.ibz.be)
• FOD Justitie (www.just.fgov.be)
• Statistieken in jaarverslagen
• Dienst strafrechterlijk beleid
• FOD Mobiliteit (www.mobilit.fgov.be)
• BIVV (www.bivv.be)

61
Speciale statistieken

• Politiestatistieken
• Website federale politie/criminaliteit
• Veiligheidsmonitor
• Website federale politie/publicaties
• Gerechtelijke statistieken
• Straftoemeting (veroordelingsstatistiek,
  activiteiten hoven en rechtbanken) dienst voor
  strafrechtelijk beleid
• Parketstatistiek (bemiddeling in strafzaken
  (justitiehuizen), herstelrecht en -bemiddeling
  (vzw Suggnomé)
• NICC (Nationaal Instituut voor Criminalistiek en
  Criminologie)
• Strafuitvoeringsstatistieken
• Penitentiaire statistiek via FOD
  justitie/gevangenissenhttp//justitie.belgium.be/n
  l/themas_en_dossiers/gevangenissen/
• NICC

62
speciale categorie

• Jongeren en criminaliteit
• Bijzonder jeugdbijstand
• JOP (jeugdonderzoeksplatform)
• JOP-monitor
• NICC
• Jongeren en welzijn

63
Zoektips

• Demofilmpjes toledo/bibliotheek

64
cursus

• http//sadan.wikidot.com/
• Hoofdmenu bronnen/secundaire informatie link
  naar vademecum en ptt