Het beoordelen van de bereikbaarheid van locaties

1
Het beoordelen van de bereikbaarheid van locaties

• Definiëring, maatstaven, toepassing en
  beleidsimplicaties

2
Specificering bereikbaarheid

• Bereikbaarheid is de potentiële interactie tussen
  activiteitsruimten in een bestemmingszone en
  personen/huishoudens in een herkomstzone,
  uitgedrukt in gebruikersequivalenten
  (Hakkesteegt, 1988)
• Kwaliteit bereikbaarheid is afhankelijk van
• Het herkomstgebied
• De vervoerwijze
• Motief verplaatsing en persoonskenmerken
• Tijdstip (wens) verplaatsing
• Bereikbaarheid heeft betrekking op de beoordeling
  van de hoeveelheid tijd , geld en moeite die het
  kost om een bestemmingslocatie te bereiken (
  offer)
• Bepalend is het nut dat ontleend wordt aan het
  uitvoeren van een specifieke activiteit op een
  locatie

3
Definities

• Bereikbaarheid de potentiële interactie tussen
  activiteitsruimten in een bestemmingszone en
  personen/huishoudens in herkomstzones uitgedrukt
  in gebruikersequivalenten
• Gebruik de actuele interactie tussen
  activiteitsruimten in een bestemmingszone en
  personen/huishoudens in herkomstzones, uitgedrukt
  in gebruikers.
• Het gebruik (actueel) is de realisatie van de
  bereikbaarheid (potentieel).
• Bereikbaarheid en gebruik worden berekend vanuit
  bestemmingszones

4
Definities

• Bereik de potentiële interactie tussen
  personen/huishoudens in een herkomstzone en
  activiteitsruimten in bestemmingszones,
  uitgedrukt in activiteitsruimte-equivalenten
• Mobiliteit de actuele interactie tussen
  personen/huishoudens in een herkomstzone en
  activiteitsruimten in bestemmingszones,
  uitgedrukt in uitgevoerde activiteiten resp.
  verplaatsingen.
• Mobiliteit is de realisatie van bereik (berekend
  vanuit herkomstzones)
• Bereik en mobiliteit worden berekend vanuit
  herkomstzones

5
Definities
Aard interactie Bestemmingszone Herkomstzone
Potentieel Bereikbaarheid Bereik
Actueel Gebruik Mobiliteit
6
Samenhang begrippen rond bereikbaarheid

• Bereikbaarheid Hoeveelheid tijd, geld, moeite
  die gebruikers van een activiteit zich moeten
  getroosten om vanuit hun herkomstgebied de
  (bestemmings-)locatie van de activiteit te
  bereiken
• Relationele bereikbaarheid is de bereikbaarheid
  van een locatie vanuit één specifiek
  herkomstgebied
• Integrale bereikbaarheid is de bereikbaarheid van
  een locatie vanuit alle relevante
  herkomstgebieden samen

7
Samenhang begrippen rond bereikbaarheid
Kenmerken van Locaties van activiteiten Gemeten in Weerstand (tijd, geld, moeite) Gemeten in Afstand
Vanuit één herkomstgebied Vanuit alle herkomstgebieden Relationele bereikbaarheid Integrale bereikbaarheid Nabijheid Centraliteit
8
Samenhang begrippen rond bereikbaarheid (vervolg)

• Nabijheid
• Geeft aan welke afstand (hemelsbreed of langs de
  weg) deelnemers aan een activiteit moeten
  afleggen om vanuit een specifiek herkomstgebied
  de specifieke locatie van de activiteit te
  bereiken
• Centraliteit
• de mate waarin een locatie in het middelpunt van
  een gebied ligt (Friskus en Zandsteeg) richt
  zich op afstanden en reistijden
• De mate waarin een stad als verzorgingscentrum
  een centrale functie heeft voor haar ommeland
  (Christaller, 1933) richt zich op relaties en/of
  vervoerstromen

9
"Theorie der zentralen Orte", Christaller (1933)
10
Samenhang begrippen rond bereikbaarheid (vervolg)

• Bereik het vermogen van een individu om zich te
  verplaatsen teneinde aan de door hem gewenste
  activiteiten deel te nemen binnen de
  mogelijkheden van zijn tijd-geld budget (Huigen,
  1986)
• Reikwijdte de reikwijdte van een goed of dienst
  is de maximale afstand die een consument wenst af
  te leggen om het goed te kopen resp. de dienst te
  betrekken (Christaller, 1933 "Theorie der
  zentralen Orte", )
• Reikwijdte heeft betrekking op een activiteit
  (object) en bereik op een individu (subject)
• Toegankelijkheid geeft aan welke tijd, geld en
  moeite gebruikers van een activiteit zich moeten
  getroosten om, nadat de locatie bereikt is, de
  feitelijke activiteitsruimte te betreden (bijv.
  entreekosten, openingstijden, fysieke
  inrichting/toegangsdeur) bereikbaarheid op een
  lager schaalniveau

11
Definities Bereikbaarheid

• de moeite die nodig is om met de gewenste
  vervoerwijze, op een gewenst tijdstip en via een
  gewenste route van de ene naar de andere plaats
  te komen
• de inspanning om een zone te bezoeken en/of te
  verlaten
• een kenmerk van een activiteitenplaats dat
  betrekking heeft op de ruimte waar een
  verzameling personen is gesitueerd, die vanuit
  hun herkomstlocaties een bepaalde
  activiteitenplaats tegen acceptabele
  (tijds)kosten als bestemming kan kiezen
• een combinatie van de ligging t.o.v. afnemers en
  leveranciers (op verschillende ruimtelijke
  schaalniveaus al naar gelang de afstand of
  reikwijdte waarover de bedrijven relaties
  onderhouden) en de aanwezigheid van
  infrastructuur
• is de reistijd, reiskosten, en kwaliteit die
  gebruikers van een bestemming moeten opofferen om
  vanuit hun herkomstgebied met een bepaalde
  vervoerwijze op een bepaald tijdstip via een
  bepaalde route een bepaalde bestemming te
  bereiken
• is de hoeveelheid tijd, geld en moeite die
  gebruikers van een activiteit moeten getroosten
  om vanuit hun herkomstgebied de
  bestemmingslocatie van activiteiten te bereiken.
• is het aantal activiteitenplaatsen (woningen,
  arbeidsplaatsen, voorzieningen) per klasse van
  verplaatsingsweerstand naar die zone toe
• is het gemak waarmee mensen en goederen een reeks
  voorzieningen kunnen bereiken

12
Onderdelen van bereikbaarheid

• vervoerwijze
• tijdstip
• route
• inspanningen
• locaties
• herkomst
• bestemming
• activiteitenplaats
• afstand
• infrastructuur
• verplaatsing
• tijd
• kosten
• kwaliteit
• moeite
• gemak
• mensen
• goederen
• verplaatsingsweerstand

13
Uitwerking bereikbaarheid
Bereikbaarheid uitgedrukt als Hoofdcomponenten
Weerstand Geld, tijd, moeite
Moeite Prijs, kwaliteit in tijd, gemak
Kwaliteit Kosten, tijd, inspanning
Inspanning Kosten. Tijd, kwaliteit
Kosten Reiskosten, tijdkosten, kwaliteitskosten
Gemak Kosten, kwaliteit in comfort, betrouwbaarheid
Activiteitenplaats Tijdkosten, monetaire kosten, aantal activiteitsplaatsen
14
Definitie Bereikbaarheid

• De benodigde hoeveelheid tijd, geld en moeite
  voor personen of goederen, om vanuit hun
  herkomstgebied(en) de afstand tot een of meerdere
  locaties, waar zich een bepaalde (hoeveelheid)
  activiteit bevindt, te overbruggen

15
De drie beleidsdimensies van bereikbaarheid

• Bereikbaarheid als voorwaarde voor economische
  groei
• Doelgroepen zakelijk verkeer en goederenvervoer
• 2. Bereikbaarheid ten behoeve van geleiding en
  beperking van de mobiliteit
• Locatiebeleid (wonen, werken, voorzieningen)
  speelt centrale rol
• Bereikbaarheid en nabijheid
• 3. Bereikbaarheid als voorwaarde voor ontplooiing
  van individuen

16
Aspecten bereikbaarheid

1. Perspectief vanuit individu,
   bedrijf/activiteit, vervoersysteem,
   overheidsdoelstelling
2. Activiteit woning, voorziening,
   werkgelegenheid
3. Verplaatsingsmotief personeel, bezoekers,
   zakelijk verkeer, aan- en afvoer goederen,
   sociaal verkeer
4. Doelgroep specifieke bevolkingsgroepen,
   autobezitters
5. Vervoerwijze lopen, fiets, auto, OV,
   binnenvaart, rail, vliegtuig
6. Schaalniveau locaties adres, wijk, plaats,
   regio, land
7. Schaalniveau invloedsgebied regio, land

17
Bereikbaarheidsaspecten voor economische groei,
gezien vanuit overheid
Aspecten Overheidsdoelstelling Bereikbaarheid als voorwaarde voor economische groei
Perspectief Vanuit bedrijf/activiteit
Activiteit Voorzieningen, kantoren, productie en opslagactiviteiten
Motief Bezoekers, personeel, zakelijk verkeer, aan- en afvoer goederen
Doelgroep Economisch belangrijke en tijdgevoelige bezoekers en goederen
Vervoerwijze Personen verkeer Auto, OV en langzaam vervoer Goederenverkeer weg, binnenvaart, rail
Locaties Varieert, meestal regionaal
Invloedsgebeid Afhankelijk van bedrijfstak bepaalt door afzetmarkten zakelijke relaties
18
Typering bereikbaarheid

1. Ontsluitingskenmerken ontsluiting door
   verschillende vervoersystemen (knooppunten)
2. Positie in netwerk positie knooppunt in netwerk
   van knopen en verbindingen
3. Potentiële bereikbaarheid geografische ligging
   t.o.v. potentiële interactiegebieden
4. Actuele bereikbaarheid bereikbaarheid locatie
   vanuit verschillende gebieden, gekoppeld aan
   kans interactie
5. Feitelijk gebruik (ervaren kwaliteit) en
   afwikkelingskwaliteit vervoerssysteem
6. Bereikbaarheid gerelateerd aan gewenste
   activiteitenpatronen

19
1. Ontsluitingskenmerken

• De afstand tot een knooppunt van een OV lijn
  (halte, station) of tot een hoofdweg verbinding
  (weging reiscomponenten, kringentheorie)
• Afstand tot halte/afslag knooppunt
• Afstand zwaarte knooppunt
• Positie van het openbaar vervoerknooppunt of de
  wegverbinding in een netwerk
• De parkeer- en stallingmogelijkheden (beïnvloeden
  de toegankelijkheid van een locatie)

20
Vaststelling invloedsgebied van een halte
21
Invloedsgebieden van de primaire kernen
22
Invloedsgebieden van de primaire en ontsluitende
kernen
23
Gewestelijke haltes met hun invloedsgebied
24
Invloedsgebied van de primaire haltes van een
ontsluitend stadsgewestelijk net
25
2. Positie in het netwerk

• Aantal verbindingen van en naar een punt (graad,
  valentie)
• Hoogste aantal te passeren schakels vanuit een
  punt (König number)
• Som König numbers over alle bestemmingen
  (Shimbel index)
• Aantal relaties dat een bepaald punt passeert
  (selected node)

26
Netwerk in voorbeeldgebied
27
Connectiviteitsmatrix in voorbeeldgebied
A B C D E F Graad
A X 0 0 0 1 0 1
B 0 X 1 0 0 0 1
C 0 1 X 0 1 1 3
D 0 0 0 X 1 0 1
E 1 0 1 1 X 1 4
F 0 0 1 0 1 x 2
28
König number en Shimbel index
A B C D E F König number Shimbel index
A X 3 2 2 1 2 3 10
B 3 X 1 3 2 2 3 11
C 2 1 X 2 1 1 2 7
D 2 3 2 X 1 2 3 10
E 1 2 1 1 X 1 2 6
F 2 2 1 2 1 x 2 8
29
3. Potentiële bereikbaarheid

• Geografisch ligging van een locatie ten opzichte
  van de herkomst- en bestemmingsgebieden van
  potentiële bezoekers
• Relationele bereikbaarheid (afstand of kosten
  tussen 2 punten)
• Gebruikt voor vaststelling normen bereikbaarheid
  woning activiteitenlocaties
• Integrale bereikbaarheid (afstand/reistijd van
  een locatie naar een groot aantal relevante
  herkomsten/bestemmingen)

30
Normen voor relationele bereikbaarheid
Relatie Norm
Woning buurtpark Woning wijkpark Woning lager onderwijs Woning middelbaar onderwijs Woning wijkcentrum Woning ziekenhuis Woning werkgelegenheid Woning centrum stadsgewest Woning centrum stadsgewest 400 m 800 m 500 m 30 minuten reistijd 10 minuten lopen 30 minuten reizen 45 minuten reizen 35 minuten reistijd 12 km
31
Potentiële bereikbaarheid (vervolg)

• Mogelijke maten voor de integrale bereikbaarheid
  zijn
• Centraliteit (cirkels)
• Isochronen
• Potentiële bereikbaarheid (opportuniteit binnen
  een zekere grenswaarde, bijv. 45 minuten)
• Cumulatieve opportuniteit
• Oppervlakte onder de grafiek met opportuniteiten
• Reistijd benodigd voor het bereiken van een
  bepaald aantal arbeidsplaatsen of inwoners
• Gemiddelde afstand of reistijd op potentiële
  relaties ? men dient te beschikken over
  afstanden- of reistijdenmatrix en aantal
  inwoners/arbeidsplaatsen (potentiële
  bestemmingen)

32
Isochronen vanuit C
33
Potentiële bereikbaarheid in het voorbeeldgebied
15 30 45 60 90
A 4 4 8 13 19
B 2 6 9 13 19
C 4 9 13 15 19
D 2 6 9 17 19
E 4 9 17 19 19
F 3 11 15 19 19
34
Bereikbare opportunities
35
4. Actuele bereikbaarheid

• Opportuniteit gewogen met een afstandsfunctie
• Maten die uitgaan van de evenwichtsfactoren uit
  verkeersmodellen
• Maten die gebaseerd zijn op netto satisfactie en
  consumenten surplus
• Reistijd in actuele situaties

36
5. Feitelijk gedrag

• Afwikkelingskwaliteit (bijv. veelvuldige
  congestie) kan bereikbaarheid beïnvloeden
• Gedrag van de vervoersconsument als indicator
  voor de bereikbaarheid

37
6. Bereikbaarheid gerelateerd aan het
activiteitenpatroon

• ? tijd-ruimte pad (Hägerstrand)
• ? Ruimtelijke processen hebben ook een temporele
  dimensie
• Capability constraints beperkingen die
  voortvloeien uit de fysisch-biologische
  eigenschappen van de mens en/of de hulpmiddelen
  die men kan gebruiken
• Coupling constraints voor sommige activiteiten
  moet of wil een individu in de nabijheid van
  andere mensen of voorzieningen zijn (eten,
  werken, onderwijs)
• Authority constraints bepaalde plaatsen zijn
  niet toegankelijk omdat het verboden is of omdat
  ze tijdelijk niet toegankelijk zijn
• Andere randvoorwaarden beschikbare
  vervoermiddelen en het beschikbare
• budget aan tijd, geld en energie voor
  verplaatsingen

38
Afbeelding van individuele verplaatsingen en
activiteiten in tijd en ruimte
39
tijd-ruimtegedrag (Wikipedia)

• Het begrip tijd-ruimtegedrag in de sociale
  geografie is direct verbonden met het werk van de
  Zweedse geograaf Torsten Hägerstrand. Hij
  introduceerde aan het einde van de jaren zestig
  van de vorige eeuw de zogenaamde tijdgeografie.
  De belangrijkste doelstelling was de geograaf te
  verlossen van een te sterke fixatie op de factor
  ruimte bij de verklaring van bijvoorbeeld
  locatiebeslissingen. Door de verbinding van
  ruimtelijke met temporele dimensies ontstond een
  meer dynamische benadering van ruimtelijke
  processen. Hägerstrands uitgangspunt was dat zijn
  ideeën praktisch nut moesten hebben en daarom
  streefde hij naar een zo groot mogelijke eenvoud
  bij de vastlegging van de grondprincipes.
• Uitgangspunten
• Hägerstrand ging ervan uit dat ieder individu
  altijd ergens is op een bepaald moment. Ieder
  individu volgt een pad door tijd en ruimte. Elke
  locatie kan in principe opnieuw worden bezocht,
  maar een bepaald tijdstip kan niet worden
  herhaald. Het individuele pad is als het ware een
  lijn in een vierdimensionale tijd-ruimte. Er kan
  een onderscheid worden gemaakt tussen een
  levenspad, een jaarpad en een dagelijks pad.
  Paden eindigen tijdelijk in zogenaamde
  stations, plaatsen waar mensen bij elkaar komen
  voor werk of ontspanning bijvoorbeeld.
• Het afleggen van een tijdpad geschiedt niet
  zonder dat er rekening gehouden moet worden met
  beperkingen (constraints). Hägerstrand
  onderscheidde hierbij drie groepen beperkingen

40
tijd-ruimtegedrag

• Constraints (beperkingen)
• Fysieke beperkingen (capability constraints). Dat
  zijn beperkingen die voortvloeien uit de fysieke
  eigenschappen van de mens. Normaal gesproken kan
  een mens niet veel harder draven dan 20 km per
  uur, moet er bovendien van tijd tot worden
  gegeten en is verder ook regelmatig rust en slaap
  nodig. Daardoor is met name het dagelijks pad aan
  beperkingen onderhevig.
• Koppelbeperkingen (coupling constraints). Deze
  vloeien voort uit het gegeven dat mensen bij
  elkaar komen in bepaalde ruimtes om te eten, te
  werken, te wonen, te ontspannen en te slapen.
  Alleen kluizenaars kunnen zich onttrekken aan de
  koppelbeperkingen
• Zeggenschapsbeperkingen (authority constraints).
  Het gedrag in tijd en ruimte is ook niet
  onbeperkt, omdat voor bepaalde groepen sommige
  ruimten helemaal niet of voor een bepaalde
  periode niet toegankelijk zijn. Militaire
  terreinen zijn voor onbevoegden afgesloten en
  datzelfde geldt ook voor privé-ruimten.
  Winkelcentra zijn overdag geopend, maar s avonds
  gesloten. Natuurgebieden zijn alleen toegankelijk
  met een speciale pas etc. etc. Gebieden waar
  specifieke zeggenschapsregels gelden worden
  domeinen genoemd.

41
tijd-ruimtegedrag

• Visualisering
• Voor de visualisering van het gebruik van tijd en
  ruimte zijn grafische modellen ontworpen. Deze
  driedimensionale modellen kennen een X, Y en
  Z-as. X en Y staan voor de ruimte en de verticale
  Z-as representeert de factor tijd. De eerder
  genoemde stations worden in het grafisch model
  verbeeld als kolommen.
• De tijd-ruimte benadering is niet zonder kritiek
  gebleven. Onderzoekers hebben opgemerkt dat de
  factor tijd erg mechanistisch wordt opgevat. Er
  wordt geen rekening gehouden met ervaren tijd
  of met sociale tijd. Verder is de nadruk op
  beperkingen te dominant. Mensen hebben ook
  mogelijkheden te kiezen uit alternatieven bij het
  volgen van paden in tijd en ruimte.
• Toepassingen
• De benadering is in de Belgische en Nederlandse
  geografie in een reeks van onderzoeken in de
  periode 1980-2000 toegepast. Paulus Huigen maakte
  gebruik van de tijd-ruimtebenadering in de studie
  naar het bereik van voorzieningen in Zuidwest
  Friesland. Adri Dietvorst gebruikte de
  tijd-ruimtebenadering als uitgangspunt voor een
  analyse van het gedrag van bezoekers van
  Enkhuizen en het Zuiderzeemuseum. Voor dit
  onderzoek werd een aantal hypothetische
  tijd-ruimtemodellen ontwikkeld. Hierboven is een
  van deze modellen afgebeeld. Daarin wordt het
  tijd-ruimtepad beschreven van een echtpaar dat
  per jacht in de haven van Enkhuizen is
  gearriveerd en daarna de wal op gaat om de stad
  en het aangrenzende Zuiderzeemuseum te verkennen.
  De achterliggende vraag in dit onderzoek was na
  te gaan in hoeverre de verschillende
  attractiepunten in Enkhuizen elkaar konden
  versterken (zie toeristisch-recreatieve
  complexen). Met tijd-ruimteanalyse kon worden
  vastgesteld welke hiaten er in het netwerk van
  relaties aanwezig waren.

42
(No Transcript)
43
(No Transcript)
44
Bereikbaarheid gerelateerd aan het
activiteitenpatroon

• Bereikbaarheidsmaten
• Mogelijkheden binnen potentieel dagpad (het
  begrensde driedimensionale tijd-ruimtebudget)
• Disruptie-index mogelijke alternatieve
  activiteitenprogrammas na een verandering

45
Selectie van bereikbaarheidsmaten voor
overheidsdoelstellingen

• Bereikbaarheid als voorwaarde voor economische
  groei
• bereikbaarheid voor zakelijk verkeer en
  goederenvervoer
• bereikbaarheid voor particuliere klanten
• 2. Bereikbaarheid ten behoeve van geleiding en
  beperking van de mobiliteit
• 3. Bereikbaarheid als voorwaarde voor ontplooiing
  van individuen

46
Bereikbaarheid en economische groei

• Kwaliteit infrastructuurnetwerk
• betrouwbaarheid van reistijden
• Onderling verbinding economische centra
• verbindende functie netwerk
• Netwerkpositie van locaties
• potentiële mogelijkheden (centraliteit,
  opportuniteiten)

47
Naar een betrouwbare reistijd
Histogram reistijden

1. De ellende- index mag nooit hoger zijn dan 0,5.
2. De buffertijd-index mag niet hoger zijn dan 50
3. De monsterfiles bereiken hun maximale
   ellende-index met een vertraging van
   minimaal een half uur (geleidelijke
   functie-afname)

48
Causale relaties
Betrouwbaarheid van de reistijd
Reiziger
Reistijd
Kenmerken van de reiziger
Mate van onzekerheid
Verwachte reistijd
Variatie in de reistijd
Stabiliteit van de reistijd
Info
Alternatieven
Motief Reis
Gedrag bestuurder Acties Wegbeheerder

• Robuustheid van het netwerk
• Redundantie
• Compartimentering
• Veerkracht
• Aanpassingsvermogen

• Verandering
• Vraag
• Aanbod

• Verstoringen
• Kans
• Effect

Regulier vraagpatroon
Regulier aanbod patroon
49
Causale relaties
Betrouwbaarheid van de reistijd
Reiziger
Reistijd
Kenmerken van de reiziger
Mate van onzekerheid
Verwachte reistijd
Variatie in de reistijd
Stabiliteit van de reistijd
Info
Alternatieven
Motief Reis
Gedrag bestuurder Acties Wegbeheerder

• Robuustheid van het netwerk
• Redundantie
• Compartimentering
• Veerkracht
• Aanpassingsvermogen

• Verandering
• Vraag
• Aanbod

• Verstoringen
• Kans
• Effect

Regulier vraagpatroon
Regulier aanbod patroon
50
Causale relaties
Betrouwbaarheid van de reistijd
Reiziger
Reistijd
Kenmerken van de reiziger
Mate van onzekerheid
Verwachte reistijd
Variatie in de reistijd
Stabiliteit van de reistijd
Info
Alternatieven
Motief Reis
Gedrag bestuurder Acties Wegbeheerder

• Robuustheid van het netwerk
• Redundantie
• Compartimentering
• Veerkracht
• Aanpassingsvermogen

• Verandering
• Vraag
• Aanbod

• Verstoringen
• Kans
• Effect

Regulier vraagpatroon
Regulier aanbod patroon
51
Causale relaties
Betrouwbaarheid van de reistijd
Reiziger
Reistijd
Kenmerken van de reiziger
Mate van onzekerheid
Verwachte reistijd
Variatie in de reistijd
Stabiliteit van de reistijd
Info
Alternatieven
Motief Reis
Gedrag bestuurder Acties Wegbeheerder

• Robuustheid van het netwerk
• Redundantie
• Compartimentering
• Veerkracht
• Aanpassingsvermogen

• Verandering
• Vraag
• Aanbod

• Verstoringen
• Kans
• Effect

Regulier vraagpatroon
Regulier aanbod patroon
52
Causale relaties
Betrouwbaarheid van de reistijd
Reiziger
Reistijd
Kenmerken van de reiziger
Mate van onzekerheid
Verwachte reistijd
Variatie in de reistijd
Stabiliteit van de reistijd
Info
Alternatieven
Motief Reis
Gedrag bestuurder Acties Wegbeheerder

• Robuustheid van het netwerk
• Redundantie
• Compartimentering
• Veerkracht
• Aanpassingsvermogen

• Verandering
• Vraag
• Aanbod

• Verstoringen
• Kans
• Effect

Regulier vraagpatroon
Regulier aanbod patroon
53
Causale relaties
Betrouwbaarheid van de reistijd
Reiziger
Reistijd
Kenmerken van de reiziger
Mate van onzekerheid
Verwachte reistijd
Variatie in de reistijd
Stabiliteit van de reistijd
Info
Alternatieven
Motief Reis
Gedrag bestuurder Acties Wegbeheerder

• Robuustheid van het netwerk
• Redundantie
• Compartimentering
• Veerkracht
• Aanpassingsvermogen

• Verandering
• Vraag
• Aanbod

• Verstoringen
• Kans
• Effect

Regulier vraagpatroon
Regulier aanbod patroon
54
Causale relaties
Betrouwbaarheid van de reistijd
Reiziger
Reistijd
Kenmerken van de reiziger
Mate van onzekerheid
Verwachte reistijd
Variatie in de reistijd
Stabiliteit van de reistijd
Info
Alternatieven
Motief Reis
Gedrag bestuurder Acties Wegbeheerder

• Robuustheid van het netwerk
• Redundantie
• Compartimentering
• Veerkracht
• Aanpassingsvermogen

• Verandering
• Vraag
• Aanbod

• Verstoringen
• Kans
• Effect

Regulier vraagpatroon
Regulier aanbod patroon
55
Causale relaties
Betrouwbaarheid van de reistijd
Reiziger
Reistijd
Kenmerken van de reiziger
Mate van onzekerheid
Verwachte reistijd
Variatie in de reistijd
Stabiliteit van de reistijd
Info
Alternatieven
Motief Reis
Gedrag bestuurder Acties Wegbeheerder

• Robuustheid van het netwerk
• Redundantie
• Compartimentering
• Veerkracht
• Aanpassingsvermogen

• Verandering
• Vraag
• Aanbod

• Verstoringen
• Kans
• Effect

Regulier vraagpatroon
Regulier aanbod patroon
56
Robuustheid
Onder robuustheid verstaan we het vermogen om de
functie waarvoor het netwerk ontworpen is te
blijven vervullen, ook in situaties die sterk
afwijken van de reguliere gebruikersomstandigheden
.

Robuustheid
Redundantie
Compartimentering
Veerkracht
Aanpassingsvermogen
Netwerkeigenschappen
57
Redundancy

• Spare capacity ? stability of the system dealing
  with high V/C ratios
• Active redundancy
• Passive redundancy
• Implementation levels
• Strategic level
• Tactical level
• Operational level

58
Interdependency

• Propagation of local disturbances through the
  entire network
• ? Prevent congestion spreading unchecked
  (cascading failures)
• Determinants
• Distance between nodes
• Buffers
• Layout of nodes (limited number of branches per
  intersection, capacity, etc.)
• ? Hierarchy of independent, well-connected
  subsystems

59
Resilience

• Capability of rapidly and repeatedly recovering
  from temporary
• overload
• Determinants
• ITS-DTM (flexible layout network)
• Fall back options
• Professional response emergency services (speed)

60
Flexibility

• Property of the transport system to evolve with
  new requirements
• Relevant aspects
• Timeframe needed for necessary adjustments
• Learning capabilities of the system (self
  organising system)

61
Bereikbaarheid en beperking/geleiding mobiliteit

• Concurrentiepositie OV/LV ten opzichte van de
  auto
• Nabijheid van locaties
• ? vraaggerichte benadering vanuit locatie
• Actuele bereikbaarheid
• verplaatsingsweerstand per vervoerwijze
• verplaatsingsafstand

62
Bereikbaarheid en ontplooiing van individuen

• Potenties binnen beschikbare tijd- en
  geldbudgetten
• Welke activiteiten kunnen binnen budget via
  beschikbare voorzieningen bereikt worden

63
Overzicht bereikbaarheidsaspecten en
bereikbaarheidsmaten naar overheidsdoelstellingen
Bereikbaarheidsmaat Doelstelling Doelstelling Doelstelling
Bereikbaarheidsmaat Groei economie Mobiliteitsgeleiding Ontplooiing
Bereikbaarheidsaspecten Perspectief Activiteit Motief Doelgroep Vervoerwijze Locaties Invloedsgebied Bedrijf Bedrijf Zakelijk, goederen Econ. belangrijke verpl. Weg, rail, water Werklocaties Afzetmarkten, relaties Overheid Wonen, werk, voorzieningen Woon, werk en voorzieningen gebonden verplaatsingen Autobeschikkers OV/LV versus auto Woon- en werklocaties Daily Urban System Individu Wonen, werk, voorzieningen Woon, werk en voorz. gebonden verplaatsingen (niet) autobeschikkers Auto/OV/LV Woongebieden Daily Urban System
Geschiktheid bereikb. maat Ontsluiting Netwerk Pot. bereikbaarheid Act. bereikbaarheid Feitelijk gedrag Activiteitenpatroon 0 - 0 - 0/ 0 0 - - 0 -
zeer geschikt geschikt 0 enigszins geschikt - ongeschikt zeer geschikt geschikt 0 enigszins geschikt - ongeschikt zeer geschikt geschikt 0 enigszins geschikt - ongeschikt zeer geschikt geschikt 0 enigszins geschikt - ongeschikt
64
Geschiktheid maten voor bepaalde
beleidsdoelstellingen
Bereikbaarheidsmaat Doelstelling Doelstelling Doelstelling
Bereikbaarheidsmaat Groei economie Mobiliteits-geleiding Ontplooiing
Ontsluiting Netwerk Potentiële bereikbaarheid Actuele bereikbaarheid Feitelijk gedrag activiteitenpatroon 0 - 0 - 0/ 0 0 - - 0 -
zeer geschikt geschikt 0 enigszins geschikt - ongeschikt zeer geschikt geschikt 0 enigszins geschikt - ongeschikt zeer geschikt geschikt 0 enigszins geschikt - ongeschikt zeer geschikt geschikt 0 enigszins geschikt - ongeschikt
65
Relevante reistijdcomponenten per
bereikbaarheidsmaat
Bereikbaarheid Bereikbaarheid Bereikbaarheid Bereikbaarheid Bereikbaarheid
S A T TK TKC
Ontsluiting Netwerk Pot. bereikbaarheid Act. bereikbaarheid Feitelijk gedrag Activiteitenpatroon - - - - - - - - - - - - - - -
S Schakels A Afstand T Reistijd TK Reistijd Reiskosten T K C Reistijd Reiskosten Comfort S Schakels A Afstand T Reistijd TK Reistijd Reiskosten T K C Reistijd Reiskosten Comfort S Schakels A Afstand T Reistijd TK Reistijd Reiskosten T K C Reistijd Reiskosten Comfort relevante indicator - niet bruikbaar als indicator relevante indicator - niet bruikbaar als indicator relevante indicator - niet bruikbaar als indicator
66
Weerstandscomponenten in bereikbaarheidsmaten

• Tijd, geld en moeite
• Tijd
• Auto afhankelijk parkeerlooptijd herkomst,
  afstand, snelheid, congestie, parkeerzoektijd
  bestemming, parkeerlooptijd bestemming
• Openbaar vervoer afhankelijk van verborgen
  wachttijd, voortransport, wachttijd, rijtijd,
  looptijd overstap, wachttijd overstap,
  natransport
• Fiets afhankelijk van afstand en snelheid
• Geld
• Auto variabele kosten zijn bepalend
• Openbaar vervoer afhankelijk van tariefstelling,
  abonnementen, afstand
• Moeite weging verschillende onderdelen
  verplaatsing
• ? Gegeneraliseerde reistijd waardering reistijd
  (1,5 20 per uur)

67
Verplaatsingsweerstand per vervoerwijze
beschrijven met 6 indicatoren

• Afstand maat voor nabijheid basis voor bepalen
  kilometrage
• Reële reistijd per vervoerwijze gemakkelijk te
  interpreteren basis voor potentiële
  bereikbaarheid
• Gewogen reistijd reistijdcomponenten gewogen met
  wegingsfactoren die het comfort uitdrukken
• Reiskosten variabele autokosten reiskosten OV
• Parkeersituatie sleutelelement locatiebeleid
  belangrijke factor bij ervaren bereikbaarheid,
  beïnvloedbaar onafhankelijk van vervoersmarkt
• Totale gegeneraliseerde reistijd (3 4 5
  samen) basis voor concurrentieverhouding tussen
  vervoerwijzen en voorspellen vervoerwijzekeuze

68
Uitwerking bereikbaarheidsmaten
Input Output
1. Ontsluitingskenmerken Afstand tot knooppunt Afstand tot afslag autosnelweg parkeernormen Aanwezigheid ontsluiting locatie met hoogwaardige infrastructuur voor OV en auto Classificatie naar parkeerregime
2. Netwerkpositie Netwerken van hoogwaardige infra voor OV en auto (aanwezigheid en lengte verbindingen tussen de knopen) Zwaarte knopen in het netwerk Mate van centrale ligging van een locatie in netwerken van OV en auto
3. Potentiële bereikbaarheid/Nabijheid Reistijden tussen zones in een studiegebied per vervoerwijze Afstanden tussen zones Zwaarte van die zones in aantal inwoners of arbeidsplaatsen Isochronen per vervoerwijze en aantal inwoners/arbeidsplaatsen binnen bepaalde grenswaarden voor de reistijd Aantal inwoners/arbeidsplaatsen binnen bepaalde grenswaarden voor de afstand
4. Actuele bereikbaarheid Gegeneraliseerde reistijden tussen zones in een studiegebied per vervoerwijze Afstanden tussen deze zones Zwaarte van die zones in aantal inwoners, arbeidsplaatsen of voorzieningenaanbod Afstandsgevoeligheidsfuncties Verwachte gemiddelde reistijden naar/vanaf een locatie per vervoerwijze Verwachte gemiddelde reisafstanden naar/vanaf een locatie Verwacht aandeel verplaatsingen binnen een grenswaarde voor de reistijd of afstand
NB De potentiële en actuele bereikbaarheid/nabijheid kunnen nader worden gedifferentieerd naar specifieke doelgroepen en motieven, de zogenaamde verplaatsingssegmenten NB De potentiële en actuele bereikbaarheid/nabijheid kunnen nader worden gedifferentieerd naar specifieke doelgroepen en motieven, de zogenaamde verplaatsingssegmenten
69
Robustness
Degree to which the system is capable of
functioning to its design specifications in case
of serious disruptions

Robustness
Redundancy
Interdependency
Resilience
Flexibility
Network characteristics
70
Plaatswaarde en Knoopwaarde (Bertolini)

• Plaatswaarde stedenbouwkundige kracht als
  vestigingsplek
• bedrijven, type werkgelegenheid
• diensten
• wonen
• Knoopwaarde de vervoerscapaciteit
• hiërarchie knooppunt
• multimodale ontsluiting
• situering in netwerk
• bereikbaarheid andere locaties

71
Plaatswaarde en Knoopwaarde (Bertolini)
72
Samenhang tussen ruimtelijk systeem en
transportsysteem op verschillende niveaus