IPEK YOLUNDA T

1
IPEK YOLUNDA TÜRKLER

• - Ipek Yolu Çinden baslayip Kirgizistan,
  Özbekistan, Türkmenistan,Iran üzerinden Istanbul
  kadar uzanan yola ipek yolu adini veriyoruz.
  Çindenipek ticareti yaygin olarak yapildigi
  için yola bu ad verilmistir.

2
Ipek Yolu

• Avrupa, dogunun kaliteli ipek ve baharati ile
  tanisinca, bu ürünlere büyük bir talep dogmus ve
  "Ipek Yolu" olarak adlandirilan tarihi ticaret
  yollari yapilmistir Çin'in en uç noktasindan
  baslayip Anadolu'nun çesitli yerlerinden geçerek
  Istanbul'da birlesen ve oradan da Avrupa'nin
  içlerine giden bu yol boyunca, yükleri tasiyan
  kervanlar sadece ticaretin gelismesini degil,
  Asya ile Avrupa arasinda günümüzde de izleri
  görülen kültür alisverisini de saglamistirOrtaçag
  da Ipek Yolu, Antakya'dan baslayip, Gaziantep'ten
  geçerek Iran ve Afganistan'in kuzeyinde Pamir
  Ovasi'na kadar uzanmaktadir Ayrica, Anadolu'da
  Güneydogu Bölgesi'nde bulunan Gaziantep ve
  Malatya'yi geçip, Trakya üzerinden ve Ege
  kiyilarinda Izmir, Karadeniz'de Trabzon ve Sinop,
  Akdeniz'de ise Alanya ve Antalya gibi önemli
  limanlar üzerinden Avrupa'ya ulasirdi

3

• Tarihi Ipek Yolu, eski Çin medeniyetini Batiya
  ulastiran önemli bir kanal olmakla birlikte, ayni
  zamanda Çin ve Bati arasindaki ekonomik ve
  kültürül temaslardaki önemli bir köprüydü Genel
  anlamdaki Ipek Yolu, Bati Han hanedani döneminde
  Zhang Qian tarafindan baslatilan, doguda Changan
  sehrinden baslayan, batida Roma imparatorlugunda
  son bulan bir kara ulasim hattidir Iki güzergaha
  bölünen Ipek Yolunun güney güzergahi, Dunhuang
  ve Yangguan geçidinden geçtikten sonra batiya
  dogru ilerleyerek Kunlun Daglari ve Conglin
  Daglarini asar, oradan da Da Rouzi (bugünkü
  Xinjiang Özerk Bölgesi ve Afganistanin
  kuzeydogusu), Anxi (bugünkü Iran) ve Tiaoshi
  (bugünkü Arap yarimadasi) üzerinden Roma
  Imparatorluguna ulasirdi Ipek Yolunun kuzey
  güzergahi, Dunhuang ve Yumen geçidinden geçtikten
  sonra batiya dogru ilerleyerek Tianshan
  Daglarinin (Tanri Daglari) güney eteklerinden
  Conglin Daglarini asar, oradan da Dawan ve
  Kangju devletleri (bugünkü Orta Asya) üzerinden
  güney güzergahiyla birlesirdi Bu iki güzergah,
  Kara Ipek Yolu olarak da adlandiriliyor

4

• Bilinen Ipek Yolunun yani sira, pek bilinmeyen
  iki Ipek Yolu daha var Bulardan biri, Güneybati
  Ipek Yolu olarak adlandiriliyor Sichuan
  eyaletinden baslayan bu yol, Yunnan eyaletinden
  sonra Iravadi Nehrinden geçerek Burmanin
  kuzeyindeki Mogokoya ulasir, sonra Çindvin
  Nehrini geçerek Hindistanin kuzeydogusundaki
  Mopala, oradan da Ganj Irmagini izleyerek
  Hindistanin kuzeybatisindan Iran Platosuna
  ulasirdi Bu Ipek Yolu, bilinen Kara Ipek
  Yolundan çok daha eskiydi Çinli arkeologlar,
  1986 yilinda Sichuan eyaletine bagli Guanghan
  sehri yakinlarinda gizemli Sanxing Dui
  kalintilarini tespit ettiler Bundan 3 bin yil
  öncesine ait oldugu anlasilan San Xingdui
  kalintilarindan 142 santim uzunlugundaki altin
  sopa, dört metre yüksekligindeki Kutsal Agaç,
  farkli boyutlardaki bronz insan heykelleri,
  büstler ve maskeler gibi Bati Asya ve Antik Yunan
  medeniyetlerinin özelliklerini tasiyan çok sayida
  tarihi eser çikarildi

5

• Uzmanlar, bu tür tarihi eserlerin büyük
  olasilikla o dönemde Dogu ile Bati arasinda
  yapilan kültürel degisimler kapsaminda Çine
  getirildigini düsünüyorlar Bu varsayimin dogru
  oldugunun tespit edilmesi durumunda, buradan
  geçen Ipek Yolunun bundan 3 bin yil önce
  kuruldugunu söylemek mümkün olacak

6

• Karadaki Ipek Yollarinin yani sira bir de Deniz
  Ipek Yolu vardi Guangzhou limanindan Malaka
  Bogazini geçerek Sri Lanka, Hindistan ve Dogu
  Afrikaya ulasan Deniz Ipek Yolunun Song
  hanedani döneminde olustugu, Dogu Afrikadaki
  Somalide yapilan kazilarda çikarilan tarihi
  eserlerle kanitlandi Çin ve dünya uygarliginin
  baslica besigi olan ülkeleri bir araya getiren
  Deniz Ipek Yolu, geçtigi ülkeler arasindaki
  ekonomik ve ticari temaslari yogunlastirdigi için
  Dogu ve Bati Arasindaki Diyalog Yolu olarak da
  adlandiriliyor Tarih kayitlara göre Marco Polo,
  Çine Deniz Ipek Yolu üzerinden gelmis, dönüste
  yine Çinin Fujian eyaletine bagli Quanzhou
  limanindan gemiye binerek bu yolu izleyip
  memleketi Venedike dönmüstü

7
IPEGIN TARIHÇESI

• Milattan yüzyillar önce Misirlilar, daha sonra da
  Romalilarin Çinlilerden ipek satin alirlardi
  Ulasim ise, daha sonra Ipek Yolu adi verilen
  güzergahlari izleyen kervanlarla saglanirdi MS
  555 yilinda, kesisler ilk ipek kozalarini Çinden
  Bizansa, Anadoluya getirdiler Ipek böcekçiligi
  Istanbuldan Yunanistana, 7 yüzyildan itibaren
  de Italya, Ispanya ve Fransaya geçmistir

8
ANADOLUDAKI IPEK YOLLARI

• Cografi konumu nedeniyle Anadolu, eski çaglardan
  beri dogu ile bati arasinda bir köprü islevi
  görmüstür Anadoluda Hitit Dönemine kadar
  dayanan, dogal geçitlerin kullanildigi bir yol
  sebekesinin var oldugu bilinmektedir Bu yollar,
  daha sonraki dönemlerde de kullanilmistir Herodot
  Tarihinde, Sarttan geçen Susa-Efes kervan yolu
  üzerinde 30-40 km araliklarla yer alan ve posta
  teskilati kuryelerinin konaklama yerleri olan
  Flaktralardan söz edilmektedir Roma ve Bizans
  dönemlerinde, yaklasik 75 kmlik menzillerde
  konaklama ve askeri amaçli yapilarin varligi,
  Anadoluda ister ticari ister dini veya askeri
  olsun, bir yol sebekesinin bulundugunu
  göstermektedir

9

• Anadolu, Ipek Yolunun da en önemli kavsak
  noktalarindan biri olmustur Orta Çagda, Ipek
  Yollari Çinden baslayip Orta Asyada birden
  fazla güzergahi izleyerek ve Anadoluyu geçerek
  Trakya üzerinden Avrupaya uzanmistir Ayrica, Ege
  kiyilarinda Efes ve Milet, Karadenizde Trabzon
  ve Sinop, Akdenizde Alanya ve Antalya gibi
  önemli limanlari kullanarak deniz yolu ile de
  Avrupaya ulasmistir

10
Anadoluda Ipek Yolu

• Kuzeyde Trabzon, Gümüshane, Erzurum, Sivas,
  Tokat, Amasya, Kastamonu, Adapazari, Izmit,
  Istanbul, Edirne,Güneyde Mardin, Diyarbakir,
  Adiyaman, Malatya, Kahramanmaras, Kayseri,
  Nevsehir, Aksaray, Konya, Isparta, Denizli,
  Antalyamerkezlerini izlemektedir Ayrica,
  Erzurum, Malatya, Kayseri, Ankara, Bilecik,
  Bursa, Iznik, Izmit, Istanbul güzergahinin da
  kullanildigi bilinmektedir

11

• Selçuklular, Anadoludaki ticari faaliyetleri
  canli tutmak amaciyla, yabancilarla anlasmalar
  yapmislar, ticaret yapan kimselere,
  yolculuklarinda karsilasabilecekleri soygunlara
  ve her türlü zarara karsi devlet güvencesi
  vererek, ilk Devlet Sigorta Sistemini
  baslatmislar ve gümrük vergilerinde uyguladiklari
  indirimlerle ticari hayati özendirmeye
  çalismislardir

12

• Kervansaraylar, bu canli ticari ortamda önemli
  görevler yüklenmis kuruluslardi Issiz yollar
  üzerinde kaleyi andiran görünümleri, zengin tas
  süslemeleri, gelismis mekan tasarimlari ile
  mimari açidan da çok etkileyici olan
  kervansaraylar, seyahat ve ticareti güven altina
  alan, sosyal dayanismayi saglayan, gelenlerin
  mallarini pazarladiklari durak yerleri, ordunun
  sefer zamaninda ikmalini kolaylastiran üslerdi
  Genellikle, yürüyüsle 8-10 saati geçmeyen, 30-40
  km araliklarla insa edilmislerdir Her türlü
  hizmetin vakif olarak karsilandigi bu yapilarin
  içinde nalbant, araba ve kosum takimi
  onaricilari, doktor, veteriner ile hamam, çesme,
  mescit gibi bölümler bulunmaktaydi

13
Türk Adinin Anlami VeKökeni

• 1-Ziya Gökalp'e göreTöre kelimesinden gelir.
  Buna göre Türk "TüreliNizamli,
  geleneklerinebagli" demektir.
•  2-Danimarkali Bilgin WAMBERY'e göreTüremekten
  (Türük)gelir.  Buna göre Türk demek TÜREMIS,
  ÇOGALMIS demektir.
•  3- KasgarliMahmut'un "Divan-i LügatitTürk"
  adli eserinde Türk demek "OLGUNLUK ÇAGI"
  demektir.
•  4- Genelolarak Türk demek, GÜÇLÜ, KUVVETLI
  manasinda kabul edilir.
• - Ilk Türklerin anayurdu OrtaAsyadir. Fakat
  zamanla çesitli nedenlerle göç etmislerdir.

14
Göçlerin Sebepleri

• 1- Nüfusartisi ve topraklarin yetersiz
  kalisi,                       2- Olumsuziklim
  sartlari(Kuraklik, siddetli kislar)
• 3- Kendiaralarinda ve diger kavimlerle olan
  mücadeleler   4- Salginhastaliklar
• 5-Türklerin Cihan hâkimiyeti düsüncesi.  
                             6- Çinin baski ve
  hileleri
•  

15
Asya Hun Devleti(Büyük Hun Devleti)(Mö.
220-Ms.300)

• Kuruldugu tarih kesinolarak bilinmemektedir.
  Tarihte bilinen ILK TÜRK DEVLETI'dir.
•  - Bilinen ilk hükümdari TUMAN
  (Teoman)'dir.Teoman'dan sonra yerine oglu METE
  HAN geçmistir.
• - Asya Hun devleti METE HAN zamaninda en
  genissinirlarina ulasmistir.
• -

16

• - Çinliler Türk akinlarinakarsi koymak için ÇIN
  SEDDI'ni yaptilar.ÇIN SEDDI 2450
  kmuzunlugunda , 11 metreyüksekliginde 7,5
  mgerisliginde kalinligindadir.Yinede Türk
  akinlarina engel olamamistir.
• - Mete orduda 10luk sistemi uyguladi.
  Günümüzdeordularin çogu daha bu sistemi
  kullanmaktadir.
• - Oguz Kagan Destanini önemli destanlaridir.
  Budestandaki kisinin Mete oldugu sanilmaktadir.

17

• - Tarihte ilk defa bütünTürkleri tek bayrak
  altinda toplayan Türk Devleti Asya Hun
  devletidir.
• - Büyük Hun Devleti VERASET SISTEMI ve ÇIN
  SIYASETInedeniyle Dogu ve Bati Hun Devleti diye
  ikiye ayrildi. Bati Hunlari ARAL GÖLÜcivarina
  göç etmek zorunda kaldilar.  Dogu Hunlari ise
  Kuzey ve Güney olarak ikiyeayrildi. Ve daha
  sonra Çinliler tarafindan ortadan kaldirildi.
•  

18
Kavimler Göçü

• - Hun Devleti yikildiktansonra Çin baskisindan
  kurtulmak için bazi Hun boylari Itilin batisina
  geçerekKaradenizin kuzeyine göç ettiler. Bu göç
  sirasinda önüne çikan devletleri yayönetimine
  aldilar yada onlarda ileri dogru kaçti.
• - Tarihte devletlerin bu yerdegistirmesine
  Kavimler Göçüdenilmektedir.
• Göç eden bu Türkler Avrupa Hun Devletini
  Kurdular..  

19
Kavimler göçünün sonuçlari

•  - RomaIparatorlugunun çöküsü
  hizlandi.Imparatorluk 395te ikiye ayrildi.
• - 476da bati Roma Imparatorlugu yikildi.
  Topraklariüzerinde birçok devlet kuruldu.
• -Avrupanin etnik çehresi degisti.Yeni
  topluluklarortaya çikti.
• - Avrupa bir karisiklik dönemi yasadi
• -Günümüz Avrupa devletlerinin temelleri atildi.
• -Avrupada feodalite dönemi baslamistir.

20

• -Avrupa Türk kültürüyle tanisti.Balkanlarda
  Türkdevletleri kuruldu.
• Feodalite (Derebeylik) Zengin toprak sahibi
  olankisilerin olusturdugu sistemdir. Toprakta
  çalisan köylüler toprakla birliktealinip
  satilabilirdi.
•  

21
AVRUPA HUNDEVLETI

• - Kurucusu Balamir Handir.
• - Anadoluya ilk Türk akinlari bu dönemde
  olmustur.
• -Atilla döneminde Bizans vergiye baglanmistir.
• -Bati Roma üzerine sefer yapilmis, fakat
  PapaninHiristiyan dünyasi adina Romayi
  kendilerine bagislamalarini istemesi
  üzerineburanin alinmasindan vazgeçilmistir.
• Fransa üzerine düzenlenen Galya seferi Bati
  Romayiyalniz birakmaya yöneliktir.        
•  

22
GÖKTÜRKLER

• Bumin Kagan 552de Göktürk devletini kurdu. -
  Ötügenbaskent olmustur.
• - Türk adini kullanan ilkdevlettir.
• -Göktürk adi Göktürkyazitlarinda Kök-Türk
  seklinde yazilmistir.
• - Bumin Kaganin ölümündensonra iktidar
  mücadeleleri basladi.
• - Çinliler bu mücadeleyikörükleyince Göktür
  kaganligi iyice zayifladi.ve siyasi birligi
  bozuldu.630yilinda yikildi.

23
II.GÖKTÜRK DEVLETI

• Kutluk Han 681 den itibarenGöktürkleri yeniden
  bir araya getirerek 2. Göktürk Devleti kuruldu.Bu
  devletebu nedenle Kutluk Devleti de
  denilmektedir
• .-Bu devlet en parlak döneminiBilge Kagan,
  Kültigin veVezir Tonyukuk zamanindadir.
• -Devletin zayflamasi üzerineTürk boylarindan
  Basmiller, Karluklar ve Uygurlar isyan ederek 742
  yilindayikildi.
• - Göktürklerden günümüzükalan en önemli eser
  Orhun Yazitlaridir(Göktürk Kitabeleri). Bu
  kitabeler BilgeKagan, Kültigin Kagan ile vezir
  Tonyukuk adina dikilmistir.
• - Bunlar yazili ilk Türkbelgeleridir. Orhun
  alfabesi ile yazilmistir.

24
UYGUR DEVLETI

• - Karluk ve Basmiller'le birleserek II.  Göktürk
  Devletini yikan UYGURLAR Orhun bölgesinde UYGUR
  DEVLETI'ni kurdular.(745)  Kuruculari KUTLUK
  BILGE KÜL KAGAN, merkezleri Ordubalik
  (Karabalsagun)'dur. - Uygurlar Yerlesik hayata
  geçen ilk Türk toplulugudur. - Manihizme
  inandilar. Bu inanista et yemek günah sayildigi
  için vücut yapilari degisti.  Ve savasçi
  güçlerini kaybettiler. -18 harfli Uygur
  Alfabesini hazirladilar.

25

• - Cengiz Han'in egemenligine girmelerine ragmen
  medeniyette gelistiklerinden Mogollar'i devlet
  teskilati, ticaret, bilim, sanat, alfabe gibi
  konularda etkilediler. -Mogollarin Türklesmesinde
  önemli bir rol oynadilar. (Özbek ve Çagatay
  Türkleri) -Ilk Müslüman Türk Devleti 
  Karahanlilar'la savastilar.(Sebep Uygurlarin
  Budizmi, Karahanlilarin  Islamiyeti yaymak
  istemeleri.) -Tahta harflerden MATBAA'yi
  olusturdular, pamuktan KAGIT yaptilar.
• -Kirgizlar tarafindan 840 yilinda yikildilar.

26
ISLAM TARIHI

• IslamiyettenÖnce Arap Yarimadasinin Durumu
• -Islamiyetten önce Arap yarimadasinda
  Putperestlik yaygindi. Diger dinler-Sabilik 
  (Yildiz ve gök cisimlerinetapma)
• -Mecusilik ( Zerdüstinanci. Atese tapma )
  Hiristiyanlik   -Yahudiler   -Hanif 
  (Hz.Ibrahimin tektanri inanci. Puta tapmazlar,
  içki içmezler ve haksizlik yapmazlardi.
  Hz.Muhammedin anne ve babasi da Hanif dinine
  bagliydilar.)

27

• Bu dönemde kabileler arasinda kavgalar vardi.
  Sadece haram aylarda savasmazlarbu dönemde
  Kabedeki putlari ziyaret ederlerdi.
• - Arap toplumu göçebe (bedevi) ve yerlesik halk
  olmak üzere ikiye ayrilirdi.
•  

28
ISLAM TARIHINDE SAVASLAR

• Bedir Savasi
• Tarih 624        Taraflar Mekkeli müsrikler -
  MedineliMüslümanlar
• Sebep Müslümanlar Mekkedengöç ederken bütün
  mallarini birakmislardi. Bunlara karsilik Mekke
  kervaninivurmaya karar verdiler.
• Sonuç 1-Zafer Müslümanlarinoldu. 2-Esirler 10
  Müslüman çocuga okuma yazma ögretirlerse
  serbestkalacaklardi.

29

• Önemi 1-Mekke ileMedinelilerin ilk savasidir.
  2-Savasin diger bir ismi de Akrabalar
  savasidir.3- Savas sonunda Hz. Muhammedin
  esirler ile ilgili aldigi karar egitime nekadar
  önem verdigini göstermektedir.

30

• Uhud Savasi
• Tarih 625         Taraflar Mekkeli müsrikler -
  MedineliMüslümanlar
• Sebep Mekkeliler BedirSavasinin öcünü almak
  istediler.
• Sonuç 1-Hz. Muhammedyaralandi. 2-Hz. Hamza
  sehit oldu.
• Önemi Müslümanlarpeygamberin sözünün
  dinlememenin cezasini ilk kez çektiler

31

• Hendek Savasi
• Tarih 627       Taraflar Mekkeli müsrikler -
  MedineliMüslümanlar
• Sebep MekkelilerIslamiyetin yayilmasini
  istemiyorlardi.
• Sonuç Selman-iFarisi adli bir Iranlinin
  tavsiyesi ile Medinenin etrafinda
  hendeklerkazildigi için Mekkeliler geri dönmek
  zorunda kaldilar.
• Önemi Hendek Savasi,Mekkelilerin Müslümanlarin
  üzerine yaptigi son saldiri oldu. Bundan
  sonraMekkeliler savunmaya çekildiler.

32

• Önemi Hendek Savasi,Mekkelilerin Müslümanlarin
  üzerine yaptigi son saldiri oldu. Bundan
  sonraMekkeliler savunmaya çekildiler.

33

•  Hudeybiye Antlasmasi
• Tarih 628    Taraflar Mekkeli müsrikler -
  MedineliMüslümanlar
• Önemli maddeleri 1-Her ikitaraf birbiri ile 10
  yil savasmayacak. 2-Müslüman olup Medineye giden
  kisilerMedineye alinmayacak, Medineden Mekkeye
  gelenler ise geri verilmeyecek. ( Bumadde daha
  sonra kaldirilmistir. Çünkü Medineye alinmayan 
  Müslümanlar

34

• Mekkeye dönmediler ve Mekke ile Medine arasinda
  kalip Mekke kervanlarini vurmayabasladilar.)
• Önemi MekkelilerMüslümanlarin varligini kabul
  etmislerdir.

35

• Hayberin Fethi
• Tarih 629            Taraflar Müslümanlar -
  Yahudiler
• Sebep Yahudiler, Mekkelilerile birlesip
  Müslümanlara zarar veriyorlardi.
• Sonuç Medine-Sam yolugüvenlik altina alindi.
•  
•  

36

• Mekkenin Fethi
• Tarih 630         Taraflar Mekkeliler -
  Müslümanlar
• Sebep MekkelilerMüslümanlara karsi kuvvet
  toplamaya baslamislardi.
• Sonuç 1-Hz.Muhammed, Kabeyiziyaret ederek
  putlari kirmistir. 2-Bütün Mekkeliler Islamiyeti
  kabul ettiler.3-Mekkenin fethi bütün Arabistanin
  fethini saglayan önemli bir baslangiçoldu.
  4-Mekkenin fethi ile Islam Devleti kuruldu.

37
EMEVILER

• 661 yilinda Muaviye tarafindan Sam merkez olmak
  üzere kuruldu.
• Emevilerin Islam DünyasindaYaptiklari
  Yenilikler
• 1-Hilafeti saltanat halinegetirdiler.
• 2-Arap olmayanlara kötüdavranarak Arap
  irkçiligini baslattilar.
• 3-Islam Devletinin gerçekanlamda kurulmasini
  sagladilar.
• 4-Islam Devleti en genissinirlarina Emeviler
  döneminde ulasmistir.
• Türkler Emevilerin Arapolmayanlara kötü
  davranmasi nedeniyle Müslüman olmadilar.

38
Emevi Devletinin Yikilis Sebepleri

• 1-Önemligörevlere Emevi soyundan olanlari
  getirmeleri  2-Arapolmayan Müslümanlara deger
  vermemeleri
• 3-Hz.Alininogullarinin hilafeti ele geçirme
  çabalari      4-Hz.Muhammedin amcasi Abbasin
  soyundan gelenlerin Emevlerekarsi olmasi   
  5-Fetihlerin durmasi                 6-Emevi
  ailesi arasindaki geçimsizlik
• -Emeviailesi Abbasiler tarafindan yok
  edilmistir.
•  

39
ABBASILER

• 750 yilinda Emevileri yikarak, Ebul-Abbas
  Abdullah tarafindan Bagdat baskent olmak
  üzerekuruldu.
• -Abbasiler Emevilerin aksine irk ayrimi
  yapmadilar. Bu dönemde birçok TürkAbbasilerde
  önemli görevlere geldi.
• -Abbasiler bilime önem verdiler. Harezmi gibi
  birçok bilgin bu dönemde yetisti.
• -Abbasiler Türk askerleri ve aileleri için
  Samarra Sehrini kurdular.

40
Türklerin Müslüman Olmalari

• - Araplarla Çinliler arasindayapilan Talas
  SavasindaTürkler Araplari desteklemislerdir. Ar
  aplar savasi kazanmistir.
• - Bu savastan sonra TürklerIslamiyete geçmeye
  basladi.
• -Ilk Müslüman olan Türkler, Karluk, Yagma ve
  Çigilboylaridir.
• - Devlet olarak Ilk MüslümanTürk devleti
  Karahanlilardir.
•  

41
KARAHANLILAR

• Uygurlarin yikilmasi ileKarluklar, Çigil ve
  Yagma Türkleri ile birleserek Karahanlilar
  Devleti'nikurdular (840).
• - Ilk Müslüman Türkdevletidir.
• -Satuk Bugra Han, Islamiyeti kabul etti.
  Karahanlilar, 960 yilindan itibaren Müslümanbir
  Türk devleti haline geldi.
• Karahanlilar, içkarisikliklar sonunda dogu ve
  bati olmak üzere ikiye ayrildi. Dogu
  KarahanlilarKarahitaylilartarafindan ortadan
  kaldirildi (1211 ). Bati Karahanlilar ise
  Harzemsahlar tarafindanyikildi (1212).
•  

42

• Kasgarli Mahmut Divan_i Lügâti Türk adli
  eseriyazmistir. Amaci Türkçenin Arapçadan zengin
  bir dil oldugunu anlatmak veTürkçeyi ögretmek
  için yazmistir.
• - Yusuf Has Hacip Kutadgu Bilig adli
  eseriyazmistir.Kutadgu Bilig Mutluluk Bilgisi
  anlamina gelir. Bu ögüt ve ahlakkonusunda
  bilgiler verir. Insanlarin iyi olmasi için neler
  yapmasi gerektiginianlatir.
•  

43
GAZNELILER

• Alp Tigin Saman ogullari Devleti'nde
  hassakomutani idi. Horasan'a vali olarak atandi.
  Bu görevden alinmasi üzerine Gazne'ye gitti.
  Yerlihanedani devirerek bagimsiz bir beylik
  kurdu. Baslangiçta Saman ogullarinabagli olarak
  yasadilar. Bu devletin yikilmasindan sonra
  bagimsiz oldular.
• - Ceyhun'a kadar uzanantopraklar,
  Gaznelilerineline geçti.
• -Gaznelilerin en parlak dönemi SultanMahmut
  (Gazneli Mahmut) devridir.

44

• -Sultan Mesut, BüyükSelçuklularla Dandakan
  Savasini yapti ve yenildi. Bu savastan sonra
  Selçuklularresmen kuruldu.
• - Gazneliler savaslardafilleri kullaniyordu.
  Buda karsi ordularin dikkatini dagitiyordu.
•  

45
BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETI

• Selçuk Bey kendine bagli Oguz boylarini
  toplayarak Cend sehrine yerlesti. Fakatbu
  dönemde Selçuklular devlet olarak kurulmadi.
• -Çagri ve Tugrul kardesler ülkenin basina
  geçtikten sonra, 1015 ten itibarenAnadoluya
  akinlar düzenlediler.
• -Çagri bey 1040 yilinda Gaznelileri Dandanakan
  Savasinda yenince Büyük Selçukludevleti resmen
  kuruldu.
• -Tugrul bey adina para bastirdi, hutbe okuttu.
  Bunlar bir kisinin sultan olmasiiçin yapardi.

46
 - Malazgirt Savasi (1071)

• Anadoluya akinlar düzenleyen Selçuklu hükümdari
  Alparslan ile BizansImparatoru Romanos Diyagones
  (Romen Diyojen) arasinda yapildi. Selçuklular
  busavasi kazandi.
• -Malazgirt Savasinin önemi
• 1-Anadolunun kapisi Türklere açildi.2-
  Anadoluda Türk Devletleri Kurulmayabasladi.
• -

47

• Nizamülmülk Selçuklularin en ünlü veziridir. Çok
  iyi devlet adamidir.Ayni zamanda dönemin
  üniversitesi sayilan Nizamiye Medreselerinikurdu
  .  Ayrica Siyasetname adlieser yazmis. Bu eserde
  devlet islerinin nasil olmasi gerektigini
  anlatmistir.
• -Büyük Selçuklular Karahitaylilar ile yapilan
  Katvan Savasindan sonra yikilma
  sürecinegirdi.(1141). Sulatn Sencerin 1157
  yilinda ölmesi ile yikildi.
•  

48
ESKI TÜRK TOPLUMUNDA GELENEK VE GÖRENEKLER

• Ilk Türk devletlerinde bir çocuk kahramanlik
  göstermeden ad konmazdi.
• - IlkTürklerde ülke hanedan (sultan) ailesinin
  ortak mali sayilirdi.
• -IlkTürklerde hükümdarin esine Hatun denirdi.
• - ilkTürk Devletlerinde devlet isleri Kurultay
  (Toy ) adi verilen meclistegörüsülürdü.
• -Ilk Türk devletlerinde ölüler Yug adi verilen
  cenaze törenleri ilegömülürdü.