Tasimacilik Y

1

YÖN339 Tasimacilik Yönetimine Giris Ders - VIII
Yrd. Doç. Dr. A. Özgür KARAGÜLLE Ars. Grv.
Gültekin ALTUNTAS
2
Tasiyici Yönetimi

• Tasiyici bir isletmede yöneticilik anlaminda bir
  kariyerden söz edebilmek için iki temel beceriye
  sahip olmak gereklidir
• Bilgi ve teknoloji yogun bir sektör olmasi
  nedeniyle, üst düzeyde bilgi ve iletisim
  teknolojileri becerisi,
• Sektörün dayanaginin optimizasyon düsüncesi
  olmasi nedeniyle, yöneylem arastirmasi uygulama
  yetenegi.

3
Tasiyici YönetimiGenel Bilgiler

• Tasiyici isletmeler sahiplik açisindan
• Sahis sirketleri,
• Sermaye sirketleri olabilir.
• Bu anlamda bakildiginda, tasima isletmeleri,
• Tek bir kisinin kurdugu tek kisi isletmesinden,
• Büyük ölçekli anonim sirkete,
• Az sayida ortaktan,
• Çok sayida kisinin yer aldigi kooperatiflere
  kadar uzanan genis bir yelpazede yer alabilir.

4
Tasiyici YönetimiGenel Bilgiler

• Örnegin,
• Tek basina bir birey yük tasimaciligi yapan bir
  çekici sahibi olabilir.
• 2-5 ortakli bir limitet sirket ayni isi farkli
  bir boyuta tasiyabilir.
• Daha büyük ölçekli borsaya açik bir isletme
  haline gelebilir (Reysas Lojistik, vb.)
• Farkli bir boyut olarak, isletme sahibi devlet
  (TCDD, vb.) ya da çalisanlar (United Airlines,
  vb.) olabilir.
• Yine farkli bir düsünceyle, tasiyicilarin bir
  araya gelerek kurdugu kooperatiflerden söz
  edilebilir (S. S. 60 No.lu Aliaga Yolcu Tasima
  Kooperatifi, S. S. Kütahya Kamyoncular Nakliye
  Kooperatifi, S. S. Mavi Marmara Deniz Yolcu Esya
  Turizm Motorlu Tasiyicilar Kooperatifi, Taksi
  duraklari, vb.)

5
Tasiyici YönetimiGenel Bilgiler

• Görüldügü gibi tasimacilik sektörü faaliyet
  gösteren isletmeler yönünden oldukça karmasik bir
  yapi göstermektedir. Bu nedenle, uyulmasi gereken
  mevzuat konusunda da oldukça genis bir alan söz
  konusudur
• Ticari yasama iliskin yasalar (Ticaret Yasasi,
  Borçlar Yasasi, vb.)
• Hak ve özgürlüklere iliskin yasalar (Ceza Yasasi,
  vb.)
• Tasima hizmetine iliskin yasalar (Karayolu Tasima
  Yasasi, -tasari asamasindaki- TCDD Yasasi, vb.)
• Uluslar arasi islemlere yönelik yasalar (Gümrük
  Yasasi, vb.)
• Isletme türüne yönelik yasalar (Kooperatifler
  Yasasi, vb.)
• Borsada islem gören isletmelere yönelik IMKB ve
  SPK Mevzuati,
• Ulastirma Bakanliginin yayinladigi mevzuati,
• Sanayi ve Ticaret Bakanliginin yayinladigi
  mevzuat,
• Daha niceleri

6
Tasiyici YönetimiGenel Bilgiler

• Serbestlesme (deregülasyon) hareketleri tasima
  hizmeti sunan isletmelerin faaliyet
  gösterebildikleri alanlarin genislemesine yol
  açmaktadir
• Örnegin, Türk Hava Yollari A. O. esas isi olan
  tasima hizmeti disinda,
• Teknik bakim hizmetleri veren THY Teknik A. S. ve
  P W. T. T. Uçak Bakim Merkezi Ltd. Sti.nin,
• Yer hizmetleri sunan TGS Yer Hizmetleri A. S.nin,
• Ikram hizmetleri saglayan THY DO CO Ikram
  Hizmetleri A.S.nin sahibi ya da ortagidir.
• Dünyada bu hizmetler disinda, enerji, konaklama,
  güvenlik, egitim, vb. hizmetler sunan tasima
  isletmeleri de mevcuttur.

7
Tasiyici YönetimiFinansman

• Tasiyicilar, islerini yapabilmek için katlanmak
  zorunda olduklari giderleri siklikla faaliyet
  kârlari üzerinden yaparlar.
• Sermayesi sinirli olan sahis sirketleri, gerek
  duyduklari sermayenin bir kismini kendileri
  karsilarken, kalan kismini araç üreticilerinin
  kurduklari finansman sirketleri ya da finansal
  kiralama sirketleri araciligiyla karsilarlar
• Örnegin, Mercedes-Benz marka bir çekici için
  Mercedes-Benz Finansman Türk A. S. ya da Garanti
  Leasing A. S. kullanilabilir.

8
Tasiyici YönetimiFinansman

• Finansal açidan sikintili bir dönem geçirdikleri
  durumlarda alternatif gelir kaynaklari yaratmaya
  odaklanirlar
• Örnegin, personel tasimaciligi yapan isletmelerin
  ek olarak nisan, dügün, cenaze, vb.
  organizasyonlar ile piknik, vb. kurumsal
  organizasyonlara araç saglamalari, vb.
• Farkli olarak, otobüs sahiplerinin 15 günlük
  alacaklarini kesmek gibi.
• Vergi avantaji saglamak, sorumlulugu sinirlamak,
  yeni finansman kaynaklari olusturmak çabasi,
  isletmeleri, büyüme ile birlikte sermaye
  sirketine dönüsmeye zorlar.

9
Tasiyici YönetimiFinansman

• Özellikle yüksek araç bedellerin söz konusu
  durumlarda, tasima isletmeleri araçlari satin
  almak yerine siklikla finansal kiralama yöntemini
  kullanirlar
• Örnegin, su an kullanimda olan uçaklarin büyük
  bir çogunlugu finansal kiralama isletmelerinin
  sahipligindedir.
• Yeterli birikim olsa bile uçak satin almak cazip
  degildir.
• Pazarin sik degismesi, ihtiyaç duyulan uçagin da
  degistirilmesini gerektirdiginden uçak alinmaz.
• Benzer bir durum, deniz tasimaciligi için de
  yasanilabilecek bir durumdur.

10
Tasiyici YönetimiPazarlama

• Yük tasima talebi, türev (dolayli) bir taleptir.
  Özetle, tasinacak yükün bir talebi olmalidir ki
  tasima talebi ortaya çiksin!
• Ek olarak, gerçekten iyi bir biçimde
  gerçeklestirilen tasima hizmeti, yükleyiciye yeni
  pazarlarin da kapilarini açabilir
• Örnegin, dondurulmus gida, deniz ürünleri, vb.
• Fiyatlama da talebe göre degisebilir.
• Örnegin, talebin yogun oldugu dönemlerde uçaklar
  daha pahalidir.

11
Tasiyici YönetimiPazarlama

• 4P

• 7 P

• Ürün (Product),
• Fiyat (Price),
• Tanitim (Promotion),
• Dagitim (Place)

• Ürün (Product),
• Fiyat (Price),
• Tanitim (Promotion),
• Dagitim (Place),
• Insan (People),
• Süreç (Process),
• Fiziksel Kanit (Physical Evidence)

12
Tasiyici YönetimiPazarlama

• Ürün / hizmet karmasi, bir isletmenin kârini
  maksimize etmek için pazara sundugu tüm ürün /
  hizmet çesitliligini ifade eder.
• Bu anlamda, tasima isletmeleri çesitli
  uygulamalar gelistirmislerdir
• Standart tarifeye bagli uçuslarda, birinci sinif,
  ekonomik sinif, vb. uçak bileti,
• Ayni sekilde, yatakli kompartiman, vb.
• Ya da farkli olarak, ne kadar yolcu, ne kadar yük
  tasinacak karari, vb.

13
Tasiyici YönetimiPazarlama

• Pazar bölümlendirme, potansiyel müsterileri,
  ortak ihtiyaç veya pazarda gösterdikleri davranis
  benzerliklerine göre siniflandirarak pazari
  homojen özelliklere sahip tüketici gruplarina
  ayirmaktir.
• Bu anlamda, tasima hizmeti satin alan
  yükleyicileri, yedi gruba ayirmak mümkündür
• Rekabetçi yükleyici,
• Fiyat yönelimli yükleyici,
• Hizmet yönelimli yükleyici,
• Büyük miktar yükleyici,
• Kayip/hasar yönelimli yükleyici,
• Dissal bagimli yükleyici,
• Stok yönelimli yükleyici

14
Tasiyici YönetimiPazarlama

• Yan ürün (By product)
• Ayni hizmet döneminde, ayni hizmet islemi veya
  islemleri sonucunda ortaya çikan ve her biri
  basli basina bir ana ürün olabilecek çesitli
  hizmetlere ortak ürün denir.
• Uçaklarin, yolcu, yük ve postayi birlikte
  tasimasi
• Ortak (Birlesik) ürün (Joint product)
• Isletmenin temel faaliyet konusu disinda hizmet
  üretimde ortaya çikan ve ana ürün ya da
  ürünlerden hem miktar hem de deger olarak daha az
  olan hizmetlerdir.
• Tasiyicinin bos semi-treyler ile geri dönmesi
  yerine ucuz da olsa baska bir yük ile geri
  dönmesi, vb.

15
Tasiyici YönetimiPazarlama

• Gelir yükselt
• Pazarlama hedefi ? Kâr
• Maliyet düsür
• Özellikle tarifeli seferlerde, sefer yapilmasa
  bile belirli maliyetlere katlanilir.
• Örnegin ofis, terminal, ekipman, personel, vb.
• Bu anlamda, verimliligi arttirmak gerekir.
• Ekipman kullanimini arttirmak,
• Gereginden fazladir.
• Tasima talebi büyük degiskenlik gerekir.
• Dolayli olarak, ROI (yatirim kârliligi) artar.

16
Tasiyici YönetimiPazarlama

• Reklâm, tanitim, halkla iliskiler açisindan
  bakildiginda ise,
• Amaç,
• Yeni müsteri kazanmak,
• Mevcut müsterileri elde etmek,
• Sektörün imajini gelistirmek
• Rakipleri kötülememek gerekir.
• Tasima baska moda kayabilir.

17
Tasiyici YönetimiPazarlama

• Tanitim,
• Genelden çok özele hitap eder.
• Yükleyicinin isi tam olarak bilinmelidir ki
  tasima isi özellestirilebilsin
• Hatirlanmak amaciyla, (kalem, takvim, vb.)
  promosyonel araçlar kullanilabilir.
• Halkla Iliskiler,
• Büyük tasima isletmeleri halkla iliskiler
  birimine sahiptir.
• Örnegin, THY.
• Maddi hasarli, yaralanmali ve ölümlü kazalarin
  yönetilmesi gerekir.

18
Tasiyici YönetimiPazarlama

• Müsteri hizmetleri ve Satis
• Örnegin, SAS Havayollari,
• Bilet ? Check-in ? Bagaj ? Uçus hizmeti ? Sonuç
• Tekerli sandalye, vejetaryen yemek, bagaj kayip
  fisi, tazmin, vb.
• Her yil degerleme yapilir.
• Örnegin, AQR (Airline Quality Rating), vb.

19
Lojistik Organizasyon Tasarimi
20
Tasiyici YönetimiLojistik Organizasyon Tasarimi

• Tasiyici planlama,
• Finans grubu ile birlikte yapilarak, uzun dönemde
  etkisi görülecek kararlarin alinmasinda
  kullanilir.
• Özellikle, cografik, pazara, insan kaynaklarina,
  ekipmana, terminallere yönelik kriterler önem
  kazanir.
• Satin al
• Ekipman seçimi açisindan
• Kirala

21
Tasiyici YönetimiLojistik Organizasyon Tasarimi

• Ekipman seçimi,
• Tasima kapasitesi (Payload),
• Yolcu miktari x saat ? Saatte yolcu km.si
• Yük miktari x saat ? Saatte yük km.si
• Tasima menzili (Range)
• Mevcut ekipman
• Ekipman üreticisinin imaji
• Bakim onarim kolayligi
• Boyut ve süre açisindan yükleme/bosaltma
  kolayligi
• Isletme maliyeti
• Yakit verimliligi
• Çevre kirliligine etkisi
• Güvenlik ve rahatlik
• Ek ekipman gereksinimi (pompa, vb.)
• Hurda / ikinci el degeri, vb.

22
Tasiyici YönetimiInsan Kaynaklari

• Nitelikli isgücü bulmak, egitmek ve elde tutmak
  gün geçtikçe zorlasmaktadir.
• Bu anlamda, seçme ve yerlestirme önemlidir.
• Yönetici düzeyi için,
• Saha ve ofis deneyimi gereklidir.
• Zaman içerisinde personele, gelisen teknolojinin
  gerek duydugu nitelikleri kazandirmak amaciyla
  egitim verilmesi gerekir.
• Ayni egitim, is güvenligi açisindan da
  saglanmalidir.

23
Tasiyici YönetimiEkipman Planlama

• Ekipman çizelgeleme ve kontrol açisindan
  bakildiginda,
• Dogru yer ve zaman önemlidir.
• Çalisma kurallarina uyulmalidir.
• Örnegin havayolu personeli gittigi yerde nerede
  ve nasil konaklayacaktir?
• Ekipmana yönelik bakimlar iyi planlanmalidir.
• Örnegin, uçak bakim gece yapilir.
• Az bakim istasyonu ve birim istasyon basina çok
  uçak düsmelidir.
• Müsteri istekleri dikkate alinmalidir.
• Yolcular gündüz uçmak ister.
• Bu nedenle, sabah erken saatlerde batidan doguya,
  gün biterken, batiya, geceleri doguya uçulur.

24
Tasiyici YönetimiEkipman Planlama

• Ekipman çizelgeleme ve kontrol açisindan
  bakildiginda,
• Semi-treyler ve treylerlerin ortak kullanimi için
  çizelgeleme denk getirilmelidir.
• Miktar olarak az ve frekans olarak çok
  tasimaktansa, miktar olarak çok ve frekans olarak
  az tasimak gerekir.

25
Tasiyici YönetimiEkipman Planlama

• Ekipman bakim ve onarim açisindan ise,
• Önleyici bakim,
• Ariza öncesi, belirli dönemlerde bireysel araç
  bakimini, belirli dönemlerde filonun tümünün
  bakimini ifade eder.
• Maliyetli ama araç bozulma olasiligini düsürür.
• Düzeltici bakim,
• Ariza sonrasi bakimdir.
• Daha az maliyetlidir ama geri dönülemez
  maliyetler içerebilir.
• Büyük ölçekli maddi hasar, araç, yük, insan, vb.
  kaybi

26
Tasiyici YönetimiEkipman Planlama

• Ekipman bakim ve onarim açisindan ise,
• Bakim ve onarim faaliyetlerinin içeride /
  disarida yapilmasi da bir seçimdir.
• IETT, vb. gibi içeride yapilabilir.
• Pek çok isletme gibi, araçlarin servislerinde
  yaptirilabilir.
• Bir diger karar, yari emekli etme?!
• Bir baskasi ise, filonun ne zaman yenilenecegidir.

27
Tasiyici YönetimiEkipman Planlama

• Yolcu ve yük emniyeti oldukça önemli hale
  gelmistir
• Uçak kaçirma, bombalama, vb. eylemlere yönelik
  engelleme faaliyetleri, zaman ve para açisindan
  maliyetli, yolcular açisindan da hoslanilmayan
  durumlar yaratir.
• Havalimanlarinda aranma, vb.
• Yük emniyeti açisindan, kargonun çalinmasi da
  özellikle kargonun degerinden çok toplam
  çizelgelemenin zarar görmesi nedeniyle
  tehlikelidir.
• Kayip/hasar oranlari, tasima isletmelerinin
  performans kriterlerinden biri haline gelmistir.
• Bu anlamda, yalnizca yolcu ve yük emniyetinden
  söz etmek anlamli degildir is sagligi ve is
  güvenligi de göz ardi edilemez.
• Sözü edilen emniyete yönelik yansimalardan birisi
  de çevre emniyetidir.