DIYABETIN

1
DIYABETIN ÖNLENMESINDE BESLENMENIN ROLÜ

• UZM. DIYETISYEN HANDAN ÇILOGLU
• ATATÜRK ÜNIVERSITESI TIP FAKÜLTESI

2
KARBONHIDRATLAR VE DIYABET

• Diyetteki Saf Seker Orani Sukrozu çok tüketen
  toplumlarda daha çok görülüyor.
• Diyetteki Posa Miktari Posali besinlerin kan
  sekerini düsürücü etkisi var, insülin
  gereksinimini azaltirlar. Bozulmus glukoz
  toleransini düzeltirler.

3
YAGLAR VE DIYABET

• Diyetin doymus yag içeriginin fazla olmasi
  bozulmus glikoz toleransi, açlik kan sekeri
  yüksekligi ve fazla insülin salinimi riskini
  arttirmakta.
• Doymamis yag asitlerinin daha fazla alinmasi Tip
  2 diyabet riskini azaltmakta, açlik kan sekeri ve
  2-saatlik p.p. glukoz konsantrasyonlarini
  düsürmekte
• Uzun zincirli yag asitlerinin arttirilmasi
  insülin duyarliligini arttirmakta

Lütfen yedigimiz yaglara DIKKAT edelim!
4
VITAMINLER VE MIKRO BESIN ÖGELERI

• Antioksidant tedavisinin ß hücrelerini glukoz
  toksisitesine karsi korudugunu gösterilmistir.
• Ratlardaki insülinoma hücrelerinin (RINm5F)
• kullanildigi bir çalismada
• kültür ortamina retinoik asit eklenmesiyle
  insülin salinimi 30-50 oraninda artmistir.

5

• D vitamini reseptörleri, aktif olmus T ve B
  lenfositleri ve aktif olmamis makrofajlarda
  bulunur. Bu nedenle Dvitamini, Tip 1 diyabet gibi
  otoimmun hastaliklarda önem tasimaktadir. Tipik
  tip 1 diyabet gelistiren obez olmayan farelere
  yasamlari boyunca 1,25(OH)2D3 verilmesi,
  farelerin tip 1 diyabet gelistirme riskini 80
  azaltmistir.
• Hypponen ve ark. 1 yasindan itibaren 2000 IU D
  vitamini alan çocuklarda tip 1 diyabet gelisme
  riskinin 80 azaldigini gözlemlemislerdir.

6

• Pitas ve arkadaslari kalsiyum-D vitamini
  kullanimi ya da süt tüketimi en yüksek düzeyde
  olan kisilerin tip 2 diyabet gelistirme oraninin
  64 düsük oldugunu göstermistir.
• Tip 2 için yüksek risk olusturan kesimde (örnegin
  glikoz intoleransi olanlarda)
• D vitamini ve kalsiyum birlikte kullanimi tip
  2 diyabetin önlenmesinde rol oynamaktadir.

7
MAGNEZYUM VE DIYABET

• Magnezyum insülin biosentez ve sekresyonunda rol
  oynar.
• 300-350 mg / gün alinmasi önerilir.

8
ÇINKO VE DIYABET

• Insülinin aktif hale getirilmesinde rol oynar.
• 12-15 mg / gün alimi önerilir.

9
KROM VE DIYABET

• Insülinin hücrelere baglanmasini arttirir.
• Insülin reseptör sayisini arttirir.
• Insülin reseptör kinazi aktif hale getirerek,
  insülin duyarliligini arttirir.
• 100- 200 mg / gün alinmasi önerilir.

10
SELENYUM VE DIYABET

• Pankreasin ekzogrin fonksiyonunun devami için
  gereklidir.

11
ÖGÜN SAYISI VE DIYABET

• Günde en az 6 kez yemek yenmesi önerilir.
• Genellikle 3 ana, 3 ara olacak sekilde ayarlanir.
  
• Bu sekilde insülin kullanimi dengelenir, insüline
  ihtiyacin azalmasi saglanir.

UNUTMA!! AZ AZ SIK SIK YENMELI!
12
KAHVE TÜKETIMI VE DIYABET

• Akut kahve alimi,insülin duyarliligini azaltmis,
  glikoz toleransini bozmustur
• Uzun süre kahve tüketimi,tip 2 DM de çok düsük
  bir risk olusturmaktadir

13
ORGANIK ASITLER VE DIABET

• Sirke (asetik asit ) , insüline dirençli olan
  vakalarda , insülin duyarliligi arttirmaktadir

14
ERKEN BEBEK BESLENMESI DIABET

• Anne sütünün, Tip 1 DM gelisimine karsi koruyucu
  etkisi vardir.
• Epidemiolojik çalismalar ve
• vaka kontrol çalismalari , anne sütü verimi
  ile Tip 1 DM arasinda ters iliski oldugunu
  göstermektedir

15
PEM VE DIYABET

• Agir PEM pankreas harabiyeti yapabilir

Saglikli beslenmezsen neler olur neler!
16

• Obezite
• Bütün dünyada bu kadar hizli artan
• bütün insanlari ve toplumlari etkileyen
• bir diger hastalik örnegi yoktur!

17
Obezite Epidemisi Obezite
Pandemisi Patlamaya hazir bir bomba !
18

• 21. yüzyildaki Tip 2 diyabet epidemisinin nedeni?
• Obezitenin hizli artisidir!

19
YENI BIR HASTALIK TANIMLAMASI DIYABEZITE

• Obezite-diyabet iliskisi
• Diabesity

20
Sismanlik

• Insülin gereksinimini artar.
• Beta hücrelerinden insülin salinim yaniti
  yetersiz olur.
• Hücrelerde insüline direnç gelisir.
• Insülin direnci gelisince önce insülin salinimi
  uyarilir, hastalik ilerledikçe insülin azalir,
  kan sekeri yükselir.

21
Sismanlik

• Insülin salinimi azalinca karacigerde glikoz
  yapimi artar(glikotoksisite)
• Daha sonra adipositlerde de duyarlilik azalir,
  serbest yag asitleri yükselir, bu pankreasin
  insülin salinimini azaltir. KC glikoz üretimini
  arttirir (lipitoksisite )

22

• Obezite
• Kadinlarda DM in RR riskI (ref. BMI lt 22)
• 22-23 3.0
• 24-25 5.0
• gt 31 40
• (Colditz al, Ann Int Med, 1995, 122 481-6)

23
Obezite-diyabet iliskisi

• Fazla kilolu bireylerde Diyabet gelisme riski,
  saglikli kilodaki bireylere göre
• 7 kat fazla
• Obez bireylerde Diyabet gelisme riski, saglikli
  kilodaki bireylere göre
• 40 kat fazla

24
Korunmaya veya geciktirmeye yönelik güvenilir ve
etkin yöntemler var midir?

• Yasam tarzi de degisiklikleri
• Saglikli beslenme
• Orta derecede kilo kaybi ( 5-10)
• Egzersiz (30 dakika / g)

25
2004 YILI WHO-IDFIDF14 Kasim Diyabet günü
slogani

• Obezite ile savasin diyabeti önleyin!

26
FINNISH Çalismasi

• 522 hasta
• Ort Yas 55
• Obez VKI31VKI31
• Kontrol grubu Normal beslenme, egzersiz
• Çalisma grubu Diyet egzersiz
• Izlem 3.2 Yil
• Diyabet Insidansinda 58 azalma
• 
  
• 
  NEJM 3441343, 2001

27
DPP Çalismasi (Diabetes Prevention Program)

• 3234 hasta IGT
• Yas 51
• Obez VKI341
• 1.grup Yasam tarzi degisiklikleri
  diyetegzersiz
• 2.grup grup Metformin
• 3.grup Plasebo
• Izlem süresi 2,8 yil
• Diyabet olusmasinda
• 1. grupta 58 azalma
• 2. grupta 31 azalma
• Nejm346.393-2002

28
Diyabetin önlenmesine yönelik güncel stratejiler

• Tip 2
• Düsük yagli beslenme
• Aktif yasam tarzi
• Ideal kiloyu korumak
• Tip 1
• 1. derece akrabasi tip 1 olanlarin bebeklerini 6
  ay emzirmeleri

29

• KÜÇÜK ADIMLAR BÜYÜK ILERLEMELERE YOL AÇAR.
• HAYDI! ILK ADIMINI BU GÜN AT.

30
ADIM 1 DAHA FAZLA HAREKET

• Hareketli egzersiz gt 1/ haftada, DM riskini 25
  azaltiyor
• 
  (Manson al, Lancet 1991, 338 774-8., JAMA,
  1992, 268,63-7)
• Nurses' Health Study ve Health Professionals
  Follow-up Study in bulgulari günde yarim saat
  canli yürüyüsün, tip 2 Diyabet gelisme riskini
• 30 azalttigini göstermistir.

31
ADIM 1 DAHA FAZLA HAREKET

• EGZERSIZ
• Aktif geçirilen 2 saat yerine, Tv basinda
  hareketsiz geçirilen her 2 saat Diyabet
  gelisme riskini 14 arttiriyor.
• Haftada 2-10 saat TV izleyenler, haftada 0-1 saat
  izleyenler karsilastirildiginda DM olusma RR 1.66
  
• (
  HU et al Arch Intern Med 2001161 1542-1548)

32
(No Transcript)
33
(No Transcript)
34
ADIM 1 DAHA FAZLA HAREKET

• Markete gittigin zaman arabayi uzaga park et.
• Yolculuklarda ,bir önceki ve bir sonraki otobüs
  duragini kullan.
• Tv izlerken reklam aralarinda oda içerisinde
  gezin veya egzersiz yap.
• Arkadaslarinla veya aile üyeleriyle beraber
  yürüme günleri belirle.
• Ögle aralarinda is yerinin çevresini dolas.
• Is arkadaslarinla haberlesirken telefon ve e-mail
  kullanma, onlarin yanlarina yürüyerek git.

35
ADIM 2 SAGLIKLI BESLEN

• YAGI AZALT. KIZARTMA YERINE FIRINDA, BUGULAMA,
  IZGARA GIBI PISIRME YÖNTEMLERINI SEÇ.
• MARKETTEN SEBZE, MEYVE VE TAM TAHILLARI ÇOK AL.
  HER HAFTA YENI BIR SEBZE VE MEYVEYI DENE.
• YEMEK TARIFLERINDE ÇOK KALORILI VE YAGLI
  BESINLERE YER VERME. YEMEGE KREMA, MAYONEZ, TAM
  YAGLI SÜT VEYA YOGURT KOYMA.
• YEMEKLERINI KÜÇÜK PORSIYONLARDA AL.
• YEMEK TABAGINI KÜÇÜLT.

36
ADIM 3 KILO VER

• DAHA AZ YIYEREK, HAREKETINI ARTTIRARAK 5-10 KILO
  KAYBI, DIYABETI ÖNLEMEKTEDIR.

37
ADIM 4 YAPABILECEGIN HEDEFLER BELIRLE

• ILK HAFTA, GÜNDE 15 DAKIKA YÜRÜYÜSE BASLA.
• HER HAFTA YÜRÜYÜSÜNÜ 5 DAKIKA ARTTIR.
• HAFTALIK OLARAK GÜNDE 30 DAKIKA YÜRÜYÜSE ULAS.
• HER GÜN DIYETINDEN 100 KALORI KES. HEDEF KALORINE
  GÜN GÜN ULAS.

SU IÇSEM YARIYOR
38
ADIM 5 YAPTIGIN AKTIVITELERI KAYDET

• YEDIKLERINI VE IÇTIKLERINI, YAPTIGIN EGZERSIZLERI
  KAYDET.
• GÜNLÜK TUTMAK, KILO VERMEDE VE KILOYU KORUMADA EN
  IYI YOLDUR.

39
ADIM 6 YARDIM AL

• DIYABETLE TEK BASINA MÜCADELE EDEMEZSIN.
• AILENIN VE ARKADASLARININ DESTEGINI DE SAGLA.
• AILEN VE ARKADASLARINLA BIRLIKTE EGZERSIZLER YAP,
  SAGLIKLI BESLEN.

40
ADIM 7 YAPILAN UYGULAMALARIN SÜREKLILIGINI SAGLA

• SAGLIKLI YASAM SEKLINI KORUYABILMEK IÇIN
  HAFTALIK YENI BIR DEGISIKLIK YAP. BU
  DEGISIKLIKLER SENI CANLANDIRIR.

41
Ti 2 diyabet olusumunda yasam stili faktörleri
Delil Riski azaltanlar Riski arttiranlar
Inandirici Fazla kilolu ve sismanlarin zayiflamasi Fiziksel aktivite Fazla kilolu olma, sismanlik Abdominal sismanlik Fiziksel inaktivite Maternal diyabet
Çok muhtemel NSP(Posa) Doymus yaglar
Muhtemel n.3 yag asitleri Düsük GI besin Yeterli emzirme Total yag alimi Trans yag asitleri
Yetersiz Vit. E, Cr, Mg, Biraz alkol Asiri alkol
42

• DIYABETIN NEDENLERI BILINIYOR.
• IZLENECEK YOL AÇIKÇA BELLI
• BU, HAREKETE GEÇMEK IÇIN IZLEYECEGIN YÖNÜN

43
SONUÇ

• Profesyonel egitim
• Toplum bilincinin olusturulmasi
• Saglik sistemi politikalarinin gelistirilmesi
  ile
• Tip 2 diyabetten korunma
• Risk gruplarinda Tip 2 olusumunun durdurulmasi
• mümkündür!

44

DIYABETI ÖNLEMEK IÇIN GÜCE SAHIBIZ