Project

1
Project Taalcompetenties vertaald. Naar een
doeltreffend curriculum taalvaardigheid voor alle
leraren secundair onderwijs

• Presentatie op de studiedag SoE Op koers!?
  Donderdag 13 november 2008

2
Inhoud Presentatie

• Probleemstelling, opzet en inhoud van het project
  (A. De Vos)
• Taaltoets (S. Vanoosthuyze en J. De Keersmaecker)
• Curriculum (A. Decelle en H. Vanbrabant)
• Kijkwijzers (K. De Jonghe en M. Dehaes)
• Taalvaardigheid in stages (N. Kelly)

3
Partners

• Project binnen de pool Brab_Ant
• Partners KH Leuven (penvoerend), EHSAL, GroepT,
  KH Mechelen, CVO TNA, CVO TSM
• Afgelopen eind september 2008

4
Probleemstelling

• Laag taalvaardigheidsniveau van instromende
  studenten nood aan remediëring
• Noodzaak om te werken aan professionele
  taalcompetenties van leerkrachten
• Opgelijst en beschreven in Dertien doelen in een
  dozijn
• Toegevoegd aan de vernieuwde basiscompetenties
  prof. bachelor S.O.

5
Opzet en inhoud

• Ontwerpen van een online taaltoets
• Vertaling van een aantal van de Dertien Doelen
  naar het curriculum van het eerste jaar
• Vak Taalvaardigheid
• Andere OODs en stage
• Werkwijze
• Literatuurstudie
• Visie-ontwikkeling, o.a. m.b.t. de uit te zetten
  leerlijn in de hele opleiding
• Werk in duos met ondersteuning via wiki
• Maandelijkse vergaderingen

6
Inhoud Presentatie

• Probleemstelling, opzet en inhoud
• Taaltoets
• Curriculum
• Kijkwijzers
• Taalvaardigheid in stage

7
Taaltoets

• Startpunt
• Basisprincipes
• Genomen opties
• Schriftelijke toets items werkwijze
• Schriftelijke toets opvolging

8
Startpunt

• Kleuteronderwijs t.e.m. secundair onderwijs
• gestandaardiseerde (genormeerde) toetsen
• Hoger onderwijs ???
• niet-gestandaardiseerde toetsen
• Persoonlijk werk door veel lectoren
• Ook door deze projectgroep

9
Basisprincipes

• De toets moet
• Basistaalvaardigheid in kaart brengen
• ? (schoolse) woordenschat, schrijf- en
  leesvaardigheid, presentatievaardigheid
• Haalbaar zijn voor taallector
• ? Zoveel mogelijk automatiseren
• Informatief zijn voor zowel student als
  taallector
• Taallector wie heeft remediëring nodig? En voor
  welke aspecten?
• Student waar moet ik (zelfstandig of onder
  begeleiding) extra aandacht aan besteden en hoe?
• ? Diagnostische toets (en geen pass-failtoets)

10
Genomen opties

• Basis-taalvaardigheid
• Verbeterlast minimaliseren
• Duidelijk beeld van elke student
• Mondelinge toets bij lector
• Schriftelijke toets geautomatiseerd d.m.v.
  QuestionMarkPerception
• Schrijfvaardigheid
• Leesvaardigheid in aanmaak

11
Schriftelijke toets items en werkwijze

• Wat?
• Spelling (verschillende rubrieken)
• Aaneenschrijven
• Hoofdletters
• Werkwoordspelling
• woordbeeld
• Woordniveau
• Collocaties
• Contaminatie
• (inhoudelijk) moeilijker woorden (schooltaal)
• Voegwoorden
• Voorzetsels
• woordgeslacht
• Zinsniveau
• samentrekking
• Hoe?
• voor iedereen, bij elk onderdeel een 1ste
  batterij vragen
• bij te lage score een 2de batterij vragen
• per onderdeel een score (op te vragen door de
  docent)

12
Schriftelijke toets items en werkwijze

• Wat?
• Spelling (verschillende rubrieken)
• Aaneenschrijven
• Hoodletters
• Werkwoordspelling
• woordbeeld
• Woordniveau
• Collocaties
• Contaminatie
• (inhoudelijk) moeilijker woorden (schooltaal)
• Voegwoorden
• Voorzetsels
• woordgeslacht
• Zinsniveau
• samentrekking
• Hoe?
• voor iedereen, bij elk onderdeel een 1ste
  batterij vragen
• bij te lage score een 2de batterij vragen
• per onderdeel een score (op te vragen door de
  docent)

13
Schriftelijke toets opvolging

• Voor sommige studenten remediëring en een tweede
  maal de toets
• Voor onderdelen onder 80 monitoraten
• Na enige tijd tweede toets
• Onderdelen onder 80
• meer doorgedreven diagnose door lector a.h.v.
  door hem opgestelde toetsen
• monitoraten
• Voor iedereen lessen in OOD Taalvaardigheid

14
De service

• Vragen over ICT-aspecten
• jelledekeersmaecker_at_hotmail.com
• Uitgebreidere informatie over ontwikkeling van en
  visie op taaltoets
• Zie Toledo-community Taalcompetenties (in
• opbouw)

15
Inhoud Presentatie

• Probleemstelling, opzet en inhoud
• Taaltoets
• Curriculum
• Kijkwijzers
• Taalvaardigheid in stages

16
Leerlijn Taalvaardigheid

• Kader 13 doelen in een dozijn (Nederlandse
  Taalunie)
• Eerste jaar
• Taalvaardigheid van de student
• Van de 13 doelen vooral de doelen die niet
  volledig leerkrachtspecifiek zijn
• Voorbeelden, oefeningen, opdrachten steeds link
  met onderwijscontext
• Tweede jaar
• Taalvaardigheid van de leerkracht
• Aandacht hebben voor de taal en het taalniveau
  van de leerlingen

17
Specifieke invulling eerste jaar

• Doelen Spreken
• Doelen Lezen
• Doelen Schrijven
• Doelen Taalbeschouwing
• Reflectie

18
Specifieke invulling eerste jaar

• Doelen Spreken
• Technische spreekvaardigheid
• Voorlezen
• Vertellen
• Instructie
• Een presentatie met PowerPoint geven

19
Opdracht voorlezen

• Ga zelf op zoek naar een verhaal
• Bepaal de leeftijdscategorie waarvoor jouw
  verhaal geschikt is
• Waarom sluit jouw verhaal aan bij de
  belangstellingswereld en de ontwikkeling van
  leerlingen uit die leeftijdscategorie?
• Hoe zou je dit voorleesmoment een plaats geven in
  je lessen?
• Studenten lezen voor tijdens de les.
• Ze worden gefilmd met een videocamera en
  beoordeeld aan de hand van de evaluatiefiche
  Voorlezen

20
Opdracht vertellen (1LO)

• Bewegingsverhaal (geleide fantasie /
  vertelpantomime)
• Bepaal de leeftijdscategorie van leerlingen aan
  wie je je verhaal zal vertellen.
• Creëer een bewegingsverhaal dat aangepast is aan
  de leefwereld en het ontwikkelingsniveau van de
  leerlingen
• Verwerk minstens 7 verschillende dierenbewegingen
  in je verhaal
• Studenten vertellen hun verhaal in de les
• Ze worden gefilmd met een videocamera en
  beoordeeld aan de hand van de evaluatiefiche
  vertellen

21
Opdracht powerpointpresentatie

• Informatieavond voor de ouders
• Studenten bereiden per twee een presentatie met
  ppt voor over een onderwerp uit hun vakgebied of
  een onderwijsgerelateerd thema
• De presentatie moet afgestemd zijn op een
  volwassen doelpubliek
• De studenten houden de presentatie in de les
• Ze worden gefilmd met een videocamera en
  beoordeeld aan de hand van de evaluatiefiche een
  mondelinge presentatie geven

22
Specifieke invulling eerste jaar

• Doelen Lezen
• Studievaardigheden, omgaan met cursusteksten
• Wetenschappelijke teksten uit eigen vakgebieden
  kunnen lezen
• Teksten selecteren geschikt voor onderwijscontext

23
Specifieke invulling eerste jaar

• Doelen Schrijven
• Langere teksten over eigen vakgebied schrijven
  met aandacht voor vaktaal en voor verschillende
  doelpublieken (medestudenten, lectoren,
  leerlingen, ouders, externen)
• E-mailverkeer (met studenten, lectoren,
  stagescholen, ouders, externen)

24
Specifieke invulling eerste jaar

• Doelen Taalbeschouwing
• Passend register hanteren in elke situatie
• Tussentaal vermijden in lessituaties
• Eigen woordenschat uitbreiden
• Inzicht hebben in de manier waarop leerlingen
  woordenschat verwerven

25
Specifieke invulling eerste jaar

• Reflectie
• Iedere leerkracht is een taalleerkracht
• Bewustwording
• Reflectie op eigen stagetraject
• Welke doelen heb ik al onder de knie?
• Waar moet ik nog aan werken?
• Concrete actiepunten

26
Specifieke invulling tweede jaar

• Taalvaardigheid als leerkracht
• E-mailverkeer met stagescholen, collegas,
  ouders, externe partners
• Probleemgesprekken, slechtnieuwsgesprekken met
  leerlingen en ouders
• Debatteren over onderwijsgerelateerde onderwerpen
• Aandacht voor taalniveau van de leerlingen
• Onder andere omgaan met taalzwakke leerlingen

27
Inhoud Presentatie

• Probleemstelling, opzet en inhoud van het project
• Taaltoets
• Curriculum
• Kijkwijzers
• Taalvaardigheid in stages

28
Curriculum materiaal

• Vak Taalvaardigheid
• Integratie in ander vakken en stage
• Kijkwijzers en evaluatiefiches

29
Kijkwijzers

• Strategisch handelen volgens OVUR
• 1 kijkwijzer per vaardigheid (spreken, luisteren,
  spreken, schrijven)
• Uitgelegd in het vak Taalvaardigheid, gebruikt
  in alle vakken
• Voorbeeld spreken

30
Evaluatiefiche/ begeleidingsfiche

• Per opdracht
• 1 kijkwijzer spreken, maar 6 evaluatiefiches
  spreken
• Uitgelegd in het vak Taalvaardigheid
• Onderdelen
• Technische aspecten
• Materiële voorbereiding
• Inhoud
• Structuur
• Publieksgerichtheid

31
Technische aspecten
32
(No Transcript)
33
(No Transcript)
34
(Hoe) werkt een evaluatiefiche?

• Drietal fragmenten
• Gelijktijdig bekijken en invullen
• Commentaar
• Werkbaar?
• Overzichtelijk?
• Herkenbare criteria?
• Hulpmiddel voor feedback?
• Blijft er luisterruimte voor de inhoud?
• Aanpassingen?

35
Inhoud Presentatie

• Probleemstelling, opzet en inhoud
• Taaltoets
• Curriculum
• Kijkwijzers
• Taalvaardigheid in stages

36
Taalvaardigheid in stages

• Taal in stagebeoordelingsformulieren (tot nog
  toe)
• Enkele voorbeelden
• Gewicht van de rubriek taalvaardigheid bij
  evaluatie
• Implementatie nieuw curriculum in formulieren

37
Enkele voorbeelden
38
(No Transcript)
39
(No Transcript)
40
Gewicht van de rubriek taalvaardigheid bij
evaluatie

• Wordt taalvaardigheid gekoppeld aan al dan niet
  slagen?
• Taal in breed spectrum aanwezig
• Communicatie, attitude, schriftelijk-mondeling,
  kunnen aanpassen aan doelgroep, ...

41
Implementatie nieuw curriculum in formulieren

• Differentiatie in formulieren naargelang type
  opleiding?
• Formulieren gebruikt bij beoordeling van stages
  afstemmen op
• Leerlijn taalvaardigheid
• Curriculum
• Kijkwijzers/evaluatiefiches
• duidelijkheid voor alle betrokkenen (studenten,
  lectoren, mentoren)
• verankert nieuw curriculum in de lespraktijk

42
Vragen of bedenkingen?