Fyodor Dostoyevski

1
Fyodor Dostoyevski
2

• Dogum 11 Kasim 1821
• Moskova, Rusya Imparatorlugu
• Ölüm 9 Subat 1881
• Saint Petersburg, Rusya Imparatorlugu
• Milliyet Rus
• Meslek Yazar
• Tür Roman
• Akim Gerçekçilik
• Ilk Eseri Insanciklar
• Imza

3
Fyodor Mihayloviç Dostoyevski

• Rus roman yazaridir. Çocuklugu sarhos bir baba ve
  hasta bir anne arasinda geçiren Dostoyevski,
  annesinin ölümünden sonra Petersburg'taki
  Mühendis Okulu'na girdi. Babasinin ölüm haberini
  burada aldi. . Okulu basariyla bitirdikten sonra
  Istihkâm Müdürlügü'ne girdi.

4

• Bir yil sonra istifa ederek buradan
  ayrildi.Ordudan ayrildiktan sonra edebiyata
  yönelen Dostoyevski'nin ilk kitabi Insanciklar,
  1846 yilinda yayimlandi. Bu eserinin ardindan
  yazdigi kitaplarla bekledigi basariya ulasamayan
  Dostoyevski'nin umudu kirildi ve politikayla
  ilgilenmeye basladi.

5

• 1849 yilinda devlet aleyhindeki bir komploya
  karistigi iddiasi ile tutuklandi. Sekiz ay
  hapishanede kalan Dostoyevski, kursuna dizilmek
  üzereyken diger sekiz tutuklu arkadasi ile
  affedildi. . Cezasi dört yil kürek, alti yil da
  adî hapse dönüstürüldü. Cezasini çekmesi için
  Sibirya'da bulunan Omsk Cezaevi'ne gönderildi.
  Burada geçirdigi dört yilin ardindan er rütbesi
  ile hizmete verildi. Subayliga kadar yükseldi.
  1857 yilinda Maria Dmitrievna Isayeva ile
  evlendi. Bes yil boyunca görev yapan Dostoyevski,
  1859 yilinda özgür birakildi ve Petersburg'a
  yerlesti.

6

• Petersburg'a döndükten sonra Ezilenler (1861) ve
  Ölüler Evinden Anilar (1862) adli eserleri yazdi.
  Kardesiyle birlikte iki dergi çikardi. 1862'de
  arzuladigi Avrupa seyahatini gerçeklestirdi. Sara
  nöbetleri ve kumar bagimliligi yüzünden maddi
  açidan darliga düstü

7

• Bu dönemde Yeraltindan Notlar (1864), Suç ve Ceza
  (1866), Kumarbaz (1866), Budala (1868), Ebedi
  Koca (1870) ve Ecinniler (1872) gibi eserleri
  yazdi. Esinin ölümünden sonra sekreteriyle
  evlendi. Yeniden borçlandi ve kumarhanelerde
  gezmeye basladi.

8

• Kizinin ölümünün ardindan büyük bir sarsinti
  geçirdi. Delikanli (1875), Bir Yazarin Günlügü
  (1876) ve Karamazov Kardesler (1879) adli
  eserlerinde yazarlik hayati boyunca konu edindigi
  temalari yeniden ele aldi. Karamazov Kardesler
  adli yapitini üç yilda bitiren Dostoyevski, bir
  ciger kanamasiyla yataga düstü ve 28 Ocak 1881
  tarihinde öldü.

9

• Dostoyevski için 31 Ocak 1881 tarihinde yapilan
  cenaze töreninde yaklasik otuz bin kisi tabutunun
  arkasindan yürüdü. Dünya edebiyatini en çok
  etkileyen ve en çok okunan yazarlardan biri olan
  Dostoyevski'nin eserleri birçok 20. yüzyil
  düsünürünün fikirlerini derinden etkiledi.

10
Eserleri

• Karamazov Kardesler
• Insanciklar
• Beyaz Geceler
• Yeraltindan Notlar
• Kumarbaz
• Suç ve Ceza
• Ezilenler
• Amcanin rüyasi
• Netoçka Nezvanova
• Budala
• Baskasinin karisi

11

• Ev sahibesi
• Ebedi koca
• Öteki
• Delikanli
• Ecinniler
• Ilyusa
• Tatsiz bir olay
• Natoçya ile Katya
• Uysal bir ruh
• Bir adamin düsü
• Bobok

12

• Bir Noel agaci ve dügün
• Küçük kahraman
• Namuslu bir hirsiz
• Bir yufka yürekli
• Mr. Prokharchin
• Kiskanç koca
• Köylü Marey
• Bir yazarin günlügü
• Yaz izlenimleri üzerine kis notlari
• Polzunkov
• Timsah

13
SUÇ VE CEZA
14

• Suç ve Ceza Dostoyevski'nin romanlarindan
  biridir. Orijinal ismi Prestupleniye i Nakazaniye
  dir. Roman ilk olarak 1866'da Rus Habercisi adli
  edebiyat dergisinde yayinlandiktan sonra cilt
  haline getirilmistir. Dostoyevski'nin Sibirya'da
  cezaevinden döndükten sonra yazdigi roman,
  yazarin en uzun ikinci romani olma özelligi
  tasir. Bununla birlikte yazarin olgunluk
  döneminin ilk büyük romanidir.

15
Suç ve Ceza özet

• Dört aydir evin kirasini verememisti. Evin sahibi
  onu mahkemeye verecekti. Uzun süreden beri hasta
  olmasina ragmen yasli Teteri kadinin evine
  gidebilirdi. Daha önceki yüksüge 1.5 Ruble veren
  kadin yeni getirdigi saate bakti ve 1.5 Ruble
  dedi. Raskolnikov kabul etmek zorundaydi çünkü
  kata çikana kadar kimseyle karsilasmamisti. Yasli
  kadin, kiz kardesi ile beraber kaliyordu evde.
  Çok zengin olmasina ragmen, kiz kardesi hiç miras
  birakmayacakti. Kiz kardesini çogu zaman döver,
  onun her isini takip etmesi gerektigini
  düsünürdü.Raskolnikov 1.5 Rubleyi aldi ve disari
  çikip bir meyhaneye gitti. Marmeladov yan masada
  oturuyor olmasina ragmen tasinip sohbet etmekten
  kendini almamisti. Marmeladov esini çok seviyordu
  ve üç çocugunu da ama çok içiyordu. O kadar ki
  ailenin geçimi için Sonya fahiselik yapmak
  zorunda kalmisti. Ne kadar fedakar bir kiz bu
  Sonya diye düsünmekten kendini almamisti.

16

• Raskolnikov Marmeladov un evine gittiklerinde
  esi haykirisla onlari yumruklamaya basladi. Hep
  içiyordu ve evdeki 20 Rubleyi götürüp içkiye
  vermisti. Raskolnikov cebindeki 50 Kapiki oraya
  birakarak uzaklasti. Eve geldi, yorgundu.
  Nastasya bir mektup getirdi. Raskolnikov
  heyecanla okumaya basladi mektubu. Annesinden
  gelmisti mektup. Annesi kiz kardesi Dunyadan
  bahsediyordu. Dunya, Luzhin adinda çift memurlugu
  olan 45 yasindaki biriyle evlenecekti. Hem Luzhin
  onlarin esyalariyla beraber Petersburga gelmesi
  için yardim edecek, gelmelerini saglayacakti.
  Annesi, 60 mil ötedeki tren yoluna gitmek için
  bir araba ayarladigini, trende ise 3. sinifta
  güzel bir yolculuk yaptiktan sonra Petersburga
  gideceklerini ve onu çok özledigini yaziyordu.

17

• Raskolnikov Bu evlilik olmayacak diye düsündü.
  Disari çikti ve birkaç saat dolastiktan sonra
  yorgun düsüp bir yerde uyukladi. Kötü bir rüya
  gördükten sonra uyandi. Eve gitti. Saat 7ye
  yaklasiyordu. Saat uygundu. Asagidaki baltayi
  alacak kimseye gözükmeden yasli tefeci kadinin
  evine gitti. Içeri girerken onu kimse görmemisti.
  2. katta boya yapan adamlarda onu yukari çikarken
  görmemislerdi.Tefeci kadinin evine girdi ve ona
  bir kül tablasi uzatti. Kadin kül tablasina
  bakarken baltayi kafasina indirmisti. Kadinin ölü
  bedeni yerde yatiyordu. Içeri daldi ve dolaptan
  sadece rehin verilmis, birkaç parça altini cebine
  aldi. Yasli kadinin kiz kardesiyle içeride
  karsilasti. Kizin saskin bakislari altinda
  baltayla onu da öldürdü. Dogrusu bir kisinin
  toplumdaki binlerce kisinin refahi ve mutlulugu
  için ölmesinin bir zarari yoktu. Üstelik bu
  tefeci kadin çok kötü biriydi. Kapida birkaç kisi
  kapiyi vuruyorlardi. Hiç evden çikmayan tefeci
  kadinin, çikacagi tutmustu. Raskolnikov titriyor,
  disari çikip her seyi itiraf etmek istiyordu ama
  yapmadi. Disardakilerden biri kapinin içeriden
  sürgülü oldugunu fark etti.

18

• Yasli kadina bir sey oldugunun farkina vardilar.
  Iki kisi Kapiciyi çagirmak için asagi indi. Bu
  kaçmak için tam firsatti, Raskolnikov kapiyi
  açti, hizla merdivenlerden inmeye basladi,
  asagidan gürültü gelmeye baslayinca Raskolnikov
  boyacilarin dairesinin kapisinin arkasina
  saklandi ve kapici ile üç adam yukari çikinca o
  da disari çikip degisik bir yoldan eve gitti.
  Baltayi aldigi yere birakti. Çok korkmustu ve
  titriyordu. Aldigi mücevherleri ve kiymetli
  takilari disarida bir yerde saklamayi ihmal
  etmedi.2 gün geçti hala uyanmadi diye
  düsünüyordu Üniversite arkadasi Razumikin. Doktor
  Zozimov hastaligi atip kendisine gelecegini
  söylüyordu. Ama Raskolnikov uyaninca arkadasini
  ve doktoru isteksiz bir vaziyette evden kovdu ve
  disari gidip bir bara oturdu.

19

• Eski gazeteleri okurken yanina gelen bir polis
  memuru melankolik ve deli bir ruh haliyle
  cinayetten bahsedip, üstü kapali her seyi
  anlatti. Korktugunu, endiselendigini hiç
  hissettirmedi.Ertesi gün eve geldiginde annesi
  ve kiz kardesi Dünya nin kendisini
  beklediklerini gördü. Çocugun halini gören anne
  saskinlikla titriyordu. Onu ertesi gün bay
  Luzbinin gelecegi görüsmeye çagirirken korkmustu.
  Ertesi gün bay Luzbin onlari ziyaret ettiginde,
  Raskolnikov hakli çikmanin gururu ile gülüyordu.
  Bay Luzbin kiz kardesi çok asagilamis, onlarin
  fakir bir aile oldugunu degerlendirerek fazla
  istekte bulununca evden kovulmustu. Hemen
  ardindan Raskolnikov elveda diyerek evden
  ayrildi. Inanamiyordum. Annesi oglunun bu tavirla
  dogrusu aglamaktan baska yapacak bir seyleri
  yoktu. Raskolnikov melankolik halde evi
  terkederken her nasilsa arkadasi Ramuskine
  onlari emanet etmeyi de ihmal etmemisti.

20

• Bay Marmeledovun cenazesi için evine gittiginde
  Sonyada oradaydi Sonyaya karsi inanilmaz bir
  his içindeydi. Ailesi için Sonyanin yaptigi
  fedakarlik onun gözlerini büyülemisti. Birkaç gün
  boyunca Sonyayi düsündü ve firsat buldukça
  onunla konusmaya çalisarak geçirdi
  vaktini.Polis memuru Raskolnikovun
  (Mihailovis adinda genç biri cinayeti isledigini
  itiraf etmis olmasina ragmen) cinayet isledigini
  biliyor ve onun psikolojik durumunu bildigi için,
  itiraf etmesi için onu sikistiriyor ama
  tutuklamayacagini söylüyordu. Cinayeti isledigini
  Sonyaya itiraf etmisti. Sonyada Raskolnikova
  gidip teslim olmasini, yere kapanip Allahtan ve
  insanlardan özür dilemesini istiyordu.

21

• Sonuç olarak Raskolnikov vicdaninin verdigi aciya
  dayanamayip suçunu polise itiraf etti. 1.5 yildir
  Sibiryadaydi Raskolnikov. Petersburg a,
  Razumukin ve kardesi Dunya evlenmislerdi. Mahkeme
  Raskolnikovun iyi hali, parayi kullanmadigi,
  daha önceki yasaminda verimli bir üniversite
  ögrenimi yaptigi, fedakar kisiligi ve kendi
  kendine teslim olmasindan dolayi, çok az bir
  cezayla 8 yil kürek mahkumiyetine çarptirildi.
  Raskolnikovu Sonya her gün ziyaret ediyordu.
  Sibirya da ailesi ile sürekli mektuplasan Sonya,
  Ramuskin ve Dunyanin tek haber kaynagiydi.
  Raskolnikov,Sonyanin sevgisi ile hayata baglandi
  ve gelecegin planlarini beraber hayal etmeye
  basladilar.

22
Kumarbaz

• Kumarbaz, Dostoyevski'nin gençlik yillarini,
  dramatik ask ve kumar tutkusunu en yalin hali ile
  kaleme aldigi yapitlarindan biridir. Ilk büyük
  romani olan ve büyük bir kitleye ulasan Suç ve
  Ceza'dan sonra ile yaptigi anlasmaya bagli
  kalmak mecburiyeti üzerine (Kumarbaz romaninin 25
  gün içerisinde yazilmamasi halinde Dostoyevski
  ileride yazacagi romanlardan herhangi bir hak
  talep edemeyecekti) romanin yetisememe telasi ve
  en önemlisi iyi bir roman yazmak düsüncesiyle
  tuttugu stenograf 'nin yardimi ile yazmis ve
  kendinden genç olan bu kadinla daha sonra
  evlenmistir. Roman 25 günde tamamlanmistir

23
Budala

• Budala, 19. yüzyil Rus yazarlarindan
  Dostoyevski'nin 1868 yilinda yazdigi bir romandir.

24

• Dostoyevski bu eserinde, sara hastasi bir genç
  adamin merkezine yerlestirdigi bir dünyada dürüst
  ve açik bir insan olarak yasamanin zorluklarina
  deginmekte ve toplumun ne kadar da iki yüzlü bir
  sistem üzerine dayanarak ayakta durdugunu gözler
  önüne sermektedir. Böyle bir dünyada dürüst olmak
  "budala" olmaktir.
• Roman bir Dostoyevski klasigi olarak son derece
  akici ve derindir. Gerilmeler ve bosalmalarla
  yüklü psikolojik ögelerin agirlikli oldugu bir
  eserdir. Dostoyevski burada ideal erkek tipini
  çizmek istemistir.
• 19. yüzyil ortalarinda geçen romanin kahramani
  Prens Lev Nikolayeviç Miskin, saralidir. Tedavi
  gördügü Isviçre'den döndügünde elindeki giysi
  çikinindan baska hiçbir seyi yoktur.
  Petersburg'da kendisiyle uzaktan akraba olan
  Lizaveta Prokovyevna'yi ve General olan esini
  görmek üzere Yepançinlere gider. Burada generalin
  üç kizi, Aglaya, Adelaida ve Aleksandra ile de
  tanisir. Prens, ilginç kisiligi ile aileyi ve
  Petersburg'da tanistigi diger insanlari etkiler.

25

• Dostoyevski bu kitabinda, özellikle üçüncü
  bölümden sonra hissedilmeye baslanan, toplum
  hakkindaki düsüncelerine ve elestirilerine de yer
  verir. Ruslarin aslinda bir vatan anlayisinin
  bulunmadigini bu yüzden her seye sonuna kadar
  inanabildigini ileri sürer. Bu da akillara
  Ruslarin inançsizliga bile sonuna kadar
  inanabilecek garip insanlar oldugu kanisini
  getirir. Kitap her ne kadar ask romani olarak
  anilsada ayni zamanda Rus toplumu hakkinda
  yerinde elestiriler içerir. Budala'da ayni
  zamanda hemen hissedilir bir hiyerarsik düzen
  anlatilmistir. Rusya'yi üç gruba ayiran yazar
  bunlari kaymak tabakasi, bu tabakaya yükselmeye
  çalisan ve kaymak tabakadan birçok tanidigi olan
  orta tabaka ve bu iki tabakaninda hor görüp
  begenmedigi bir tabaka olan en alt tabaka olarak
  adlandirir.

26

• Romandan örnek vermek gerekirse, Epançinler'in
  bir nevi bakiciligini üstlenmis olan Moskovali
  Belonskayalar en üst tabakayi, Epançinler orta
  tabakayi ve Hipolit, Lebedev gibileride en alt
  tabakayi olusturur. Hazreti Isa ahlakinin
  parodisi olarak da görülebilecek bir ahlak
  anlayisina sahip peygamberimsi bir kahraman olan
  Prens Miskin'in yasami kendi iç dünyasini seyre
  dalmakla geçmektedir. Insanlarla her türlü
  alisveristen arinmistir. Budalalik derecesinde
  iyi olan Prens Miskin, tam bir saflik ve
  masumiyet içerisinde olup ayni zamanda
  Dostoyevski'nin ifadesiyle hastalik derecesinde
  dünya nimetlerinden ve hirslarindan kopmus bir
  budalalik içerisinde yasamaktadir. Sevmekten
  baska bir sey gelmez elinden. Müthis bir zekâ
  sahibidir. Çevresindekiler, onu her zaman
  yadirgarlar, ama onsuz da edemezler.

27

• Kendisi de sarali olan Dostoyevski, romaninin
  kahramanina kendi kisiliginden pek çok sey
  koymustur. Prens Miskin'in anilari, aslinda
  Dostoyevski'nin anilaridir. Prens Miskin'in
  romaninin bir yerinde anlattigi, siyasal
  görüslerinden dolayi kursuna dizilme cezasi alan
  bir adamin öyküsü, aslinda Dostoyevski'nin
  basindan geçmis bir olaydir. Dünyanin gelmis
  geçmis en güzel ask romanlarindan olan Budala,
  Dostoyevski'nin de dört büyük romanindan biridir.
  Dostoyevski'nin en unutulmaz kadin kahramani
  olarak kabul edilen Nastasya Filopovna, ünlü Rus
  romancinin, Prens Miskin'in kisiliginde vermek
  istedigi güçlü askin yöneldigi kisilerden
  biridir. Filopovna bütün bu yönlerinin bilincinde
  olan ve zaman zaman hirçinlikla kendini disa
  vuran gizli bir utanci tasiyan bir karakter
  olarak Dostoyevski'nin diger kadin
  karakterlerinden ayrilir. Romanin bir diger
  ilginç kadin kahramani Aglaya Ivanovna da
  gençligin, duyarliligin ve zekânin sembolüdür.
  Budala insanlik tarihinde yazilmis olan en güzel,
  en sarsici, en etkileyici romanlardan biri olarak
  kabul edilir.

28

• Hazirlayan
• Gülcan Kiymaz
• Ingilizce Ögretmenligi 1. sinif/224