85-lat OW SEP (1919-2004)

1
85-lat OW SEP(1919-2004)
S. Bolkowski, A. Marusak
2
NAUCZANIE ELEKTRYKI W UCZELNIACH WARSZAWSKICH
Stanislaw Bolkowski, Andrzej Marusak
Referat na jubileusz 85-lat OW SEP
3
Zakres referatu

• Szkolnictwo warszawskie XVIII w.
• Szkolnictwo w XIX w.
• Szkola Inzynierska im. Wawelberga i Rotwanda
• Warszawski Instytut Politechniczny
• Politechnika Warszawska (Wydzial Elektryczny)

4
Wprowadzenie
Poczatki nauki i techniki elektrycznosci

• Benjamin Franklin (1706-1790) - teoria
  elektrycznosci w Experiments and Observations
  on Electricity (1750-53),
• Charles Augustin de Coulomb - prawo Coulomba
  (1785),
• Jean-Antoine Nollet - wynalazl elektroskop
  (1747),
• A. Volta - wynalazl ogniwo galwaniczne (1800),
• H.B. Davy - luk elektryczny (1811),
• A.M. Ampère - oddzialywanie dynamiczne
  przewodników z pradem, (1820).

5

• M. Faraday - indukcja elektromagetyczna 1831.
• E.W. Siemens - pradnica samowzbudna DC 1866
• T.A. Edison - zarówka elektryczna 1879.
• M. Doliwo-Dobrowolski - pradnica synchroniczna
  3-fazowa 1888, silnik 3-fazowy klatkowy 1889.
• Guglielmo Marconi - radiotelegraf 1895.
• J.J. Thomson - odkrycie (dosw.) elektronu 1897.

G. Marconi ?
6
SZKOLNICTWO WARSZAWSKIEXVIII w.

• Szkoly katolickie (jezuickie i pijarskie)
  oraz panstwowe srednie i podstawowe.
• Akademia Krakowska i Wilenska - niski poziom.
• Nie bylo przedmiotów przydatnych w zyciu takich
  jak historia ojczysta, polityka, ekonomia, prawo
  i wiedza kancelaryjna.
• Nie wykladano nauk przyrodniczych.

7
Reformy szkolnictwaw XVIII w.

• Collegium Nobilium (S. Konarski, 1740).
• Szkola Rycerska (1765).
• Nowoczesne podreczniki fizyki ks. Samuel
  Chróscikowski - 1764 r., ks Józef Osinski -
  1777 r., ks. Józef Rogalinski (4 cz.) -
  1765-1776.
• Biblioteka Publiczna braci Zaluskich (1747) -
  najwieksza w Europie.
• Powstanie KEN (1773).

8
Reformy KEN

• jednolity system wychowania narodowego,
• na czele - nauki matematyczno-przyrodnicze,
• integracja szkoly z historia, kultura i zyciem
  kraju,
• zreformowanie uniwersytetów Krakowskiego i
  Wilenskiego, zmiana ich nazw na Szkoly Glówne,
• ksztalcenie nauczycieli szkól srednich w Szkole
  Glównej Koronnej (od 1780),
• rozwój szkól powszechnych (parafialnych) od 125
  (w 1773 r.) do 1500 (w 1792 r.).

9
Po 3-cim rozbiorze Polski (1794)

• likwidacja KEN,
• wywiezienie biblioteki Zaluskich (400 tys. vol.)
  do Petersburga (1795) i zrobienie tam Carskiej
  Biblioteki Publicznej,
• poczatkowo szkolnictwo moglo sie rozwijac,
• Uniwersytet Wilenski - byl wazna instytucja
  nau-kowa i oswiatowa w zaborze rosyjskim.

10
Szkoly warszawskie XIX w.

• Powstal Uniwersytet w Warszawie (1816),
• Powstala Szczególna Szkola Lesnictwa (1818) i
• Powstal Instytut Agronomiczny (1820).
• Od 1820 kontrola policyjna nauczycieli i
  mlo-dziezy,
• Powstala Szkola Przygotowawcza do Instytutu
  Politechnicznego (1826),
• Warszawski Instytut Politechniczny (1830).
• W 1831 r. zamkniecie szkól wyzszych i TPN.

11
Po powstaniu listopadowym

• 1836 r. - ponowne otwarcie Instytutu
  Agronomicz-nego (od 1840 Instytut Gospodarstwa
  Wiejskiego i Lesnictwa),
• 1841 r. - 7 letnia Szkola Realna z programem
  matematyczno-przyrodniczym i technicznym,
• 1862 r. - Szkola Glówna w Warszawie (4 wy-dzialy
  filologiczno-historyczny, lekarski,
  matema-tyczno-fizyczny i prawniczy).
• Po 1863 r. - reorganizacja i rusyfikacja szkól,
  w rezultacie gt60 analfabetów w 1892 r.
• tajne nauczanie (30 ludnosci).

12
U schylku XIX w.

• 1895 r. - Rosjanie Pozwolili utworzyc prywatna
  Srednia Szkole Mechaniczno Techniczna,
  (sfi-nansowana przez Hipolita Wawelberga i
  Stanislawa Rotwanda, 100 tys rubli 530 kg
  zlota).
• 1898 - politechnika rosyjska (Warszawski Instytut
  Politechniczny im. Cara Mikolaja II),
  funkcjonowala do 1915 r.

13
Szkola Mechaniczno Techniczna Wawelberga i
Rotwanda, poczatki

• Jezyk wykladowy rosyjski, nauka 4 lata. Kandydaci
  po ukonczeniu 5 klas szkoly realnej lub
  gimnazjum.
• 40 godzin zajec/tydzien, przedmioty religia,
  fizyka (z elektrotechnika), matematyka, chemia,
  mecha-nika, budowa maszyn (parowych, wodnych,
  kotlów), technologia (mechaniczna, chemiczna i
  drewna), budownictwo, cukrownictwo, papiernictwo,
  mly-narstwo, miernictwo i niwelacja, geografia,
  prawo, topografia, rachunkowosc i koresponden-cja
  handlowa, rysunek (geometryczny, techniczny,
  budowlany i reczny), warsztaty mechaniczne oraz
  laboratorium chemiczne.

14
Szkola Mechaniczno Techniczna (1900-1919)

• Mieczyslaw Pozaryski - wyklad elektrotechniki i
  fizyki,
• Absolwenci szkoly - tytul technika,
• 1905 r. - zezwolenie na wyklady w jezyku
  polskim,
• od 1906 r. - rachunek rózniczkowy i calkowy,
  nauczanie semestralne.
• Profil - mechaniczno-elektryczny ale uczono tez
  tkactwa, wlókiennictwa, techniki melioracyjnej.
• 500 godzin zajec warsztatowych w ciagu czterech
  lat nauki.

15
Szkola Mechaniczno Techniczna(1919-1951)

• 1919 r. - upanstwowienie szkoly i nadanie nazwy
  Panstwowa Wyzsza Szkola Budowy Maszyn i
  Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda.
• Specjalizacja w zakresie mechaniki i
  elektrotechniki.
• Czas trwania studiów - 7 semestrów.
• Od 1925 r. - 2 wydzialy Mechaniczny (sekcja
  warsztatowa i energetyczna), Elektryczny (sekcja
  pradów silnych i teletechniki).
• Tytul technologa-elektryka lub -mechanika.

16

• W 1929 roku absolwentów Szkoly zrównano z
  absolwentami szkól politechnicznych pod wzgledem
  uprawnien zawodowych.
• Bogate laboratoria i warsztaty.
• W latach trzydziestych XX w. - ksztalcenie
  specjalistów produkcji zbrojeniowej.

17
Szkola w latach 1939-1944

• 1940 - otwarcie Szkoly po przerwie wojennej,
• 1941 - okrojenie programu do 2 lat, i podzial
  Szkoly
• Panstwowa Szkola Bud. Maszyn II stopnia,
• Panstwowa Szkola Elektryczna II stopnia.
• W jednym roku wyksztalcila 150 mechaników i 100
  elektryków - z tytulem technika.

18
Panstwowa Szkola Elektryczna II stopnia

• Siedziba na terenie PW, dyrektor - prof. Roman
  Trechcinski.
• 2 wydzialy Pradów Silnych (kier. prof. M.
  Pozaryski), Telekomunikacji (kier. inz. Witold
  Nowicki).
• Program rozwijany na tajnych zajeciach.
• Kadra i mlodziez konspirowala, np.bohater AK
  Tadeusz Zawadzki ? ps. Zoska

19
Lata 1945-1951

• Maj 1945 - wznowienie nauczania,
• 1946 - przyznanie prawa nadawania tytulu
  inzyniera, wydzialy Mechaniczny i Elektryczny,
  koedukacja.
• zmiana nazwy Szkola Inzynierska im. H.
  Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie.
• Wydzial Elektryczny z oddzialami
  Energetyczno-Eksploa-tacyjnym, Energetyczno-Konstr
  ukcyjnym, Radiotechnicznym i Telekomunikacyjnym.
• Zaklad urzadzen elektrycznych i Laboratorium
  po-miarów elektrycznych.
• 7 semestrów, 40 godz/tydz.

20
Liczba absolwentów Szkoly Inzynierskiej im. H.
Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie od 1930 r.

• 24 pazdziernika roku 1951 - likwidacja Szkoly,
  wlaczenie jej do Politechniki Warszawskiej

21
Warszawski Instytut Politechniczny im. Cara
Mikolaja II (1898-1915)

• Utworzony za pieniadze spoleczenstwa Warszawy.
• 3 wydzialy, Katedra Elektrotechniczna na Wydziale
  Mechanicznym.
• Uczelnia rosyjska z rosyjskim jezykiem wykladowym
  i glównie rosyjska kadra nauczajaca.
• 1901 r. - Polacy 20 kadry naukowej Instytutu, a
  ponad 70 studentów. 1914 r. - Polacy 16
  kadry naukowej i 20 stud.
• Lacznie Inst. ukonczylo 332 osoby, przyjeto 15
  tys.

22
Politechnika Warszawska (1915- )

• 1915 - cztery wydzialy ? Architektury, ? Budowy
  Maszyn i Elektrotechniczny, ? Chemiczny, ?
  Inzynierii Budowlanej i Rolnej.
• Polski jezyk wykladowy,
• Pierwsze 3 lata 615, 1136 i 1335 stud. (kobiet
  13, 29 i 69).
• 1916 - wyklad elektrotechniki, budowa
  Laboratorium Miernictwa Elektrotechnicznego (K.
  Drewnowski).
• 1917 - wyklad z miernictwa elektrycznego.
• 1918 - Zakl. Urzadzen Elektycznych, Lab.
  Maszyn Elektrycznych, wykl. telefonii,
  telegrafii i sygnalizacji.

23

• 1921 - Oddzial Elektrotechniczny ? Wydzial
  Elektro-techniczny (M. Pozaryski dziekanem ).
  Leon Staniewicz - rektorem.
• Studia 4-letnie, semestr 15-tygodniowy, indeksy
  wydzialowe.
• 1922 - Katedra Miernictwa Elektrycznego.
• 1924 - zmiana nazwy na Wydzial Elektryczny,
  pierwsze dwie kobiety ukonczyly studia na
  Wydziale
• Oddzialy Pradów Silnych oraz Pradów Slabych i
  Radiotechniki,
• Budowanie Gmachu Elektrotechniki (1924-1934).

24
Lata 1939-1945

• 1942 - Panstwowa Wyzsza Szkola Techniczna (PWST)
  - 4 wydzialy.
• Wydzial Elektryczny - 2 oddzialy Energetyczny i
  Telekomunikacyjny,
• tytul inzyniera-technika, pózniej - technika.
• dzialalnosc konspiracyjna - naukowa i
  dydaktyczna. W tych latach absolutorium - ok. 70
  stud. elektryków.

25
PW - lata 1945-2000

• 1945 - zniszczony gmach, zdewastowane
  laboratoria,
• 5 profesorów, 6 zastepców profesorów i docentów,
  25 wy-kladowców oraz 25 asystentów,
• 1946/47 nie przewidziano laboratorium podstaw
  elektro-techniki i oswietlenia elektrycznego -
  brak laboratoriów.
• 1948 - nowy system studiów. Oddzialy Pradów
  Silnych, Telekomunikacji, Fizyki Stosowanej.
• 1 X 1951 z Wydzialu Elektrycznrgo oddzielily sie
  O. Te-lekomunikacji i O. Elektrotechniki
  Medycznej - powstal Wydzial Lacznosci.

26

• 1964 - powolano Katedre Podstaw Elektroniki i
  Automatyki i dodano specjalnosc Automatyka
  Przemyslowa.
• 1970 - wprowadzenie struktury instytutowej w
  PW,zamiast katedr - instytuty.
• Na WE PW jest 5 instytutów i 14 zakladów.
• 3 - kierunki Elektrotechnika, Automatyka i
  Robotyka, Informatyka.
• Studia 2- lub 3-stopniowe (inz., mgr, dr).
• Studia zaoczne (Elektrotechnika) i internetowe
  (Infor-matyka Stosowana).
• Na WE PW studiuje ok. 2300 osób, pracuje 170
  nau-czycieli akademickich.

27
Zakonczenie

• Dzieje nauczania elektryki w Warszawie sa bardzo
  skomplikowane i pogmatwane, tak jak byla i jest
  zlozona sytuacja polityczna, eko-nomiczna,
  gospodarcza i historyczna kraju.
• Szczególy referatu podane sa w publikacji
  jubileuszowej na str. 85-105.

28
Dziekujemy Panstwu za uwage !