Slayt 1

1
SOSYAL SINIFLAMALAR
Tuncer INALKAÇ Sosyal Siniflamalar ve Standartlar
Takim Sorumlusu
2
SOSYAL SINIFLAMALAR
Ortak bir dil olan siniflamalar ve kodlama
sistemleri araciligiyla bilgi kullanicilarinin
iletisimleri saglanmaktadir. Pek çok alanda
oldugu gibi sosyal konularda da siniflama ve
kodlama sistemleri büyük önem tasimaktadir.
3
MESLEK SINIFLAMASI
ISCO-88 Uluslararasi Standart Meslek
Siniflamasi

• Birlesmis Milletler, Uluslararasi Çalisma Örgütü
  (ILO) tarafindan
• meslek verilerinin derlenmesi ve
  karsilastirilmasi amaciyla
• hazirlanmis bir referans siniflamadir.

4
ISCO - 88

• Meslek Siniflamasi
• Bir isyeri, bir endüstri veya bir ülkede bulunan
  islerde yapilmakta olan çalisma türleri hakkinda
  bilgileri sunmaya ve bu bilgileri sistematik
  olarak organize etmeye yönelik bir araçtir.
  Birbirini karsilikli destekleyen iki ana kisimdan
  olusmaktadir
• Bir açiklayici ana kisim Meslek ve meslek
  gruplarinin basliklarinin bir setinden
  olusmaktadir, gruplarda yer alan görev ve
  sorumluluklarin tanimlarini vermektedir. Bu
  açiklayici ana kisim, bir meslek sözlügü
  seklindedir.
• Hiyerarsik düzen Isleri en ayrintili meslek
  gruplarina, bu meslek gruplarini da daha genis
  meslek gruplarina toplama konusunda rehberlik
  görevi yapar.

5
ISCO-88in üç ana amaci vardir
ISCO - 88

• Birinci amaç, ulusal meslek verilerinin
  uluslararasi kullanimini saglayarak, ulusal
  istatistikçilerin mesleklerle ilgili uluslararasi
  iletisimlerini kolaylastirmak,
• Ikinci amaç, uluslararasi göç ve ise yerlestirme
  gibi konularla baglantili olan faaliyetleri
  belirleyerek, özel karar almaya yönelik
  kullanisli formlarda uluslararasi meslek
  verilerinin üretilebilmesine olanak saglamak,
• Üçüncü amaç, ulusal meslek siniflamalarini
  gelistiren veya revize eden ülkelere uluslararasi
  standartlara bagli kalarak kendi ulusal meslek
  siniflamalarini gelistirmelerine yardimci olmak.
• Ülkeler, birçok durumda kendi siniflamalari için
  ISCO-88de içerilenden daha ince bir yapiyi ve
  tanim ayrintilarini gelistirmeyi de
  arzulayabilirler. Bazi durumlarda ise, ücret
  hesaplari, meslek rehberligi ve egitimi, ise
  yerlestirme hizmetleri veya bir meslege ait özel
  hastalik ve ölüm oranlarinin analizi gibi Isin
  Içerigine Iliskin Faktörler ile ayrintili meslek
  tanimlari hakkinda kodlanmis bilgilere de sahip
  olmak isteyebilirler.

6
KAVRAMSAL YAPISI
ISCO - 88

• Bir meslek siniflamasinda siniflandirilan esas
  nesneler islerdir. ISCO-88'in tasarlanmasi ve
  olusturulmasi, iki ana kavrama dayandirilmistir
• IS ve BECERI
• IS bir kisi tarafindan yapilan ya da
  yapilmasi beklenen çalismaya iliskin görev ve
  sorumluluklar kümesi olarak tanimlanir. ISCO-88e
  göre ise is, siniflamasi yapilan istatistiksel
  birimdir. Ana görev ve sorumluluklar bakimindan
  büyük oranda benzer özellikleri olan bir is
  kümesi, bir meslegi olusturur.
• Meslekler, yapilan isin türü, yani yapilan
  görev ve sorumluluklardaki benzerlik esasina
  göre, dar veya genis tanimlanmis meslek gruplari
  içinde gruplandirilir.

7
Üç ana amaci vardir
ISCO - 88

• BECERI belli bir ise iliskin görev ve
  sorumluluklari yerine getirebilme yetenegidir.
• Beceri seviyesi ilgili görev ve sorumluluklarin
  zorluklarini ve siralamasini gösteren bir
  yapidir.
• Beceri uzmanlasmasi üretilen mal ve hizmetlerin
  türleri ile birlikte, çalisilan malzemeler ile
  kullanilan makine ve aletlerle ilgili gerekli
  bilgi alani olarak tanimlanir.
• ISCO-88de beceri seviyesi kategorileri,
  UNESCOnun Uluslararasi Standart Egitim
• Siniflamasi (ISCED) referans alinarak
  tanimlanmistir.
• Bu, ISCO-88in varsaydigi becerilerin resmi
  egitim ve ögretim ile elde edilebilecegi
• anlamina da gelmez. Resmi egitimin rolü, bazi
  ülkelerde diger ülkelere göre daha fazla
• olabilir ve özellikle de daha yüksek beceri
  seviyelerinde bu rol daha belirgindir.

8
ISCO - 88

• Uluslararasi Standart Egitim Siniflamasinda
  (ISCED International Standard
• Classification of Education, 1976) yer alan
  egitim kategorileri ve seviyeleri esas
• alinarak ISCO 88 de dört genel beceri seviyesi
  tanimlanmistir
• Birinci ISCO beceri seviyesi, genellikle 5, 6
  veya 7 yaslarinda baslayan ve 5 yil süren
  ilkögretimi içeren ISCED in Kategori 1i göz
  önüne alinarak tanimlanmistir,
• Ikinci ISCO beceri seviyesi, ortaögretimin
  birinci ve ikinci asamalarini kapsayan ISCED
  Kategori 2 ile Kategori 3ü göz önüne alinarak
  tanimlanmistir,
• Üçüncü ISCO beceri seviyesi, ISCED Kategori 5i
  gözönüne alinarak tanimlanmistir,
• Dördüncü ISCO beceri seviyesi, ISCED Kategori
  6si gözönüne alinarak hazirlanmistir 4 veya
  daha fazla yil süren, bir üniversite lisans
  derecesini veya lisansüstü bir dereceyi saglayan
  egitimi kapsamaktadir.

9
Genel Notlar
ISCO - 88

• Birçok beceri, çogu zaman deneyimle ve resmi
  olmayan egitim yoluyla da elde edilmis olabilir.
  ISCO - 88 siniflama sisteminde, bir meslegin
  nasil siniflandirilmasi gerektigini belirlerken,
  is için gerekli olan becerilerin yapisina
  bakilir.
• Ayrica, ISCO-88'in bakis açisinin, belli bir
  meslegi olan bir çalisanin, ayni meslekteki diger
  bir çalisandan daha fazla becerili olup olmadigi
  ile ilgili degil, çalisanin bir meslegin görev ve
  sorumluluklarini yerine getirebilmesi için
  gerekli olan beceriye sahip olmasi ile ilgilidir.
• ISCO - 88 ve benzer ulusal standart meslek
  siniflamalarinda beceriler, ürünler, malzemeler
  vb. ile baglantili olabilmekte, fakat endüstri
  bir siniflama ölçütü olarak kullanilmamaktadir.

10
GENEL YAPISI
ISCO - 88

• 1.detay seviyesi X Ana Grup
• (Örnek ANA GRUP 2 ) PROFESYONEL
  MESLEK MENSUPLARI
• 2.detay seviyesi XX Alt-ana Grup
• (Örnek Alt-ana Grup 21 )
• Fizik, matematik ve mühendislik bilimleri
  ile ilgili profesyonel meslek mensuplari
• 3.detay seviyesi XXX Grup
• (Örnek Grup 211)
• Fizikçiler, kimyacilar ve ilgili
• profesyonel meslek mensuplari
• 4.detay seviyesi XXXX Birim Grup
• (Örnek Birim Grup 2112)
• Meteorologlar

11
ISCO-88'in ana gruplarindaki alt gruplarin
sayilari ve beceri seviyeleri
ISCO - 88
12
ANA GRUP 1KANUN YAPICILAR, ÜST DÜZEY
YÖNETICILER VE MÜDÜRLER
ISCO - 88

• Bu ana grup, kanunlar ve kamu düzenlemeleri ile
  birlikte devlet politikalarini belirleme ve
  biçimlendirme, bunlarin yürütülmesini denetleme,
  devleti temsil etme ve devlet adina hareket etme,
  kurum ve kuruluslarin faaliyet ve politikalarini
  planlama, yönetme ve koordine etme gibi ana
  görevleri olan meslekleri içerir.
• Bu ana grup, üç alt ana gruptan olusmaktadir
• ALT ANA GRUP 11 Kanun yapicilar ve üst düzey
  yöneticiler
• Örnek meslekler Cumhurbaskani, T.B.M.M. Baskani,
  basbakan, anayasa mahkemesi baskani,
• milletvekili, baskonkolos, vali, kaymakam,
  belediye baskani,genel müdür (kamu), danistay
• baskani, yargitay baskani, sayistay baskani,
  üniversite rektörü, muhtar, siyasi parti baskani,
• sendika baskani, Kizilay genel baskani, vakif
  yönetim kurulu baskani, müstesar,
• ALT ANA GRUP 12 Sirket müdürleri
• Örnek meslekler Banka müdürü, muhasebe bölümü
  müdürü, hesap isleri müdürü, bütçe subesi
• müdürü, personel dairesi baskani, personel subesi
  müdürü, pazarlama bölümü müdürü, bölge
• müdürü, il müdürü, sube müdürü vb.
• ALT ANA GRUP 13 Küçük isletme sahipleri ve
  müdürleri
• Örnek meslekler Firin isletmecisi, kirtasiye
  sahibi, bakkal, kuruyemisçi, manav, kasap,
• lokantaci, otel isletmecisi (küçük otel),
  nakliyeci, berber salonu isleten, tuhafiyeci vb.

13
ANAGRUP 2PROFESYONEL MESLEK MENSUPLARI
ISCO - 88

• Bu ana grup, fiziksel bilimler ve yasam bilimleri
  ile sosyal ve beseri bilimlere iliskin alanlarda
  yüksek düzeyde profesyonel bilgi ve deneyim
  gerektiren ana görevleri olan meslekleri
  kapsamaktadir.
• Bu ana görevler, mevcut bilgi birikimini devamli
  artirma, bilimsel ve sanatsal kavram ve teorileri
  problemlerin çözümüne yönelik olarak uygulama ve
  elde edilen bilgileri sistematik bir yöntemle
  ögretmekten olusmaktadir. Bu ana gruptaki birçok
  meslek, ISCOnun 4.beceri seviyesini
  gerektirmektedir.
• Bu ana grup, dört alt ana gruptan olusmaktadir
• ALT ANA GRUP 21 Fizik, matematik ve mühendislik
  bilimleri ile ilgili profesyonel meslek
  mensuplari
• Örnek meslekler Astronom, fizikçi, jeolog,
  matematikçi, istatistikçi, meteorolog,
• mimar, makine mühendisi, insaat mühendisi,
  elektrik mühendisi, harita mühendisii
• çevre mühendisi vb.
• ALT ANA GRUP 22 Yasam bilimleri ve saglik ile
  ilgili profesyonel meslek mensuplari
• Örnek meslekler Biyolog, zoolog, botanikçi, göz
  doktoru, nörolog, çocuk doktoru, dis
• hekimi, veteriner, eczaci, bashemsire vb.

14
ANAGRUP 2PROFESYONEL MESLEK MENSUPLARI
ISCO - 88

• ALT ANA GRUP 23 Egitim bilimleri ile ilgili
  profesyonel meslek mensuplari
• Örnek meslekler Doçent üniversite, Ingilizce
  ögretmeni, matematik ögretmeni, sinif ögretmeni,
  okul müfettisi vb.
• ALT ANA GRUP 24 Diger profesyonel meslek
  mensuplari
• Örnek meslekler Muhasebeci, meslek rehberi,
  avukat, hakim, savci, noter, ekonomist, tarihçi,
  mütercim, yazar, yorumcu, sair, ressam, piyanist,
  artist, sarkici (profesyonel), tiyatrocu, imam,
  hatip, vaiz, rahip, patrik vb.

15
ANA GRUP 3YARDIMCI PROFESYONEL MESLEK MENSUPLARI
ISCO - 88

• Yardimci profesyonel meslek mensuplari bilimsel
  veya sanatsal kavramlar ile isletme yöntemlerinin
  arastirilmasi ve uygulanmasi, kamu ve özel sektör
  düzenlemeleri ile baglantili teknik görevleri
  yerine getirirler ve belli düzeylerde egitim
  verirler.
• Bu ana gruptaki meslek mensuplari, Üst düzey
  yöneticiler ve müdürler ile Profesyonel meslek
  mensuplarindan talimat alabilirler.
• Bu ana grup içindeki mesleklerin çogu, üçüncü
  ISCO beceri seviyesinde yer alan becerileri
  gerektirir. Yani bir üniversite lisans
  derecesinin altinda bir egitim derecesine
  sahiptirler.
• Bu ana grup, dört alt ana gruptan olusmaktadir
• ALT ANA GRUP 31 Fizik, matematik ve mühendislik
  bilimleri ile ilgili yardimci profesyonel
  meslek mensuplari
• Örnek meslekler Astronomi teknikeri, fizik
  teknikeri, kimya teknisyeni, makine
• teknikeri, teknik ressam, kadastro teknikeri,
  bilgisayar teknisyeni, fotografçi, radarci,
• diyaliz teknikeri, hava trafik kontrolörü,
  sürveyan, postabasi, formen, vardiya amiri vb.
• ALT ANA GRUP 32 Yasam bilimleri ve saglik ile
  ilgili yardimci profesyonel meslek mensuplari
• Örnek meslekler Biokimya teknikeri, biyokimya
  teknisyeni, laborant, ormancilik
• teknisyeni, ziraat teknisyeni, saglik teknisyeni,
  diyetisyen, beslenme uzmani,
• optometrist, ortopedi teknisyeni, protez
  teknisyeni, eczaci kalfasi, hemsire, ebe vb..

16
ANAGRUP 3YARDIMCI PROFESYONEL MESLEK MENSUPLARI
ISCO - 88

• ALT ANA GRUP 33 Egitim bilimleri ile ilgili
  yardimci profesyonel meslek mensuplari
• Örnek meslekler Ögretmen yardimcisi (Ilkögretim
  - okuma, yazma), ögretmen yardimcisi (anaokulu,
  kres), ögretmen yardimcisi (özel egitim - görme,
  isitme, zihinsel, bedensel, konusma özürlüler
  için), deniz tasitlari ögretmeni, el sanatlari
  ögretmeni, parasüt ögretmeni, sürücü kursu
  ögretmeni, uçus ögretmeni vb.
• ALT ANA GRUP 34 Diger yardimci profesyonel
  meslek mensuplari
• Örnek meslekler Borsa simsari, sigortaci,
  emlakçi, satis temsilcisi, satinalma memuru,
  müzayedeci, galerici oto, simsar ticaret,
  spor organizatörü, baskatip, defter tutanlar,
  konsolosluk memuru, vergi memuru, abone kayit
  memuru, nikah memuru, zabita memuru, dekoratör -
  endüstriyel ve ticari ürünler, desinatör,
  grafiker, stilist , haber spikeri, sokak
  sarkicisi, hokkabaz, palyaço, antrenör, atlet,
  basketbolcu, boksör, futbolcu, karateci, güresçi,
  yüzücü, müezzin vb..

17
ANA GRUP 4 BÜRO VE MÜSTERI HIZMETLERINDE ÇALISAN
ELEMANLAR
ISCO - 88

• Büro ve müsteri hizmetlerinde çalisan elemanlar
  isleriyle ilgili bilgileri kaydeder, düzenler,
  saklar, hesaplar ve istenildiginde bu bilgileri
  ilgili yerlere verirler ve özellikle parasal
  islemler, seyahat düzenlemeleri, bilgi ve randevu
  istekleri gibi konulardaki birtakim büro
  görevlerini yaparlar. Bu ana grup içindeki
  mesleklerin çogu, ikinci ISCO beceri seviyesinde
  yer alan becerileri gerektirir.
• Bu ana grup, iki alt ana gruptan olusmaktadir
• ALT ANA GRUP 41 Büro elemanlari
• Örnek meslekler Daktilograf, zabit katibi,
  kelime islemci operatörü, bilgisayar operatörü,
  veri
• girisi operatörü, sekreter, büro memuru, muhasebe
  elemani, anketör, ambar memuru, depo
• memuru, sevkiyat memuru, stok elemani, dispeçer
  (gemi, kamyon, otobüs, tren vb.), uçus
• islemleri elemani, arsiv memuru, tasnifleme
  elemani, postaci, arzuhalci, idari memur, sigorta
  
• memuru vb.
• ALT ANA GRUP 42 Müsteri hizmetlerinde çalisan
  elemanlar
• Örnek meslekler Kasiyer, bilet satis elemani,
  banka memuru, gise memuru, kasadar, veznedar,
• sayman, mutemet, tahsildar, seyahat acentasi
  elemani, resepsiyonist, danisma elemani, telefon
• santrali operatörü vb..

18
ANA GRUP 5HIZMET VE SATIS ELEMANLARI
ISCO - 88

• Bu ana grup içindeki mesleklerin çogu, ikinci
  ISCO beceri seviyesinde yer alan becerileri
  gerektirir.
• Hizmet ve satis elemanlari tarafindan yapilan
  bazi islemler seyahat sirasinda verilen
  hizmetlerin organize edilmesi ve saglanmasi ev
  isleri yapilmasi yiyecek ve içeceklerin
  hazirlanmasi ve servislerinin yapilmasi çocuk
  bakiciligi evlerde veya kuruluslarda basit
  hastabakicilik hizmetleri ile benzer bakim
  hizmetlerinin verilmesi kuaförlük ve güzellik
  bakimi gibi kisisel bakimla ilgili hizmetlerin
  verilmesi refakatçilik yapilmasi astroloji ve
  fal ile ilgili hizmetlerin verilmesi mumyacilik
  cenaze hizmetlerinin verilmesi yangin ve
  kanunsuz olaylara karsi kisilerin ve mülkiyetin
  korunmasi kanun ve düzeni koruyucu hizmetlerin
  verilmesi reklam, sanatsal kreasyonlar ve
  mallarin sergilenmesi amaciyla modellik
  yapilmasi küçük dükkan (büfe vb.) ve pazar gibi
  yerler de dahil toptan ve perakende satis yapilan
  yerlerde mallarin satilmasi müsterilere mallarin
  tanitiminin yapilmasidir.
• Bu ana grup, iki alt ana gruptan olusmaktadir
• ALT ANA GRUP 51 Kisisel hizmetler ve koruma
  hizmetleri veren elemanlar
• Örnek meslekler Hostes, kondüktör, seyahat
  rehberi, müze rehberi, turist rehberi,
  kahya, asçi,
• garson, çocuk bakicisi, dadi, hastabakici, bayan
  kuaförü, erkek berberi, güzellik uzmani, tellak,
• hizmetçi, cenaze isleri görevlisi, medyum,
  itfaiyeci, polis memuru, gardiyan, bekçi vb..
• ALT ANA GRUP 52 Modeller, satis elemanlari ve
  tanitim elemanlar
• Örnek meslekler Manken, model, benzin istasyonu
  pompacisi, magaza satis elemani,tezgahtar,
• tanitim elemani, seyyar satici, pazarci, büfeci,
  çiçek saticisi barakalarda, gazete saticisi vb..

19
ANA GRUP 6NITELIKLI TARIM, HAYVANCILIK, AVCILIK,
ORMANCILIK VE SU ÜRÜNLERI ÇALISANLARI
ISCO - 88

• Bu ana gruptaki mesleklerin çogu, ikinci ISCO
  beceri seviyesini gerektirir. Buradaki çalisanlar
  tarafindan yapilan bazi islemler Topragin
  hazirlanmasi tarla ürünlerinin
• ekilmesi, dikilmesi, ilaçlanmasi, gübrelenmesi
  ve hasat edilmesi meyve ve diger agaçlar
• ile çali ürünlerinin yetistirilmesi bahçe ve
  tarla ürünlerinin yetistirilmesi yabani meyve ve
  bitkilerin toplanmasi et, süt, yün, kürk, deri,
  ipekböcekçiligi ve aricilik ürünleri ile diger
  ürünlerin elde edilmesi amaciyla hayvanlarin
  yetistirilmesi, büyütülmesi, avlanmasi ve
  bakiminin yapilmasi ormanlarin yetistirilmesi,
  korunmasi ve isletilmesi balik üretilmesi veya
  yakalanmasi diger su ürünlerinin yetistirilmesi
  veya toplanmasi ürünlerin bazi temel islemlerden
  geçirilmesi alicilara, pazarlama sirketlerine
  veya pazarlarda satilmasi.
• Bu ana grup, iki alt ana gruptan olusmaktadir
• ALT ANA GRUP 61 Pazara yönelik nitelikli tarim,
  hayvancilik, avcilik, ormancilik ve su
  ürünleri çalisanlari
• Örnek meslekler Bugday üreticisi, çiftçi -
  tahil ürünleri/piyasaya yönelik, çiftlik
  isçisi/nitelikli
• sebze, tarla ürünleri, pamuk üreticisi, sebze
  üreticisi, tahil üreticisi, tütün üreticisi,
  bagci, çay
• çiftçisi, findik yetistiricisi, zeytin
  yetistiricisi, bahçivan bostan, çiçek
  yetistiricisi, seraci üretici,
• besici (büyükbas hayvan), koyun yetistiricisi,
  süt üreticisi, tavuk yetistiricisi, orman
  bakicisi,
• tomrukçu (ormanda), balik üreticisi vb.
• ALT ANA GRUP 62 Kendi geçimine yönelik tarim,
  hayvancilik, avcilik, ormancilik ve su
  ürünleri çalisanlari
• Örnek meslekler çiftçi (geçimine yönelik),
  balikçi-kendi geçimine yönelik vb.

20
ANAGRUP 7SANATKÂRLAR VE ILGILI ISLERDE ÇALISANLAR
ISCO - 88

• Sanatkârlar ve ilgili islerde çalisanlar
  madencilik ve insaat alanlarinda özel bilgi ve
  becerilerini kullanirlar, metale sekil verirler,
  metal yapilari insa ederler, takim tezgâhlari
  kurarlar, makine, tesisat ve aletleri yapar,
  kurar, onarir ve bakimini saglarlar, basim
  islerini yürütürler, ayrica elisi ürünleri de
  dahil, gida, tekstil, agaç, metal ve diger
  maddeleri üretir ya da islerler. Bu isler, elle
  ya da ürünlerin kalitesini artirmak, harcanan
  fiziksel çabayi ve zamani azaltmak için el
  aletleri ya da diger aletler yardimiyla yapilir.
• Görevlerin yapilabilmesi için, üretimin tüm
  asamalarinin, kullanilan malzeme ve aletlerin,
  son ürünün yapisi ve amacinin bilinmesi gerekir.
  Bu ana grupta yer alan birçok meslek, ISCOnun
  ikinci beceri seviyesini gerektirir.
• Bu ana grup, dört alt ana gruptan olusmaktadir

21
ANAGRUP 7SANATKÂRLAR VE ILGILI ISLERDE ÇALISANLAR
ISCO - 88

• ALT ANA GRUP 71 Maden çikarimi ve insaatla
  ilgili islerde çalisan sanatkârlar
• Örnek meslekler Madenci, mermerci, duvar
  ustasi, insaat ustasi, insaat demircisi,
  marangoz,
• çati kaplamacisi, sivaci, camci, sihhi tesisatçi,
  elektrik tesisatçisi, boyaci bina, boyaci
  tasit,
• baca temizleyicisi vb..
• ALT ANA GRUP 72 Metal isleme ve makine ile
  ilgili islerde çalisan sanatkârlar
• Örnek meslekler Kalip ustasi - metal döküm,
  kaynakçilar, lehimci, bakirci, kalayci,
  kaportaci,
• metal levha isçisi, saclama ustasi, sobaci -
  metal sac, tenekeci imalat, alüminyum
  dogramaci,
• perçinci metal, tersane isçisi metal,
  haddeci, nalbant, sicak demirci, soguk demirci,
  anahtarci,
• frezeci metal, tornaci metal, bisiklet
  tamircisi, oto tamircisi, tarimsal veya
  endüstriyel
• makinelerle ilgili bakim ve onarim islerinde
  çalisanlar, asansör tamircisi, elektrikli cihaz
  servis
• elemani , televizyon tamircisi vb..
• ALT ANA GRUP 73 Hassas islerde, el sanatlari ve
  basim ile ilgili islerde çalisanlar
• Örnek meslekler Bilimsel alet yapan, cerrahi
  alet yapan, hassas alet tamircisi, ölçü aletleri
  
• ustasi, saat tamircisi, baglama yapan, kuyumcu ,
  çanak-çömlek ustasi, cam dekoratörü, tabelaci,
• matbaa ustasi, kliseci, ciltçi, tekstil baskicisi
  vb..
• ALT ANA GRUP 74 Diger sanatkârlar ve ilgili
  islerde çalisanlar
• Örnek meslekler Kasap, balik saticisi, baklava
  imalat ustasi, hamurkar, pideci, yufkaci, gida
• tadimcisi, agaç isleme isçisi, terzi, giyim
  esyasi kesimcisi, giyim esyasi dikimcisi,
  dösemeci

22
ANAGRUP 8TESIS VE MAKINE OPERATÖRLERI VE
MONTAJCILARI
ISCO - 88

• Tesis ve makine operatörleri ve montajcilari
  endüstriyel ve tarimsal amaçli makine ve donanimi
  yerinden ya da uzaktan kontrolle isletirler ve
  çalismasini gözlerler trenleri, motorlu
  tasitlari ve hareketli makine ve donanimi
  sürerler ve isletirler ya da tüm ayrintilari ve
  islem sirasini göz önünde bulundurarak ana
  parçalari birlestirerek ürünlerin montajini
  yaparlar.
• Çalismalar, temel olarak, yürüyen makineleri
  kullanabilme ve teknolojik gelismelere uyum
  saglayabilme yetenegi ile birlikte, endüstriyel
  ve tarimsal makine ve donanim ile ilgili bilgi ve
  deneyim gerektirmektedir. Bu ana gruptaki
  mesleklerin çogu, ISCO nun ikinci beceri
  seviyesini gerektirir.
• Bu ana grup, üç alt ana gruptan olusmaktadir

23
ANAGRUP 8TESIS VE MAKINE OPERATÖRLERI VE
MONTAJCILARI
ISCO - 88

• ALT ANA GRUP 81 Sabit tesis operatörleri
• Örnek meslekler Maden tesisi operatörü,
  ekskavatör operatörü- maden veya tasocagi,
  sondajci maden,
• izabeci - demir çelik, yüksek firin operatörü,
  cam esya imalat makinesi operatörü, çimento
  firini operatörü,
• kimyasal filtre operatörü, gemi atesçisi,
  endüstriyel robot operatörü vb..
• ALT ANA GRUP 82 Makine operatörleri ve
  montajcilari
• Örnek meslekler CNC operatörü, elektrik teli
  üretim makinesi operatörü, mermer silme makinesi,
  PVC
• dogramacisi, baski makinesi operatörü, ofset
  baski pres operatörü, ciltleme makinesi
  operatörü, dokuma
• makinesi operatörü, apreleme makinesi operatörü,
  montajci makine, torbalama makinesi operatörü
  vb..
• ALT ANA GRUP 83 Sürücüler ve hareketli
  makinelerin operatörleri
• Örnek meslekler Makinist - tren, minibüs
  sürücüsü, taksi sürücüsü, otobüs sürücüsü, kamyon
  sürücüsü,
• buldozer operatörü, buldozer operatörü, kepçe
  operatörü, teleferik operatörü, forklift
  operatörü, gemici,
• serdümen, tayfa vb.

24
ANAGRUP 9NITELIK GEREKTIRMEYEN ISLERDE
ÇALISANLAR
ISCO - 88

• Nitelik gerektirmeyen islerde çalisanlar çogu
  zaman el aletleri kullanilarak yapilan ve
  fiziksel emek gerektiren basit ve tekdüze
  görevlerden olusmaktadir. Bu ana gruptaki
  mesleklerin çogu, birinci ISCO beceri seviyesini
  gerektirir.
• Bu ana grup, üç alt ana gruptan olusmaktadir
• ALT ANA GRUP 91 Satis ve hizmetler ile ilgili
• nitelik gerektirmeyen islerde çalisanlar
• Örnek meslekler Isportaci, çiçek saticisi
  seyyar, afis asicisi, ayakkabi boyacisi, ev
  hizmetçisi,
• gündelikçi ev temizligi, müstahdem, bina
  temizlikçisi, oto yikayicisi, kurye, otopark
  görevlisi, temizlik isçisi vb.

25
ISCO - 88
ANAGRUP 9NITELIK GEREKTIRMEYEN ISLERDE
ÇALISANLAR

• ALT ANA GRUP 92 Tarim, hayvancilik, avcilik,
  ormancilik ve su ürünleri sektörlerindeki
  nitelik gerektirmeyen islerde çalisanlar
• Örnek meslekler Ahir bakicisi, amele - çiftlik
  isleri, bahçe isçisi, çay koparicisi, irgat -
  ziraat isçisi, pamuk
• toplayicisi, sigir çobani, tavukçuluk isçisi,
  odun kiricisi, niteliksiz balikçilik isçisi vb..
  
• ALT ANA GRUP 93 Madencilik, insaat, imalat ve
  ulastirma sektörlerindeki nitelik
  gerektirmeyen islerde çalisanlar
• Örnek meslekler Amele - kömür ocagi, maden
  isçisi niteliksiz, mezar kazma isçisi, insaat
  amelesi,
• ambalajlama isçisi, paketleme isçisi, faytoncu,
  ambar isçisi, liman isçisi, hamal vb.

26
ISCO - 88
ANAGRUP 0SILAHLI KUVVETLER

• Silahli kuvvetlerin üyeleri olan personeli
  kapsar.
• Kara, deniz ve hava kuvvetleri ile diger askeri
  servislere ait düzenli üyeler ve ayni zamanda
  askeri egitim veya ulusal ihtiyaçlara bagli
  olarak belirli bir zaman için kayitli olarak
  diger görevlere alinmis kisiler burada
  içerilmektedir.
• Savunma konulariyla ilgili devlet kurumlarinin
  sivil islerinde çalisan kisileri gümrük
  müfettisleri hudut memurlari veya diger askeri
  sivil servisler ulusal ihtiyaçlara göre, askeri
  egitimin kisa bir periyodu için sivil hayattan
  geçici olarak alinmis kisiler ve aktif
  hizmetlerde devamli olmayan yedek kuvvetlerin
  üyeleri, burada yer almaz.
• Bu ana grup için bir beceri seviyesi referans
  alinmamistir
• Bu ana grup, bir alt ana gruptan olusmaktadir
• ALT ANA GRUP 01 SILAHLI KUVVETLER
• Örnek meslekler Orgeneral, albay, amiral,
  astsubay, üstegmen, yüzbasi, jandarma eri vb.

27
UML 2002 - ULUSAL MESLEK LISTESI
2002 yilinda, Türkiye Istatistik Kurumu
tarafindan Türkiyede bulunan meslekleri içeren
bir Ulusal Meslek Listesi meslek verilerinin
kodlandirilmasini kolaylastirmak amaciyla
hazirlanmistir. Ulusal Meslek Sözlügü
28
Meslek kodlamasinda dikkate alinmasi gereken bazi
hususlar

• Çalisan küçük isletme sahiplerine meslek kodu
  verilmesinde asagidaki hususlara dikkat
  edilmelidir
• Yapilan isler ve yerine getirilen görevler,
  agirlikli olarak yönetim ve isin organizasyonu
  ile ilgili ise Grup 131den alanina göre meslek
  kodu verilmelidir.
• Örnek 1 Kendisi de sihhi tesisatçi olan bir
  küçük isletme sahibi düsünelim. Eger, bu kisi
  kendisine ait bu isyerinde zamaninin çogunu
  islerin organizasyonu, isletmenin girdi-çikti
  hesaplari ve müsteri iliskileri konularinda
  harciyorsa, bu kisi yukarida da belirtildigi gibi
  1313 Birim Grubu (Insaat sektöründeki küçük
  isletme sahipleri ve müdürleri) içinde
  siniflandirilmalidir.
• Örnek 2 Çalisan küçük isletme sahibinin yaptigi
  isler ve yerine getirdigi görevler, agirlikli
  olarak ayni is alanindaki diger çalisanlarla
  genel olarak benziyorsa ve çok az yönetimsel isi
  varsa, bu durumda bu kisi kendi alaninda
  çalisanlarla ayni birim grupta siniflandirilmalidi
  r. Yukaridaki örnegi dikkate alirsak, eger bir
  sihhi tesisatçi zamaninin çogunu bilfiil sihhi
  tesisatçilikta (tesisat dösemekle) geçiriyorsa,
  bu kisi Birim Grup 7136 (Su ve boru
  tesisatçilari) içinde siniflandirilmalidir.
• Örnek 3 Soba imalat sektöründe kendi hesabina
  veya isveren olarak çalisan, ancak kendisi de
  soba yapim isinde bizzat çalisan küçük isletme
  sahibi, zamaninin çogunu soba imalatinda
  harcadigindan dolayi, küçük isletme sahibi olarak
  degil 7213 (Metal levha islerinde çalisanlar)
  kodu verilmelidir. Eger bir soba imalathanesinde
  birden fazla kisi çalisiyor ve imalathanenin
  sahibi zamaninin çogunu yönetimle ilgili
  faaliyetlerde harciyorsa, 1312 (Imalat sanayii
  sektöründeki küçük isletme sahipleri ve
  müdürleri) içinde siniflandirilmalidir.

29
Meslek kodlamasinda dikkate alinmasi gereken bazi
hususlar

• Örnek 4 Kendisine ait bir ticari araci isleten
  soförler, taksiciler, kamyon soförleri, minibüs
  soförleri, otobüs soförleri vb. diger soförler
  birlikte Grup 832 (Motorlu tasit sürücüleri)
  içindeki birim gruplardan uygun olaninda
  siniflandirilmalidir.
• Örnek 5 Kendisine ait muayenehane, büro vb.
  bulunan profesyonel meslek sahipleri (doktor,
  avukat, mimar, mühendis vb.) zamanlarinin çogunu
  mesleklerini icra etmekle geçiriyorlarsa
  (Örnegin doktor hasta muayene ederek avukat
  dava takibi yaparak, mimar çizim yaparak,
  mühendis proje vb. isler yaparak) bu kisilerin
  kendi profesyonel mesleklerinde siniflandirilmasi
  gerekir. Fakat, bir doktor zamaninin çogunu bir
  tip merkezinin idari ve organizasyon islerinde
  harciyorsa, gün içinde birtakim muayene vb.
  isleri yapsa bile bu kisi zamaninin çogunu
  yönetimsel faaliyetlerle geçirdiginden dolayi,
  tip merkezinin büyüklügüne göre Alt Ana Grup 12
  veya 13 içindeki uygun birim gruplardan birisinde
  siniflandirilmalidir.
• Örnek 6 Çiraklar ve bir isyerinde çalisan
  kursiyerler, yanlarinda çalistiklari kisilerle
  ayni meslekte siniflandirilmalidir. Bir berber
  çiragi veya kalfasi, berberle ayni yerde 5141
  Birim Grubu (Bayan ve erkek kuaförleri, güzellik
  uzmanlari vb. çalisanlar) içinde
  siniflandirilmalidir.
• Örnek 7 Alt Ana Grup 12 (Sirket müdürleri) ile
  Alt Ana Grup 13 (Küçük isletme sahipleri ve
  Müdürleri) arasindaki isletme müdürlerini ayirt
  ekmek için asagidaki ölçüt kullanilmalidir
• Isletmede müdür sayisi 3 veya daha fazla ise,
  isletmede çalisan müdürler Alt Ana Grup 12de
  (Sirket müdürleri) siniflandirilir,
• Isletme sahibi ile birlikte bir müdür veya
  isletme sahibi aktif olarak isletmede
  çalismiyorsa en fazla 2 müdürün oldugu isletmeler
  ISCO-88de küçük isletmeler olarak
  tanimlanmistir.

30
Meslek kodlamasinda dikkate alinmasi gereken bazi
hususlar

• 6. Bakkal, kirtasiyeci-dükkan sahibi,
  kitapçi-dükkan sahibi, manav sahibi, market
  sahibi, firin isletmecisi, çiçekçi-dükkan sahibi,
  hirdavatçi-dükkan sahibi, kuruyemisçi-dükkan
  sahibi, manifaturaci-dükkan sahibi,
  tuhafiyeci-dükkan sahibi, tüpçü-dükkan sahibi,
  kantinci (sahibi veya isletmecisi), kahvehane
  isletmecisi, lokanta isletmecisi, otel
  isletmecisi, otopark isletmecisi vb. organize
  olmus ticaret, imalat ve hizmet sunan küçük
  isletmelerin sahipleri ve müdürleri Alt ana grup
  13 (Küçük isletme sahipleri ve müdürleri) içinde
  siniflandirilacaktir.
• Bu tür dükkan, magaza, lokanta, otel, kahvehane
  gibi yerlerde çalisan personel ise meslekleri ile
  ilgili yerlerde siniflandirilmalidir. Örnegin
  tezgahtar, kasiyer, satis elemani, garson, asçi,
  resepsiyonist, hamal, bekçi vb. ilgili birim
  gruplarda siniflandirilmalidir.

31
ULUSLARARASI ISTEKI DURUM SINIFLAMASI(INTERNATION
AL CLASSIFICATION OF STATUS IN EMPLOYMENT ICSE
93)

• ICSE, belli bir zaman noktasinda kisilerin
  yaptiklari isleri siniflar.
• Bir is, bir kisinin diger kisi/kisiler veya
  kurulus/kuruluslarla yaptigi açik veya dolayli is
  sözlesmesi türlerini yansitacak sekilde
  siniflandirilir.
• Siniflama gruplarini tanimlamak için kullanilan
  temel ölçütler, ekonomik risk türleri, kisi ve is
  arasindaki iliskiye dayanan öge, girisimler ve is
  yükümlülügüne sahip diger çalisanlarin üstündeki
  yetki türleridir.
• ICSE-93 gruplari
• 1. Ücretli çalisanlar bazi ülkeler sabit
  sözlesmeli çalisanlar (düzenli ücretli
  çalisanlar dahil) tanimlamasina gereksinim
  duyabilir ve bu sekilde ayirabilirler.
• 2. Isverenler
• 3. Kendi hesabina çalisanlar
• 4. Üretici kooperatifi üyeleri
• 5. Ücretsiz aile çalisanlari
• 6. Durumlarina göre siniflandirilamayan
  çalisanlar.

32
ULUSLARARASI ISTEKI DURUM SINIFLAMASI(INTERNATION
AL CLASSIFICATION OF STATUS IN EMPLOYMENT ICSE
93)

• GRUP TANIMLARI
• Ücretli çalisanlar, ücretli çalisilan isler
  olarak tanimlanan is türünü yapan kisilerdir.
  Sabit sözlesmeyle çalisan kisiler, ayni isverenle
  süreklilik esasi üzerinden açik (yazili/sözlü)
  veya dolayli is sözlesmesine veya böylesi
  sözlesmeler silsilesine sahip ve sahipligi devam
  edecek olan çalisanlardir.
• Isverenler, kendi hesabina veya bir ya da birkaç
  ortakla çalisanlar kendi hesabina çalisilan
  isler olarak tanimlanan isleri yapanlar ve bu
  sifatla, süreklilik esasi üzerinden (referans
  dönemi dahil) bir ya da daha çok sayidaki kisiyi
  ücretli çalisan sifatiyla kendi islerinde,
  kendileri için çalistirmak üzere ise alan
  çalisanlardir.
• Kendi hesabina çalisanlar, bir veya daha fazla
  ortakla kendi hesaplarina çalisan, kendi
  hesabina çalisilan isler olarak tanimlanan
  isleri elinde tutan ve referans dönemi süresince
  süreklilik esasina göre islerinde kendileri için
  ücretli çalisan bulundurmayan çalisanlardir.
• Üretici kooperatifi üyeleri, kendi hesabina
  çalisilan isler yapan çalisanlardir. Bu mal ve
  hizmet üreten kooperatifte, üretimin, satislarin
  ve/veya kuruluslarin diger islerinin
  organizasyonunda kurulusun yatirim ve
  gelirlerinin dagiliminin belirlenmesinde, her bir
  üye diger üyelerle esit seviyede katilim saglar.
  (Üretim kooperatiflerinde, ücretli
  çalisanlarin, bu grupta siniflanmayacagina
  dikkat edilmelidir.)
• Ücretsiz aile çalisanlari ayni hanehalki içinde
  yasayan bir akraba tarafindan isletilen piyasa
  odakli isyerinde kendi hesabina çalisilan isi
  yapan çalisanlardir. Ücretsiz aile çalisanlari,
  kurulusun yöneticisiyle çalisma süresi açisindan
  veya ulusal kosullara bagli diger faktörler
  açisindan kurulusun yöneticisiyle
  karsilastirilabilir seviyede olmamalari nedeniyle
  kurulusa ortak sayilmazlar.
• Durumlarina göre siniflandirilamayan çalisanlar,
  kendileri ile ilgili yetersiz bilgiler olan
  kisileri ve/veya daha önceki kategorilerden
  herhangi birisinde yer almayan kisileri kapsar.

33
ULUSLARARASI ISTEKI DURUM SINIFLAMASI(INTERNATION
AL CLASSIFICATION OF STATUS IN EMPLOYMENT ICSE
93)

34
ISCED 1997 Uluslararasi Standart Egitim
Siniflamasi (USES 1997)
35
ISCED 1997 Uluslararasi Standart Egitim
Siniflamasi (USES 1997)

• Birlesmis Milletler Egitim, Bilim ve Kültür
  Örgütü (UNESCO-United Nations Educational,
  Scientific and Cultural Organization) tarafindan
  70'li yillarin basinda, egitim istatistiklerinin
  derlenmesi, degerlendirilmesi ve sunumu için
  tasarlanmistir.
• ISCED 97 siniflamasinin kullanimi, uluslararasi
  karsilastirmaya olanak saglayacak veri ve
  göstergelerin üretimini saglamaktadir.
• Uluslararasi Standart Egitim Siniflamasi
  (International Standard Classification of
  Education ISCED), egitim istatistiklerinin ve
  karsilastirilabilir göstergelerin toplanmasi,
  derlenmesi ve bunlarin gerek ulusal, gerek
  uluslararasi düzeyde sunumu için uygun bir araç
  olarak tasarlanmistir.
• ISCED, standart kavram, tanim ve siniflamalari
  sunmaktadir. ISCED egitimin hangi yöntemle
  verildigine bakmaksizin, özel egitime ihtiyaç
  olanlari da içerecek sekilde çocuklar, gençler ve
  yetiskinler için, bütün örgün ve yaygin
  egitimleri saglayan kurumlari kapsamaktadir.
• ISCED, ulusal egitim sistemlerinin yapisi ve
  ülkenin ekonomik gelismislik seviyesi her ne
  olursa olsun, egitim politikasi analizlerini
  yapmak ve karar vermeyi kolaylastirmak üzere
  tasarlanmis çok amaçli bir sistemdir. ISCED,
  kayitli ögrencileri, egitime yapilan insan ve
  ekonomik yatirim kaynaklari veya nüfusun egitim
  imkani gibi egitimin çok farkli yanlarina iliskin
  istatistikler için kullanilabilir.

36
ISCED 1997 Uluslararasi Standart Egitim
Siniflamasi (USES 1997)

• ISCEDin orijinal versiyonu egitim programlarini
  kendi içeriklerine göre, egitim seviyesi ve
  egitim alani olmak üzere iki ana eksende
  siniflandirilmistir. Çapraz siniflama
  degiskenleri olarak belirtilen bu eksenler,
  revize edilen siniflama kurallarinda da yer
  almaktadir.
• ISCED, bir kisinin is hayatina girmeden önce
  aldigi egitim ve yasami boyunca devam ettigi
  egitimi de içermektedir. ISCED, düzenli egitim,
  yetiskin egitimi, örgün egitim, yaygin egitim,
  sürekli egitim, uzaktan egitim, açik egitim, ömür
  boyu egitim, part-time egitim, ikili sistem,
  çiraklik egitimi, teknik mesleki egitim, kurs,
  özel ihtiyaçlar egitimi gibi ulusal baglamda
  planlanan egitim türleri ve program çesitleri
  kapsanmaktadir.
• ISCED, üç bilesene dayandirilmistir
• (i) uluslararasi düzeyde kabul edilmis kavram
  ve tanimlar,
• (ii) siniflama sistemleri ve kullanima yönelik
  el kitabi ve
• (iii) iyi tanimlanmis uygulama süreçleri.

37
ISCED 1997 Uluslararasi Standart Egitim
Siniflamasi (USES 1997)

• ISCED-1997deki temel siniflama birimi, egitim
  programidir. Egitim programlari, önceden
  belirlenmis bir hedefi veya egitim görevlerinin
  belli bir kümesini basarmak için organize
  edilmis, egitim faaliyetlerinin egitim içerigi
  temeline dayali bir sirasi veya dizisi olarak
  tanimlanmaktadir.
• ISCED-1997, egitimin seviyelerine bireysel
  programlari atamak için gelismis bir ölçütler
  kümesi saglamaktadir. ISCED-1997ye göre, egitim
  programlari asagidaki seviyelerde
  siniflandirilir
• Seviye 0 Okul öncesi egitim
• Seviye 1 Temel egitimin ilk asamasi
• Seviye 2 Temel egitimin ikinci asamasi
• Seviye 3 Ileri ortaögretim
• Seviye 4 Ortaögretim sonrasi üniversite
  derecesinde olmayan egitim
• Seviye 5 Yüksekögretimin ilk asamasi
• (bir ileri derecede arastirma niteligine
  dogrudan ulastirmayan egitim)
• Seviye 6 Yüksekögretimin ikinci asamasi

38
ISCED 1997 Uluslararasi Standart Egitim
Siniflamasi (USES 1997)

• SEVIYE 1 -TEMEL EGITIMIN ILK ASAMASI (ILKÖGRETIM)
• Seviye 1de programlar okuma, yazma ve matematik
  ile birlikte tarih, cografya, dogal bilimler,
  sosyal bilimler, sanat ve müzik gibi diger temel
  konulari anlama, genelde ünite veya proje esasina
  dayali olarak tasarlanmistir. Bazi durumlarda
  dinsel egitim de içerilmektedir.
• Seviye 1in özü çocuklar için saglanan egitimi
  kapsamaktadir. Çocuklar, geleneksel veya yasal
  olarak 5 yasindan küçük ya da 7 yasindan büyük
  olmamalari gerekir. Bu seviye ilke olarak 6
  yillik tam günlü okul egitimini kapsamaktadir.
• Seviye 1 sirasinda programlar, konulara göre
  olmaktan ziyade üniteler veya projeler bazinda
• düzenlenmistir. Bu, bir çok ülkede Seviye 2deki
  programlardan Seviye 1deki programlarin
• farkliligini ortaya koyan temel bir özelliktir.
  
• Ilkögretim, "Temel egitim"in bir parçasi oldugu
  ülkelerde, sadece ilk asamasinin, Seviye 1de
• siniflandirilmasi gerekir. Eger "temel egitim"
  resmi olarak asamalara ayrilmamis ise yalniz ilk
  6 yilinin Seviye 1 de siniflandirilmasi gerekir.
• Bu kategori, ayni zamanda özel egitime ihtiyaci
  olan çocuklara uygun programlari da kapsar.

39
ISCED 1997 Uluslararasi Standart Egitim
Siniflamasi (USES 1997)

• SEVIYE 2- TEMEL EGITIMIN IKINCI ASAMASI
• Bu asamadaki egitim içerigi, ISCED Seviye 1'de
  baslatilan temel egitimin devaminin
• saglanmasina yönelik olarak tasarlanmistir.
  Ülkelerin tamaminda olmasa bile birçogunda,
  egitimin amaci sistematik olarak daha ileri
  egitim firsatlarini artirmayi isteyen ülkelerde
  yasam boyu ögrenimin artirilmasini ve insan
  gelisimini saglamaktir.
• Bu seviye programlarda, genellikle birden fazla
  sayida oryantasyon yapisi kullanilmakta,
  konusunda çok daha uzman ögretmenler ve bu
  uzmanlik alanlarinda genellikle çok sayida
  ögretmenler tarafindan dersler yürütülmektedir.
  Bu seviyede temel becerilerin tüm uygulamasi
  görülmektedir. Bu seviye egitimin son asamasinda
  var olan zorunlu temel egitim ile genellikle
  uyumlu olmaktadir.
• ISCED Seviye 2 programlari gidilen programlara
  göre alt siniflara ayrilabilmektedir
• ISCED 2A sonuç olarak üçüncü egitime götüren
  bir sirada Seviye 3'e direkt giris için
  tasarlanmis programlar, örnegin ISCED 3A veya
  3Bye giris
• ISCED 2B Seviye 3C'ye direkt geçis için
  tasarlanmis programlar
• ISCED 2C Bu seviye sonunda (bazen "dönemsel"
  program olarak da refere edilmektedir) temel
  olarak isgücü piyasasina direkt geçis için
  tasarlanmis programlar.

40
ISCED 1997 Uluslararasi Standart Egitim
Siniflamasi (USES 1997)

• SEVIYE 3 ORTAÖGRETIM
• Zorunlu egitim sistemine sahip olan ülkelerde,
  tam zamanli zorunlu egitimin sonunda baslayan
  tipik egitim seviyesidir. ISCED Seviye 2'den çok
  daha fazla uzmanlasma, bu düzeyde
  görülebilmektedir. Siklikla bu egitimde
  ögretmenlerin, ISCED Seviye 2'den çok yeterli ve
  uzmanliga sahip olmalari gerekmektedir. Bu seviye
  için tipik olarak yas girisi 15 ya da 16'dir.
• Bu egitim programlari tam zamanli 9 yillik bir
  egitim ya da egitim kombinasyonlari ve mesleki ya
  da teknik deneyimin tamamlanmasini
  gerektirmektedir (Seviye 1 baslangicindan
  itibaren), bunun asgari gereksinimi Seviye 2 ya
  da kanitlanabilir.
• ISCED Seviye 3 programlari, gidilen programlara
  göre asagidaki alt gruplara ayrilir
• ISCED 3A Seviye 3 programlari, ISCED 5A'ya
  direkt geçis için tasarlanmistir
• ISCED 3B Seviye 3 programlari, ISCED 5B'ye
  direkt geçis için tasarlanmistir
• ISCED 3C Seviye 3 programlari, ISCED 5A ya da
  ISCED 5B'ye direkt geçis için.

41
ISCED 1997 Uluslararasi Standart Egitim
Siniflamasi (USES 1997)

• SEVIYE 4 ORTAÖGRETIM SONRASI ÜNIVERSITE
  DERECESINDE
• OLMAYAN EGITIM
• ISCED 4, uluslararasi bir görüs itibariyle ikinci
  asama sonrasi ve ikinci asama üstü egitim
  arasindaki genis bir siniri içine alan
  programlari kapsamaktadir. Bu programlar ulusal
  kapsamda ikinci asama sonrasi ya da ikinci asama
  üstü programlar olarak açikça düsünülebilmektedir.
  
• ISCED 4 programlari düsünülen içerigi ile üçüncü
  asama programlar olarak göz önüne alinmamaktadir.
  ISCED 3 programlarindan genellikle çok önemli
  ölçüde detayli ve ayrintili degildir ama henüz 3.
  seviye egitim programini tamamlamis olan
  katilimcilara genis bilgi sunma hizmeti
  vermektedir.
• ISCED Seviye 3ü tamamlamis olmalarina karsin,
  Seviye 5e girise izin veren bir müfredati
  izlememis olan ögrencileri, Seviye 5deki
  çalismalara hazirlamak amaciyla tasarlanmis
  programlar, tipik örneklerdir. örnegin, derecesiz
  kurum kurslari ya da kisa dönemli mesleki
  programlar. Ikinci tur programlar da kapsanabilir.

42
ISCED 1997 Uluslararasi Standart Egitim
Siniflamasi (USES 1997)

• SEVIYE 5 - YÜKSEKÖGRETIMIN ILK ASAMASI
• Üçüncü derece programlardan olusan, Seviye 3 ve
  4'de sunulan egitimlerden çok daha ileri egitim
  içerigine sahiptir. Normalde bu tür programlara
  kayitlar ISCED Seviye 3A ya da 3B veya ISCED
  Seviye 4A'ya benzer yeterliligi gerektirmektedir.
  
• Program tiplerine ve türlerine göre ulusal derece
  pozisyonu veya yeterlik yapisi (asagida
  görebilirsiniz) ve üçüncü asama egitim süresi
  gibi pozisyonlara göre tüm derece, nitelikler
  çapraz siniflandirilabilmektedir.
• Bu seviye tanimlamalari, asagida verilen
  ölçütler ile ilgilidir
• Normalde bu seviye için kabul edilebilir minimum
  sinir, ISCED Seviye 3A ya da 3B veya ISCED Seviye
  4A'nin basari ile tamamlanabilmesidir
• Seviye 5 programlari, ileri seviye arastirma
  yeterligini direkt olarak isaret etmemektedir
• Bu tür programlar Seviye 5 baslangicindan
  itibaren, minimum iki yillik bir kümülatif
  kuramsal süreye sahip olunmasini
  gerektirmektedir.
• Bu seviye için egitim süresi
• 3 yildan daha az (özellikle ISCED Seviye 5B
  için) (2 yillik yüksekokullar ve önlisans
  programlari)
• 4 yildan daha az (3 yillik lisans bölümleri)
• 5 yildan daha az (4 yillik lisans bölümleri)
• 6 yildan daha az (5 yil süren lisans bölümleri)
• 6 yil ve daha fazla olabilir (Tip, disçilik gibi
  6 yil veya daha fazla süren programlar).

43
ISCED 1997 Uluslararasi Standart Egitim
Siniflamasi (USES 1997)

• SEVIYE 6 - YÜKSEKÖGRETIMIN IKINCI ASAMASI
• (BIR ILERI DERECEDE ARASTIRMA NITELIGI
  KAZANDIRAN EGITIM)
• Bu seviye, ileri düzey arastirmalardaki ölçümlere
  rehberlik etmek amaçli hazirlanmistir.
• Bu program, sadece çalisma hayatinda düzenlenen
  kurslari kapsamamakta olup, orijinal arastirma ve
  ileri seviye çalismalar için de genis amaçli
  kullanilabilmektedir.
• Örnek olarak, doktora programlari verilebilir.

44
FOET 1999 EGITIM VE ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI
45
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI

• ISCED sistemi, her bir egitim programini egitim
  alani ve egitim seviyesine göre siniflandirmak
  için kurulmustur. Bu siniflama ise, egitim
  programlarini alanlara göre siniflandirmak için
  kullanilmaktadir.
• Bu siniflama, her ne kadar ISCED 97e
  dayandirilmis olmasina ragmen ISCED 97nin
  entegre bir parçasini da olusturmamaktadir.
• ISCED 97, 25 tane iki basamakli egitim alanini
  kapsamaktadir. Burada sunulan siniflama ise
  egitim alanlarinin siniflandirilmasi için
  hiyerarsik bir sisteme sahip üç basamakli kodlari
  kullanmaktadir. Buradaki ilk iki basamakli
  seviyeler, ISCED 97nin egitim alanlaridir.
• Esasen, ilk iki basamakli kodlar uluslararasi
  veri toplamada kullanilmaktadir. Ayrintili
  alanlar, programlarin iki basamakli alanlar içine
  yerlestirilmesini de kolaylastirmaktadir.

46
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI

• Siniflamanin Amaci
• Temel ve sürekli egitim, genel egitim ve
  mesleki egitim ile ilgili tüm egitim
  programlarini yalniz ve yalniz bir egitim alani
  içerisinde siniflandirmaktir.
• Siniflama Sisteminin Yapisi
• Egitim ve ögretim alanlarini siniflandirmak için
  bir hiyerarsik sistemi olan 3-basamakli kodlar
  kullanilmaktadir (Bunlar genis alanlar, dar
  alanlar ve ayrintili alanlar olarak). 9 tane
  genis alan, 25 tane dar alan ve yaklasik 80 tane
  ayrintili alan vardir.
• 2-basamakli seviye (dar alanlar), genelde veri
  toplamada uluslararasi kuruluslar tarafindan
  kullanilacaktir ve egitim alanlari terimi bu
  seviyeye referans etmektedir.
• 2-basamakli seviye veya dar alanlar, ISCED
  97nin egitim alanlari ile aynidir.
• 3-basamakli seviye (ayrintili alanlar), egitim
  ve ögretim alanlari olarak adlandirilir.
• Basamaklar Alanlarin isimleri Sayisi
• 1-basamakli Genis alan 9
• 2-basamakli Dar alan Egitim alanlari
  (ISCED 97) 25
• 3-basamakli Ayrintili alan Egitim
  alanlari ?80

47
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI
48
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI
49
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI
50
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI
51
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI

• Alanlarin seviye bagimsizligi
• Alanlarin, seviyeler içerisinde tanimlanmamis ve
  seviyelerden bagimsiz oldugundan bahsetmek
  gerekir. Bununla birlikte, tüm seviyelerde
  alanlarin tamaminin görünmedigi de kabul
  edilmistir.
• Siniflamanin Mantigi Konu içerikli yaklasim
• Egitim ve ögretim alanlari, bir egitim
  programinda ögretilen konu olarak tanimlanir.
  Egitim alanlari için siniflamanin mantigi, konu
  içerikli yaklasimdir. Programlar, konu
  içerigindeki yakinliklarina göre gruplandirilir.
  Programlar, bilgi yakinligi temel alinarak
  ayrintili, dar ve genis alanlar içinde
  gruplandirilir. Bir programin ana konu
  içeriginin, programin hangi alan içerisine
  siniflandirilmasi gerektigine karar vermeyi
  sagladigina dikkat edilmelidir.
• Böylece, alanlar arasindaki bu ayrim, hem
  programlara katilimdaki kisisel hedefleri
  (eglence,bos zaman, bir isi elde etmek vb.) hem
  de belirgin bir sekilde planlanan meslegi hesaba
  katmaz.
• Alan siniflamasinin yapisinin gelistirilmesinde,
  konu içerigindeki yakinlika karar verilirken
  asagidaki ölçütler öncelik sirasina göre
  kullanilmalidir
• Teorik içerik, (digerlerine göre en önemli
  ölçüttür)
• Ögrenme amaci,
• Ilgili nesneler,
• Yöntemler ve teknikler,
• Aletler ve donanim.

52
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI

• Teorik içerik, bir egitim programinda kapsanan
  fikirlere ve kavramlara dayanmaktadir.
• Ögrenme amaci, bir egitim programindan beceri ve
  bilgi kazanilmasi amacini isaret etmektedir.
• Ögrenme amaciyla kastedilenin, ögrencilerin
  kisisel amaçlariyla ilgisi bulunmamaktadir,
  burada egitim
• programinin ne için tasarlandigina, yani
  programin amaci na dikkat edilmelidir.
• Ilgili nesneler, olaylar, problemler veya
  çalisilan varliklardir. Bunlar, ögrencilerin
  dersin bilgilerini ve
• becerilerini uygulamayi ögrendikleri
  nesnelerdir. Örnegin bunlar matematik
  problemleri, tamir
• gerektiren motorlu tasitlar, belli bir hastaligi
  olan kisiler olabilir.
• Yöntemler ve teknikler, bir egitim programinda
  kazanilan becerileri ve bilgileri uygulamaya
  yönelik belirgin
• islemlerdir. Örnegin bu islemler matematik
  problemleri çözmeye yönelik adimlar, motorlu
  tasitlarin tamiri ile
• ilgili teknikler veya belli hastalik ve
  rahatsizliklari tedavi etmeye yönelik islemler
  olabilir.
• Aletler ve donanim, bir egitim programinda, bir
  bireyin kullanmayi ve isletmeyi ögrendigi aletler
  ile
• araçlardir.

53
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI

• Disiplinler arasi programlar
• Disiplinler arasi programlar, burada egitim ve
  ögretim alanlarini (genellikle ikisini)
  birlestiren programlar anlamina sahiptir. Bu
  programlar için (1., 2. ve 3. örnekler),
  çogunluk kuralinin kullanilmasi gerekir, yani
  baskin olan konu, programin hangi alanda
  siniflandirilmasi gerektigine karar verir.
  Baskinlik ölçütü, genellikle konu için kullanilan
  zamandir.
• Örnek 1 Bir program, hem siyasi bilimler (313)
  hem de ekonomi (314)yi kapsiyorsa, bu
  konulardan baskin olanina, yani en fazla zaman
  harcanan konuya göre siniflandirilmasi gerekir
• Örnek 2de, konular egitim ve ögretimin iki
  fakli alaninda olmasina ragmen, egitimin ayni
  alanina düsmektedir. Ayrica, bu örnekte çogunluk
  kuralini kullaniniz. Asagida verilen tanima göre,
  bu programin bir genis program olarak
  düsünülmesi için yeterince genis degildir.
• Örnek 2 Büro isleri ile birlikte perakende
  satislarin yapilmasini birlestiren bir programin,
  alanlardan hangisi baskin ise ona göre
  siniflanmasi gerekir 341 Toptan ve perakende
  satislar ya da 346 Sekreterlik ve büro isleri
  içinde.
• Örnek 3te, asagidaki konular iki farkli dar
  alana (2-basamakli) düsmektedir. Baska bir çözüm
  yoksa, çogunluk kuralini az ya da çok kullanmak
  zorunda kalirsiniz (999 hariç).
• Örnek 3 Bir program, esas olarak bilgisayar
  bilimleri alanindaki konulari kapsiyorsa,
  bilgisayar mühendisliginin belli bir kismini
  (alan 523 Elektronik ve otomasyon) içeriyor
  olsa bile, alan 481e (Bilgisayar bilimleri)
  konulmalidir.

54
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI

• Genis programlar
• Genis programlar, burada, egitim ve ögretim
  alaninin, esasen ayni egitim alani içinde olan ve
  hiçbirinin birbirine açikça üstünlügünün olmadigi
  birkaç kisimdan (en az üç) olusan bir egitim ve
  ögretim programidir. Bu genis programlar, üçüncü
  basamakta 0 kullanilarak siniflandirilmalidir.
  Bu, yalnizca üç ya da daha fazla egitim ve
  ögretim alanina bölünmüs iki basamakli egitim
  alanlari için uygulanabilir, özellikle 34 Is
  ve yönetim ve 52 Mühendislik ve mühendislik
  isleri altinda kullanilmasi beklenmektedir.
• Genis programlar hakkindaki bilgiler için üçüncü
  konumda 0 kullanilacagina ve diger bir kod
  kullanilmayacagina dikkat edilmelidir. Ikinci
  konumda bir 0 kullanmaya ilke olarak izin
  verilmedigine de dikkat edilmelidir.
• Örnek 4 Yöneticilik, finans, satislar ve
  pazarlama vb.den olusan is ve idare içindeki bir
  programin, 340 Is ve yönetim (genis
  programlar)) olarak siniflandirilmasi gerekir.
• Diger alanlardaki destekleyici konulardan da
  olusan belirli bir mesleki alani hedefleyen
  programlar, bu kapsamda genis programlar olarak
  düsünülmemelidir.
• Örnek 5 Bir elektrik montaji programinda,
  planlanan mesleki konuya ayrilan zamandan daha
  fazla zaman diger destekleyici konulara (dil,
  matematik, doga bilimleri vb.) verilmis olabilir.
  Fakat bu programin bir genis program olarak
  degil, 522 Elektrik ve enerji programi olarak
  siniflandirilmasi gerekir.

55
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI

• Belirsiz veya siniflandirilamayan programlar
• Son bir çare olarak, eger bir program hakkinda
  yeterli bilgi bulunmuyorsa veya bazi spesifik
  programlari ayrintili alanlardan herhangi
  birisinde siniflandirmak mümkün olmuyorsa, 9
  kodu kullanilabilir. Ikinci konumda 9 kodunun
  kullanimina ilke olarak izin verilmemistir, bir
  istisna olarak 2-basamakli seviyede veri toplama
  asamasinda eger 2-basamakli alan bilinmiyorsa,
  99 kodu kullanilabilir.
• Örnek 6 Hakkinda fazla bilgi olmayan
  mühendislikteki bir programin, 529da
  siniflandirilmasi gerekir.
• Bir egitim programini veya program grubunu
  siniflandirirken, siniflamanin hangi genis alani
  (1.Basamak) içine siniflandirilmasi gerektigine
  karar verilir. Daha sonra dar alanlarla
  (2.Basamak) devam edilir. Birçok durumda,
  programin ait oldugu alanlarin hangisi oldugu çok
  veya az belirgindir.
• Uygun bir dar alan bulundugunda, seçilen alanin
  dogru ayrintili alanda (3.Basamak) olmasi
  isteniyorsa, her bir ayrintili alan için verilmis
  tanimla dogru dar alan olup olmadigi
  dogrulanarak, kontrol edilir.
• Eger bir programin hangi alan içerisine
  siniflandirilacagi açik degilse veya daha fazla
  yardima ihtiyaç duyuluyorsa, alfabetik kod
  indeksindeki adina bakilir. Daha sonra, dogru kod
  verilip verilmedigini görmek için, ayrintili alan
  için verilmis olan tanimla kontrol edilir.

56
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI

• Ayrica, egitim programlarina kod atamak için
  asagida yer alan ölçütlerde kullanilabilir
• Alanlarin Mantigi Egitim ve ögretim alanlari
  siniflamasinin mantigi, konu içerigi
  yaklasimidir.
• Programlar, konu içerigindeki yakinliklarina göre
  gruplandirilir . Programlar, bilgi yakinligi
  temel
• alinarak ayrintili, dar ve genis alanlara
  gruplandirilir. Bir programin ana konu içerigi,
  programin
• hangi alanda siniflandirilmasi gerektigine karar
  verilirken dikkate alinmalidir.
• Konu Egitim ve ögretim alanlari, bir egitim
  programinda ögretilen konu olarak tanimlanir. Bir
  
• egitim programinin egitim alani, gerçeklere
  dayanan ve uygulamali ögrenmeye (konu) referans
• etmektedir. Konu bilgisi, belirgin bir problem
  için veya belli bir amaç için uygulanabilir. Bu
  amaç,
• uygulamali (Örn Mühendislik), soyut (Örn
  Felsefe) veya her ikisi de olabilir (Örn
  Mimarlik).
• Egitim alani, konu içeriginin bir islevidir.
  Bundan dolayi, eger iki egitim programinda
  çalisilan ana
• konular ayni ise, bu iki program ayni egitim
  alanina sahiptir. Uygulamada, egitim
  programlarinda
• çalisilan ana konular siniflamanin amaci
  açisindan yeteri derecede benzer iseler, egitim
• programlari ayni ayrintili egitim alaninda
  siniflandirilir.

57
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI

• Ölçütlerin uygulanmasi Tüm egitim programlari
  teorik anlama, gerçeklere dayanan bilgiler ve
  uygulama
• becerisi karisimi ile birlesiktir. Örnegin
  ticaret ile ilgili egitim programlarinda esasen
  uygulama becerisi
• üzerinde durulur, fakat belli bir miktarda
  teorik anlama ve gerçekci bilgi de gereklidir.
  Eger bir ticaret egitim
• programiyla ilgili olan gerçek bilgilerin ve
  teorik anlayisin bazi yüksek seviye egitim
  programlarinin bilgi
• bütünlügünün parçasini olusturdugu belirlenmisse,
  bu programlar ayni egitim alanina sahip
  olmalidir.
• Örnegin bir alet yapimi programi, biraz
  matematik, gerçek bilgi ve makina mühendisliginde
  kullanilan
• mühendislik teorisi içermektedir, bu yüzden alet
  yapimi ile makine mühendisligi ayni egitim
  alanina sahip
• olmalidir (fakat, yetenek seviyeleri farklidir).
• Ayni durum elektrik mühendisligindeki yüksek
  seviye egitim programlari ile ilgili olan
  elektrik isleri
• programlarina uygulanir, böylece egitim alanlari
  aynidir. Hemsirelik ve hasta bakimi 723 olarak ve
  Tip 721
• olarak siniflandirilir, niçin bunlar ayni
  ayrintili egitim alaninda yer almaz? Bunlar
  açikça yakinlardir, fakat içerik
• yönünden farkliliklari vardir.
• Hemsireler ile doktorlari ayristirabilme yönünden
  kullanicinin güçlü bir ilgisi de vardir ve bazi
  ülkelerde
• egitim seviyesi aynidir, bu yüzden alanlar
  araciligiyla ayristirma yapilmalidir.

58
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI

• Farkli yönlerde ölçüt noktalari oldugunda, sinir
  çizgisi durumlari ortaya çikar. En açik örnek
  veterinerlik
• çalismalaridir veterinerlik, tip ile mi yoksa
  hayvan ziraatçiligi ile birlesmelidir? Ikincisi
  seçilmistir. Diger
• bir örnek ise, Çevre bilimleri ile Çevre
  korumadir. Birincisi, biyolojiye yakindir ve
  yasam bilimleri olarak
• siniflandirilir. Ikincisi ise diger koruma
  hizmetlerine yakindir ve hatta biyoloji vb. ile
  ilgili konulari kapsiyor
• olsa da, biz bunu hizmetler altinda
  siniflandirdik.
• Alan tanimlari içinde bulunmayan yeni egitim
  programlarina alan tahsis ederken, yukarida söz
  edilen
• ölçütlerin kullanilmasi gerekir.
• Örnek 1 Zihinsel engellilerin günlük yasama
  nasil uyum saglayabileceklerine yönelik egitim
  programlari, 090 Kisisel beceriler altinda
  siniflandirilir, çünkü bu tür egitim
  programlarinin içerigi, kisisel kapasiteyi
  gelistirmedir.
• Örnek 2 Kabin görevlisi programlari güvenlik,
  uçak bilgisi, tibbi yardim ve konuk agirlama
  hizmeti vb. ögeleri kapsar. Yukaridaki ölçütler
  uygulanirsa, bu tür programlarin 811 Otel,
  lokanta ve catering hizmetleri içinde degil,
  840 Ulastirma hizmetleri içinde
  siniflandirilmasi gerekir.

59
FOET 1999, EGITIM ve ÖGRETIM ALANLARI SINIFLAMASI
SÖZLÜGÜ
Siniflama sözlükleri, verinin daha kolay
kodlanmasini saglayan ayni koddaki degisik
tanimlari içeren listelerdir. Bu amaca yönelik
olarak faaliyet, ürün, meslek, egitim alanlari
vb. için siniflama sözlükleri hazirlanmis TÜIK
Siniflama Sunucusu üzerinde kullanima
sunulmustur. Siniflamalar ve siniflama
sözlükleri hakkinda daha ayrintili bilgilere
ulasilabilecek Siniflama Sunucusunun Web
Adresi http//tuikapp.tuik.gov.tr/DIESS/ 2006
ve 2007 yillarinda, Türkiye Istatistik Kurumunun
ilgili birimlerinin koordinasyonu altinda,
Yüksekögretim Kurulu Ögrenci Seçme ve Yerlestirme
Merkezi (ÖSYM) ile Milli Egitim Bakanliginin
ilgili birimleri biraraya gelerekTürkiyede
bulunan egitim ve ögretim programlarinin FOET
kodlarini vermislerdir. FOET 99 Sözlügü,
Yüksekögretim Kurulunun (YÖK) tüm egitim
programlarini (önlisans, lisans, yüksek lisans,
doktora, tababet), Milli Egitim Bakanligina
bagli kiz teknik, erkek teknik, ticaret