UPRAVLJANJE ZA

1
Mašinski fakultet Podgorica Centar za kvalitet
UPRAVLJANJE ZAŠTITOM ŽIVOTNE SREDINE PRIMJENOM
BALANCED SCORECARD-A I AHP-A
Mr Jelena Jovanovic Prof. dr Zdravko
Krivokapic Doc. Dr Aleksandar Vujovic
2
(No Transcript)
3
ISO 14000 I UNAPREDJENJE EKOLOŠKIH PERFORMANSI
Postoje prilicno podijeljena mišljenja o tome da
li ISO 14001 sertifikacija prestavlja samo
"greenwash" ili stvarno vodi boljim ekološkim
peformansama. Analize su prilicno neujednacene.
Osnovno pitanje je na koji nacin u organizaciji
koja ima implementiran standard ISO 14001 ili je
u poodmakloj fazi njegove implementacije kreirati
BSC model tako da sistem menadžmenta ZZS ne
ostane po strani kao samostalni projekat. U cilju
utvrdjivanja najpovoljnijeg nacina za
implementaciju elemenata ZZS u poslovnom
okruženju kakvo je EPCG koja je u procesu
implementacije standarda ISO 14000 analizirace se
razlicite koncepcije BSC - a koje ukljucuju
metriku ZZS.
4
SISTEM MENADŽMENTA PERFORMANSAMA - BALANCED
SCORECARD (BSC)
Istraživanja 12 pokazuju da organizacije glavni
razlog za implementaciju BSC nalaze u
objedinjavanju razlicitih informacionih sistema.
Slika 1. Prevodjenje misije, vizije i strategije
primjenom BSC 14 22
5

• Koncept BSC profitno orjentisanih organizacija
• Koncept BSC profitno orjentisanih organizacija

Slika 2. Uzrocno posljedicne veze izmedju
perspektiva kod profitnih i neprofitnih
organizacija
6
BSC SA METRIKOM ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE
Široko rasprostranjene knjige o BSC 13, 17,
18, 19,... se nijesu specijalno orjentisale
na moguce nacine implementacije ekoloških
aspekata unutar BSC modela i na analizu tih
pristupa vec samo prikazuju strateške mape
organizacija koje sadrže po nekoliko ekoloških
ciljeva unutar postojecih perspektiva BSC.
Postoji više pristupa raznih autora u
integrisanju elemenata održivog razvoja a time i
elemenata ZZS u BSC koncept i uglavnom se
baziraju na podjelu 20 gdje je integracija u
BSC moguca na tri nacina 1. Integracija
ekoloških i socijalnih ciljeva u 4 postojece
perspektive 2. Dodavanje nove ekološke/socijalne
perspektive Medjutim ova dva koncepta uvijek
stvaraju bojazan kod menadžera ZŽS da se zbog
malog broja ciljeva unutar BSC modela, koji ima
potrebu da zamijeni ostale menadžment sisteme
organizacije, ova problematika još više zanemari.
3. Kreiranje izvedene ekološke/socijalne
scorecard Opravdanje za rijetku upotrebu ovog
modela u praksi jeste stvaranje paralelnog
sistema u odnosu na konvencijalnu BSC. Ali šta
znace paralelni sistemi? Zar nije i EMS prema ISO
14001, ili bilo koji drugi menadžment sistem koji
nije potpuno ukljucen u BSC paralelan sistem sa
njim?
7
Kako je analizom 21 ukazano na to da
organizacione jedinice Proizvodnja, Prenos i
Distribucija predstavljauju najvece zagadjivace u
EPCG to su u okviru njihovih scorecardi kreirane
i posebne Eko scorecarde koje su bazirane samo na
ZZS analogno pristupu na najvišem (korporativnom)
nivou.
Slika 3. Preporuka za korporativni model BSC u
EPCG
8
PRIMJENA AHP U IZBORU MODELA
U procesu izbora metrike za BSC model znacajnu
pomoc može pružiti AHP metodologija primjenom
koje se problem hijerarhijski razlaže na
kriterijume i alternative kako bi se vrednovanjem
od strane svih clanova izabranog tima
sintetizovala konacna lista alternativa (mjera).
Dakle AHP na bazi grupnog odlucivanja
zainteresovanih strana može znacajno da
unaprijedi proces izbora adekvatnih mjera
(pokazatelja) po svim perspektivama BSC modela
organizacije.
Slika 4 Uloga AHP a u implementaciji BSC-a
9
Za vrednovanje mjera u odnosu na postavljene
ciljeve mogu biti definisani razni kriterijumi
(npr Mjerljivost, . Povezanost sa strateškim
cilljevima, Razumljivost i sigurnost,...).
Imajuci u vidu ove kriterijume menadžerski tim
može mnogo jednostavnije izvršiti i predlaganje
mjera i njihovo vrednovanje. Bitno je da se svi
clanovi tima jednoglasno slože oko hijerarhijske
strukture problema a time i kriterijuma
ocjenjivanja i mogucih alternativa (mjera) a
zatim vrednovanjem elemenata jednog nivoa u
odnosu na elemente prethodnog se dobija lista
znacajnosti mjera.
Slika 5. Izbor mjera u BSC primjenom AHP
10
Slika 6 Model vrednovanja mjera primjenom AHP -a
za org. jedinicu TE Pljevlja
11
Slika 7 Dva pristupa vrednovanju elemenata unutar
AHP Modela
12
ZAKLJUCAK
U radu su prikazane osnovne postavke u svijetu
široko rasprostranjenog modela strateškog sistema
menadžmenta kakav je Balanced scorecard koji je
tek u ranoj fazi razvoja u samo nekim
organizacijama sa naših prostora. Sa aspekta
unapredjenja zaštite životne sredine u
organizaciji primjenom BSC'a kljucna je
komparativna analiza modela proftinih i
neprofitnih organizacija na cije razlike je
takodje ukazano. Ovo iz razloga što je EPCG
profitna organizacija a zna se da zaštita životne
sredine u organizacijama iz našeg okruženja ne
može biti realizovana u smislu održivog razvoja
dakle, kao profitno orjentisan projekat vec da je
neophodno kreirati budžet koji ce ovaj cilj
podržati. U radu je takodje ukazano na moguce
pristupe ukljucivanja ciljeva ZZS u konvencijalni
profitno orjentisan BSC model.
Ovo je od velikog znacaja jer se pokazalo da je
za unapredjivanje ekoloških performansi
organizacije uz implementaciju standarda ISO
14000 neophodno ukljuciti i neki efektivan mjerni
menadžment sistem. Modelom koji je prikazan
obezbijedilo bi se sa jedne strane stalno
pracenje i unapredjivanje performansi
organizacije kroz konvencijalni BSC model a sa
druge strane pracenje i unapredjivanje ekoloških
performansi kroz EKO BSC model.
13
Hvala na pažnji !!!