PROGRAM GELISTIRMEDE TEMEL KAVRAMLAR

1
PROGRAM GELISTIRMEDE TEMEL KAVRAMLAR

• Haz Ars. Gör. Ceyhun OZAN
• Atatürk Üniversitesi
• Egitim Programlari ve Ögretim Anabilim Dali

2
IÇERIK

• Program Türleri
• Egitim Programi
• Ögretim Programi
• Ders Programi
• Örtük Program
• Posnerin Egitim Programi Siniflamasi
• Egitim Programinin Ögeleri
• Egitim Programlarinin Yararlari
• Egitim Programlarinin Özellikleri

3
PROGR AM TÜRLERI
4
Egitim Programi

• Egitimi düzenleyen ve yönlendiren sistem (TDK)
• Okulun rehberligi ve gözetiminde çocuklar için
  düzenlenen tüm faaliyetlerdir (Caswell ve
  Campbell)
• Ögrenme programidir (Hilda Taba)

5
Egitim Programi

• Ögrenme yasantilarinin planlanmasina rehberlik
  eden, istenen sonuçlarin sistematik olarak
  yeniden yapilanmasiyla bilgi ve yasantilarin
  formüle edilmesi ve okullarin kontrolünde
  ögrenene kazandirilmak istenen kisisel ve sosyal
  amaçlar ve degerler bütünü (Tanner)

6
Egitim Programi

• Yetisek ögrencide gelistirilecek davranislarin
  önceden kararlastirilip bir siraya konmasi bu
  davranislari gelistirici ögrenme yasantilarini
  gerçeklestirecek egitim durumlarinin
  düzenlenmesi egitim durumlarini (ve ögrenme
  yasantilarini) istendik ve beklendik davranislari
  gelistirmedeki etkililik derecelerinin
  arastirilmasi yani degerlendirmedir (Selahattin
  Ertürk)
• Bir egitim kurumunun çocuklar, gençler ve
  yetiskinler için sagladigi, milli egitimin ve
  kurumun amaçlarinin gerçeklesmesine dönük tüm
  faaliyetlerdir (Fatma Varis)

7
Egitim Programi

• Ögrenene, okulda ve okul disinda planlanmis
  etkinlikler yoluyla saglanan ögrenme yasantilari
  düzenegi (Özcan Demirel)
• Kiside gözlenmesi kararlastirilan hedefleri,
  bunlari gerçeklestirebilecek düzenli egitim ve
  sinama durumlarini içeren dirik bir bütün (Veysel
  Sönmez)
• Ögrencilerde beklenen ögrenmeyi meydana
  getirebilmek için planlanmis faaliyetlerin tamami
  (Hifzi Dogan)

8
Ögretim Programi

• Egitim programinin amaçlarina hizmet edecek
  biçimde, belli bir ögretim kademesinin çesitli
  siniflarinda bireye belli bilgi kategorileriyle
  iliskili olarak okul içinde ya da disinda ne tür
  yasantilarin saglanacagini gösteren düzenektir.

9
Ders Programi

• Bir ders süresi içinde planlanan
  hedefin/hedeflerin bireye nasil kazandirilacagini
  gösteren tüm etkinliklerin yer aldigi bir
  plandir.
• Ögretim programi içinde yer alan her bir ders
  süresi için ayri ayri hazirlanir.

10
Örtük Program

• Ögrencilerin kazanmalari beklenen bilgiler,
  ilkeler, kurallar, degerler, tutumlar,
  aliskanliklar ya da düsünceleri okulun resmi ya
  da yazili bir program olmaksizin dolayli olarak
  ögrettigi programdir.

11
Örtük Programin Kapsami

• Okulun idari ve örgütsel araç ve düzenlemeleri
• Okul kurallari
• Okul binasinin mimari yapisi ve dekorasyonu
• Siniflarin olusturulmasi
• Zaman
• Ders disi faaliyetler
• Okul ve çevre etkilesimi
• Toplumsal normlar ve degerler
• Ideoloji
• Ders kitaplari
• Sinif iklimi
• Ögretmenlerin görüs ve beklentileri
• Ögretmenlerin önyargilari
• Sinif kurallari
• Ögretmen davranislari
• Ögrenci özellikleri
• Sinav ve ögrenci basarisi

12
Posnerin Egitim Programi Siniflamasi
13
Resmi (kuramsal, açik, yazili) Program

• Tanimlanmistir.
• Yazili bir doküman haline getirilerek egitim
  otoritelerince onaylanmis ve okullara
  gönderilmistir.
• Egitim felsefesini ve politikasini yansitir,
  resmidir, teoriktir, açik ve ilan edilmistir.
• Tasaridir, varsayimsal olarak olmasi gerekeni
  ortaya koyar.

14
Islevsel (gözlenen, gerçeklesen, uygulanan)
Program

• Okulda ögretmenler araciligiyla uygulamaya
  konulan programdir.
• Okuldan okula farklilik gösterebilir.
• Kuramin uygulamaya dönüsmesidir.
• Resmi programin okula, çevreye ve ögretmene göre
  farklilasmasidir.
• Resmi programin uygulamada yasama geçirilmis
  biçimidir. Bu nedenle daha somuttur.

15
Ihmal Edilen (geçersiz, görmezden gelinen) Program

• Resmi programin atlanan, eksik birakilan,
  üstünkörü geçistirilen yanlarini olusturur.
• Bu durum okulun sahip oldugu olanaklardan ya da
  ögretmen yeterlik, tutum ve davranislarindan da
  kaynaklanabilir.
• Örnegin, fen laboratuari olmayan okullarda bazi
  deneylerin yapilmamasi, liselerde LYSsoru
  çikmayan konularin üstünkörü geçilmesi ya da
  islenmemesi

16
Örtük (gizli, yazili olmayan) Program

• Ilk olarak Jackson (1968) tarafindan ortaya
  atilmistir.
• Resmi programda yazili olarak yer almayan,
  kasitli olarak düzenlenmemis ve planlanmamis
  ögrenmeleri içeren programdir.
• Resmi programi destekleyen ya da engelleyen daha
  çok okul kültürü ve ikliminden kaynaklanan,
  kurumdaki bireylerin sahip oldugu inanç, deger,
  tutum ve yaklasimlardan dogan program türünü
  yansitir.

17
Ekstra Program

• Resmi program disi olan örtük programdan farkli
  olarak planli olan sportif, sanatsal, kültürel
  etkinlikleri kapsar.
• Ögretmenlerin gözetim ve rehberligi altindadir.
• Katilim, gönüllülük esasinda dayalidir.
• Okulun fazladan düzenledigi çalismalardir.
• Okul korosu, ögrenci topluluklari, konferanslar
  gibi.

18
Egitim Programinin Ögeleri
19
Egitim Programlarinin Yararlari

• Ögretim süreçlerinin standartlasmasini
  saglayarak, ülkenin tüm okullarindaki
  ögrencilerin az-çok benzer nitelikler
  kazanmalarini saglar.
• Ögretim süreçlerinin planlanmasinda,
  uygulanmasinda ve degerlendirilmesinde
  ögretmenlere rehberlik eder.
• Nitelikli bir ögretimi gerçeklestirmede ve verimi
  arttirmada araçtir.
• Ögretimin etkililigini artirir.
• Ögretim süreçlerinin kalite kontrolünü test
  etmede temel bir ölçüttür.
• Egitim sürecinin planli, sistemli, amaca uygun
  gelisime odakli ve dirik ilerlemesinin en önemli
  unsurudur.

20
Egitim Programlarinin Özellikleri

• Milli Egitimin Amaç ve Ilkelerine Uygunluk
• Islevsellik
• Çerçeve
• Esneklik
• Degismez ve Genellik
• Bilimsellik
• Rehber
• Uygulanabilirlik

21
Milli Egitimin Amaç ve Ilkelerine Uygunluk

• Ilkögretim programlari, ülkenin uzak hedeflerinin
  bir yorumu olan genel hedeflere göre
  hazirlanmalidir.
• Örnegin, Temel egitimin genel hedeflerinden biri
  Her Türk çocugunu ilgi, istidat ve kabiliyetleri
  yönünden yetistirerek hayata ve üst ögrenime
  hazirlamaktir. Dolayisiyla ilkögretim
  programlari bu hedefe hizmet edebilecek biçimde
  hazirlanmalidir.

22
Islevsellik

• Ilkögretim programi, gerçek yasamda bireylerin
  gereksinim duydugu, duyabilecegi bilgi, beceri ve
  davranislari kazandirmalidir.
• Yasaminda hiç havuz doldurup bosaltmayacak bir
  bireye havuz problemleri çözdürülmemelidir.

23
Çerçeve

• Ilkögretim programinda yer alan hedefler, içerik,
  önerilen ögrenme-ögretme yasantilari ve
  degerlendirme süreçleri Türkiyenin tüm
  okullarinda benzerdir.
• Ögretmenler bu ana hattin disina çikmadan
  görevlerini yerine getirirler.

24
Esneklik

• 17 Aralikta Atatürkün Ankaraya gelisinin
  Ankarada kutlanip baska sehirlerde kutlanmamasi
  ya da enerji kaynaklari ele alinirken
  Çanakkaledeki bir Fen ve Teknoloji ögretmeninin
  rüzgar enerjisini, Elazigdaki ögretmenin ise
  hidroelektrik santralleri islemesi esnekliktir.

25
Degismez ve Genellik

• Ulusal bayramlarin ülkenin tüm okullarinda benzer
  süreçlerle kutlanmasi degismez ve genelliktir.

26
Bilimsellik

• Ögrencilerin zihinsel, bedensel, duygusal ve
  sosyal gelisimini ögrenme-ögretme ve gelisimle
  ilgili bilimsel verilerden yararlanarak üst
  düzeye tasima.

27
Rehber

• Hazirlanan programlar ögretmenlerin
  anlayabilecegi bir dil ve anlatimla yazilmali,
  açik ve anlasilir olmalidir.
• Ögretmen öncelikle programin özelliklerini,
  programin kendisine yükledigi rol ve
  sorumluluklari anlamali daha sonra uygulamalidir.

28
Uygulanabilirlik

• Bir program kuramsal düzeyde ne kadar mükemmel
  hazirlanirsa hazirlansin, uygulanan program
  farkli olabilmektedir.
• Iyi program hazirlanis biçimine en yakin
  uygulanan programdir.