ZB - 15 Niekonwencjonalne technologie laczenia element

1
ZB - 15 Niekonwencjonalne technologie laczenia
elementów konstrukcji lotniczych

• Lider merytoryczny
• Tomasz Sadowski
• Jaroslaw Sek
• Instytucje partnerskie w zadaniu
• Politechnika Czestochowska
• Politechnika Lubelska
• Politechnika Rzeszowska
• Instytut Maszyn Przeplywowych PAN (Gdansk)

2
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Rzeszowska
(T.Balawender) Testowanie zlaczy klinczowych z
zastosowaniem róznych srodków rozdzielajacych
powierzchnie styku laczonych blach
Wnioski 1 zmniejszenie tarcia na powierzchni
styku laczonych blach jest korzystne dla
uformowania zlacza klinczowego powoduje
zwiekszenie grubosci scianki bocznej w szyjce
przetloczenia i zwiekszenie zamka
przetloczenia, 2 zastosowanie srodków
zmniejszajacych tarcie pomiedzy laczonymi
blachami powoduje zmniejszenie adhezji blach w
gniezdzie przetloczenia i obniza wytrzymalosc
zlacza i absorpcje energii podczas jego
zniszczenia.
3
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Rzeszowska
(T.Balawender) Modyfikacja zlaczy klinczowych i
ocena ich wytrzymalosci
Wnioski Wzrost wytrzymalosci zlacza oraz
absorpcji energii podczas jego zniszczenia, mozna
uzyskac przez dodatkowe sprasowanie dna
przetloczenia stemplem na plaskiej matrycy.
Korzystne jest zmniejszenie srednicy stempla
prasujacego (?6 mm) w stosunku do srednicy
stempla formujacego (?8 mm). Przetloczenie
gniazda zlacza klinczowego w druga strone lub
jego sprasowanie na plasko, powoduje obnizenie
wlasciwosci mechanicznych.
4
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Rzeszowska
(T.Balawender) Opracowanie programu i wykonanie
badan polaczen klinczowo klejowych majacych na
celu wzrost ich wytrzymalosci
Wstepne wnioski Hybrydowe zlacza
klinczowo-klejowe maja wieksza wytrzymalosc od
wytrzymalosci zlaczy klinczowych i klejowych
(efekt synergii). Procedura wykonania zlacza
hybrydowego klejenie klinczowanie
utwardzanie kleju powoduje wzrost wytrzymalosci i
absorpcji energii podczas jego zniszczenia, w
porównaniu z procedura klejenie utwardzanie
klinczowanie.
5
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Lubelska
(T.Sadowski, P.Golewski, M.Knec )
- Politechnika Rzeszowska
(T.Balawender) Analiza numeryczna i
doswiadczalna polaczen klejowo-klinczowych
Series Advanced Structures Materials, Vol. 6
Silva, Lucas F. M. da Pirondi, Alessandro
Öchsner, Andreas (Eds.) 1st Edition., 2011, VII,
309 p. 270 illus.
Rozdzial 6 Technology of Clinch- Adhesive Joints
T.Sadowski, T.Balawender
6
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Rzeszowska
(T.Balawender, R.Sliwa) Nowa koncepcja nitu
dwuczesciowego c.d.
7
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Rzeszowska
(J.Czaja, R.Sliwa)
Analiza modelu wezla srubowego
wysoko obciazonego w
konstrukcji lotniczej metoda
elastooptyczna - cd.
  Przyrzad do badania modelu wezla
Rozklad izochrom na modelu z zaciskiem wstepnym
3 Nm, sciskanie dla podkladki twardej
Rozklad izochrom na modelu z zaciskiem wstepnym
3 Nm, sciskanie dla podkladki miekkiej
Wykorzystanie metody stereolitografii laserowej
SLA - wykonanie prototypu elementów zespolu
wezla lotniczego po wczesniejszym przygotowaniu
niezbednych dla procesów danych numerycznych
oraz technologii wytworzenia. Na podstawie modeli
SLA wykonano silikonowe formy pod odlewy
prózniowe. Odlewy czesci wezla z zywicy do badan
elastooptycznych wykorzystano do dalszych badan i
pomiarów okreslenie powstajacych pod wplywem
zadanego obciazenia naprezen usytuowania ognisk
wystepowania oraz oszacowania ich wartosci.
Rozklad izochrom na modelu z zaciskiem wstepnym
3 Nm, rozciaganie dla podkladki twardej
Rozklad izochrom na modelu z zaciskiem wstepnym
3 Nm, rozciaganie dla podkladki miekkiej
8
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Rzeszowska (J.Sep,
W.Zielecki, B.Ciecinska, R.Perlowski ) Analiza
wplywu struktury geometrycznej w ukladzie 3D na
wytrzymalosc zakladkowych polaczen klejowych
Przeprowadzono kompleksowa ocene wplywu struktury
stereometrycznej w ukladzie 3D powierzchni
laczonych elementów na wytrzymalosc zakladkowych
polaczen klejowych. Badaniom poddano polaczenia,
których powierzchnie, przed klejeniem
ukonstytuowano metodami szlifowania,
szczotkowania, polerowania, walcowania, obróbki
strumieniowo-sciernej, srutowania oraz
kulowania. Dla otrzymanych powierzchni wyznaczono
parametry chropowatosci w ukladzie 3D -
parametry amplitudy (Sa, Sq, Sz, Ssk, Ssq, Sp,
Sv, St), - parametry przestrzenne (Str,
Std, Sal), - parametry hybrydowe (Sdq,
Sds, Ssc, Sdr, Sfd), - parametry pola i
objetosci (Smr, Sdc), - parametry
funkcyjne (Sk, Spk, Svk, Sr1, Sr2), -
indeksy funkcyjne (Sbi, Svi, Sci).
Przeprowadzone badania eksperymentalne wykazaly,
ze wytrzymalosc na scinanie Rt zakladkowych
polaczen klejowych sklejonych kompozycja Epidian
5 PAC wykazuje znaczne uzaleznienie od
rozwiniecia powierzchni, charakteryzowanego
parametrami hybrydowymi srednia arytmetyczna
krzywizna wierzcholków Ssc (R 0,7894),
rozwinietym polem miedzyfazowym Sdr (R 0,7498)
oraz nachyleniem sredniokwadratowym Sdq (R
0,7363). Wspólczynnik korelacji liniowej pomiedzy
wytrzymaloscia na scinanie badanych polaczen
klejowych a parametrami amplitudy oraz
przestrzennymi wynosil R 0,31 0,54 natomiast
z parametrami pola i objetosci, funkcyjnymi oraz
indeksami funkcyjnymi uzyskiwal wartosc R 0,11
0,39. Parametry hybrydowe Ssc, Sdr, Sdq mozna
zatem wykorzystac do kontroli poprawnosci
przygotowania powierzchni oraz prognozowania
wytrzymalosci na scinanie zakladkowych
9
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Rzeszowska (J.Sep,
W.Zielecki, B.Ciecinska, R.Perlowski ) Analiza
wplywu struktury geometrycznej w ukladzie 3D na
wytrzymalosc zakladkowych polaczen klejowych
Rys. 1. Zaleznosc wytrzymalosci na scinanie Rt
zakladkowych polaczen klejowych ze stali S235JR
od sredniej arytmetycznej krzywizny wierzcholka
Ssc
10
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Rzeszowska (J.Sep,
W.Zielecki, B.Ciecinska, R.Perlowski ) Laserowa
obróbka powierzchni przed klejeniem

• Metode laserowego oczyszczania powierzchni
  zastosowano do jednoczesnego oczyszczenia
• powierzchni i jej rozwiniecia przed naniesieniem
  kleju.
• Przedmiotem zainteresowania byly dwa aspekty
  ablacji
• Zwilzalnosc powierzchni i jej zmiany w czasie
  (mozliwy spadek i jego wielkosc)
• Wytrzymalosc statyczna na scinanie polaczenia
  klejowego wykonanego po ablacji laserowej

W badaniach eksperymentalnych wykorzystano laser
swiatlowodowy, którego glowice zamontowano we
wrzecienniku frezarki pionowej (z wylaczonymi
obrotami).
11
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
2. Laserowa obróbka powierzchni przed klejeniem
cd.
Klejenie wykonano róznymi klejami, wykonujac
polaczenia z dwóch róznych materialów.
Powierzchnie w celach porównawczych przygotowano
równiez w tradycyjny sposób (plukanie w acetonie,
reczne schropowacenie papierem sciernym,
piaskowanie). Wyniki badan nosnosci w warunkach
scinania
Dla Ti-6Al-4V
Dla
X6Cr17
12
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Lubelska
(T.Sadowski, E.Zarzeka-Raczkowska, P.Golewski,
M.Knec ) Analiza eksperymentalna i numeryczna
wplywu geometrii rozmieszczenia nitów
w polaczeniach hybrydowych klejowo - nitowych
z czterema nitami na pola naprezen i deformacji
tych polaczen

• Badania dotyczyly analizy
• stanu deformacji w polaczeniach klejowych
  dwunakladowych wzmocnionych czterema nitami
  poddanych jednoosiowemu rozciaganiu
• rozkladu deformacji i naprezen obwodowych wokól
  nitów
• wplywu geometrii rozmieszczenia nitów (szwy
  jedno- i dwu-rzedowe) na wytrzymalosc polaczenia
  hybrydowego (Rys.1).
•  

Rys 1. Schemat rozmieszczenia nitów w
polaczeniach nitowych i hybrydowych klejowo -
nitowych z czterema nitami.  
13
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych

• Rys.2. Przykladowy raport dla polaczenia
  hybrydowego klejowo-nitowego o rozkladzie nitów
  typu 2-2

• Rys.3. Przykladowy raport dla polaczenia
  hybrydowego klejowo-nitowego o rozkladzie nitów
  typu 1-2-1

14
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
Model numeryczny (ABAQUS) polaczenie hybrydowe
typu 2-2
Blaszki aluminiowe
Polaczenie hybrydowe typu 2-2
Warstwy kleju Loctite 435TM
Rys.4. Pola naprezen zredukowanych polaczenia
hybrydowego typu 2-2 (model1/2 polaczenia)
15
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
Wnioski

• Korzystny rozklad sil i naprezen zredukowanych
  wystepuje w przypadku polaczen hybrydowych
  klejowo-nitowych z rozkladem nitów typu 2-2
  (kwadrat) oraz 1-2-1 (romb). Polaczenia tego typu
  gwarantuja dobry docisk polaczenia, a odpowiednio
  duze odleglosci pomiedzy nitami nie oslabiaja w
  znacznym stopniu warstw klejowych (adhezyjnych).
• W obu tych polaczeniach czas pracy, wielkosc
  przenoszonej sily i naprezen oraz absorpcja
  energii zniszczenia wylacznie przez nity po
  destrukcji warstw adhezyjnych jest niemal
  identyczna.
• Zalety polaczenia hybrydowego typu 1-2-1 (romb)
  widac natomiast w pracy na etapie hybrydy
  polaczenie klejowe wzmocnione nitami o tej
  geometrii rozmieszczenia przenosi wieksze
  wartosci sily i naprezen, absorbuje wieksza
  wartosc energii zniszczenia oraz ma dluzszy czas
  pracy.
• Tak wiec , najkorzystniejszym typem polaczenia
  hybrydowego dwunakladkowego klejowo-nitowego z
  czterema nitami jest typ polaczenia 1-2-1
  (romb), Rys. 5.

Rys. 5. Wykresy sila przemieszczenie dla
poszczególnych typów polaczen hybrydowych
(usrednione wartosci dla poszczególnych typów
polaczen) 1 polaczenie typu 2-2 2 -
polaczenie typu 3-1 3 - polaczenie typu 1-3, 4 -
polaczenie typu 1-2-1
16
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Lubelska
(T.Sadowski, E.Zarzeka-Raczkowska, P.Golewski,
M.Knec ) Analiza numeryczna polaczen klejonych i
punktowo-zgrzewanych (PZL Mielec S.A.)

• polaczenie zgrzewane
• polaczenie hybrydowe zgrzewane i klejone
• polaczenie klejone

5 zgrzein o srednicy 3mm.
polaczenie zgrzewane
17
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Lubelska
(T.Sadowski, E.Zarzeka-Raczkowska, P.Golewski,
M.Knec ) Analiza numeryczna polaczen klejonych i
punktowo-zgrzewanych (PZL Mielec S.A.)
polaczenie hybrydowe
18
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Lubelska
(T.Sadowski, E.Zarzeka-Raczkowska, P.Golewski,
M.Knec ) Analiza numeryczna polaczen klejonych i
punktowo-zgrzewanych (PZL Mielec S.A.)
polaczenie klejone
19
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Lubelska
(T.Sadowski, E.Zarzeka-Raczkowska, P.Golewski,
M.Knec ) Analiza numeryczna polaczen klejonych i
punktowo-zgrzewanych (PZL Mielec S.A.)
20
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Czestochowska
(P.Lacki, J.Adamus, K.Wojsyk , K.Kudla) Opracowani
e technologii spawania laserowego elementów
lotniczych
Dotychczasowa technologia sczepiania lopatek
wirnika aparatu kierujacego ogranicza sie do ich
ustalenia za pomoca kulek z uzyciem klasycznego
kondensatorowego zgrzewania rezystancyjnego.
Zaleta tej metody jest prostota i ograniczone
wymagania co do kwalifikacji personelu
wykonujacego sczepianie. Niestety czas niezbedny
do ustalenia (sczepiania) lopatek wzgledem
pierscienia aparatu kierujacego jest co najmniej
5-krotnie dluzszy niz w przypadku proponowanego
mikrosczepiania impulsowego. Utrudniona jest
równiez automatyzacja procesu. Istotny wplyw na
wtopienie ma moc impulsu i czas jego trwania.

• Glówne wnioski
• Spawanie przedlutownicze laserem jest
  alternatywna technologia do obecnie stosowanej
• w montazu aparatu, gdyz umozliwia jednoznaczne,
  szybkie i niepowodujace zmian
• w materiale podstawowym sczepienie lopatek do
  wienca.
• Spawanie laserowe nie utrudnia wprowadzania i
  wnikania lutu do szczeliny.
• Spawanie laserowe moze wzmacniac zlacze lopatka
  wieniec, tworzac monolityczne polaczenie,
  jednak moze utrudnic demontaz lopatek w razie ich
  eksploatacyjnego uszkodzenia.
• Spawanie wiazka lasera moze byc stosowane bez
  uzycia materialu dodatkowego.
• W celu uzyskania spawania na wskros nalezy
  zastosowac wyzsze moce lasera od uzytych w
  niniejszych próbach. Jest to technicznie
  mozliwe, gdyz np. wycinanie otworów pod lopatki w
  wiencu odbywa sie równiez laserem.

21
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Czestochowska
(P.Lacki, J.Adamus, K.Wojsyk , K.Kudla) Opracowani
e metodyki modelowania numerycznego za pomoca MES
lotniczych ukladów hamulcowych
Bebnowy uklad hamulcowy jest stosowany w wielu
aplikacjach lotniczych. Analizowany przyklad jest
stosowany w smiglowcu Mi-2. Dotychczas stosowane
rozwiazanie laczylo okladzine cierna hamulca ze
szczeka za pomoca nitów. Z uwagi na koniecznosc
stosowania nowych bezazbestowych okladzin
ciernych, które pekaja przy stosowaniu
technologii nitowania istnieje potrzeba
zastosowania klejenia okladzin ciernych do
hamulca.

• Glówne wnioski
• Zaprezentowany model numeryczny hamulca bebnowego
  zostanie wykorzystany do dalszej analizy w ramach
  projektu. Symulacje numeryczne ukierunkowane beda
  na poznanie zjawisk zachodzacych miedzy okladzina
  a szczeka hamulcowa z uwzglednieniem zmian, jakie
  wprowadza cieplo tarcia.

2. Symulacje numeryczne umozliwiaja
analizowanie wszystkich warunków pracy hamulca,
latwa zmiane parametrów, szybkie uzyskiwanie
danych o systemie, badanie sytuacji
hipotetycznych wystepujacych w lotnictwie.
22
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI Politechnika Czestochowska
(P.Lacki, J.Adamus, K.Wojsyk, K.Kudla) Badania
doswiadczalne i analiza jakosci zlaczy
doczolowych zgrzewanych metoda FSW materialów
stosowanych na konstrukcje lotnicze
Glównym celem realizowanego zadania jest
wprowadzenie do krajowego przemyslu lotniczego
technologii nierozlacznego spajania konstrukcji z
zastosowaniem zgrzewania FSW (Friction Stir
Welding). Wymieniona technologia ma zastapic
docelowo, dotychczas stosowane, technologie
laczenia elementów konstrukcji lotniczych z
uzyciem nitowania lub spawania laserowego, ze
szczególnym uwzglednieniem aluminium jako
materialu konstrukcyjnego.

• Glówne wnioski
• Wykonane badania twardosci zlaczy zgrzewanych z
  aluminium wskazuja, ze obszar zgrzeiny
  charakteryzuje sie najwieksza twardoscia, która
  przewyzsza o okolo 10-12 jednostek HV twardosc
  materialu rodzimego. W strefie wplywu ciepla
  nastepuje niewielka utrata twardosci w stosunku
  do twardosci MR.
• Wytrzymalosc zlaczy zgrzewanych z uzyciem
  technologii FSW przewyzsza o okolo 30
  wytrzymalosc polaczen wykonanych z zastosowaniem
  spawania lukowego. Zerwanie nastepuje zawsze w
  SWC zlacza od strony splywu, dlatego niezbedne
  jest zastosowanie zabiegów dodatkowych
  zwiekszajacych wytrzymalosc zlacza w tej strefie.
• Zmiana parametrów zgrzewania tj. predkosci
  obrotowej narzedzia i jego predkosci przesuwu
  zachowuje postac charakterystyki rozkladu
  twardosci i niewiele zmienia twardosc w strefie
  odksztalcenia termomechanicznego.

23
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI IMP Gdansk (P.Doerffer,
B.Puchowski) Polaczenia zgrzewane konstrukcji
lotniczych z kompozytów epoxydowo weglowych
Wytrzymalosc zlacza wykonanego przy pomocy zywicy
termoplastycznej PEEK dla próbek z kompozytu
epoxydowego.
MPa
24
Glówne wyniki zrealizowanych prac badawczych
WYBRANE WYNIKI IMP Gdansk (P.Doerffer,
B.Puchowski) Polaczenia zgrzewane konstrukcji
lotniczych z kompozytów epoxydowo weglowych
Wytrzymalosc zlacza wykonanego przy pomocy zywicy
termoplastycznej PEEK dla próbek z kompozytu PEEK.
MPa
25
Dane do wskazników realizacji celów projektu

• Dane do wskazników realizacji celów projektu
  (produktu i rezultatu) uzyskanych
• w pierwszym i drugim kwartale 2011
• Referaty konferencyjne (tytul wystapien,
  nazwiska wykonawców, nazwa i termin konferencji)
  - 7
• Sadowski T., Marsavina L., Craciun E-M., Knec
  M.,Parallel of cracks propagation in an
  orthotropic polymer matrix composite subjected to
  tension , 19 th International Conference on
  Computer Methods in Mechanics, Warszawa, maj
  9-12, 2011.
• Zielecki W., Sep J. Wytrzymalosc na scinanie
  zakladkowych polaczen klejowych starzonych
  naturalnie. VII Miedzynarodowa Konferencja nt.
  Technika i Technologia Montazu Maszyn, Cisna,
  24-27 maja
• Ciecinska B. Ekologia w klejeniu. Analiza wplywu
  alternatywnych sposobów przygotowania zlaczy na
  ich wytrzymalosc statyczna. VII Miedzynarodowa
  Konferencja nt. Technika i Technologia Montazu
  Maszyn, Cisna, 24-27 maja
• Perlowski R. Wplyw sposobów przygotowania
  powierzchni blach tytanowych na wytrzymalosc
  polaczen klejowych. VII Miedzynarodowa
  Konferencja nt. Technika i Technologia Montazu
  Maszyn, Cisna, 24-27 maja
• Lacki P., Adamus K., Wojsyk K., Zawadzki M.
  Numerical simulation of electron beam welding
  process of Inconel 706 sheets. 14 International
  Conference on Sheet Metal. SheMet 2011. Leuven,
  Belgium
• Adamus K. Przewidywanie geometrii jeziorka
  spawalniczego na podstawie parametrów procesu
  spawania wiazka elektronów. 31.V-2.VI.2011 - XVII
  Naukowo-Techniczna Krajowa Konferencja
  Spawalnicza, Miedzyzdroje
• Kudla K., Wojsyk K. Mozliwosci sterowania
  geometria wtopienia podczas spawania i napawania
  z wykorzystaniem równowaznych normowanych energii
  liniowych. 31.V-2.VI.2011 - XVII
  Naukowo-Techniczna Krajowa Konferencja
  Spawalnicza, Miedzyzdroje

26
Dane do wskazników realizacji celów projektu

• Publikacje w czasopismach (pelne dane
  bibliograficzne), które ukazaly sie w I pólroczu
  2011 r. 7 (6 lista filadelfijska)
• Zielecki W., Pawlus P., Perlowski R., Dzierwa A.
  Analiza wplywy struktury geometrycznej
  powierzchni w ukladzie 3D na wytrzymalosc
  polaczen klejowych. Technologia i Automatyzacja
  Montazu 1/2011, s. 33-37, ISSN 1230-7661
• Lacki P., Adamus K., Wojsyk K., Zawadzki M.
  Numerical simulation of electron beam welding
  process of Inconel 706 sheets. Key Engineering
  Materials Vol. 473 (2011) pp 540-547
• Lacki P., Adamus K., Wojsyk K., Zawadzki M.,
  Nitkiewicz Z, Modeling of heat source based on
  parameters of electron beam welding process..
  Archives of Metallurgy and Materials, Vol. 56
  (2011) Issue 2, pp.455-462
• Lacki P., Adamus K., Numerical simulation of
  the electron beam welding
• process. Computers Structures, Volume
  89, Issues 11-12, June 2011, Pages
• 977-985
• 5. T.Sadowski, P.Golewski, E.
  Zarzeka-Raczkowska, "Damage and failure processes
  of
• hybrid joints adhesive bonded aluminium
  plates reinforced by rivets, Comput. Mat.
• Sci. 50 (2011) 1256-1262.
• 6. T.Sadowski, J.Bec, "Effective Properties
  for Sandwich Plates with Aluminium Foil
• Honeycomb Core and Polymer Foam Filling -
  Static and Dynamic Response", Comput. Mat. Sci.
  50 (2011) 1269-1275.
• T.Balawender, T.Sadowski, M.Knec, Technological
  problems and experimental investigations of
  hybrid clinched-adhesively bonded joint, Arch.
  Metallurgy and Mat. 56 (2011) 439-446.

27
Dane do wskazników realizacji celów projektu

• Prace mgr, dr, hab. obronione w I pólroczu
  2011 r. - imie i nazwisko (dyplomanta,
  doktoranta, habilitanta), tytul pracy, imie i
  nazwisko promotora, data obrony,
• inzynierskie obronione 2
• magisterskie obronione 3
• inzynierskie planowane 7
• doktorskie 2
• habilitacyjne 2 (zakonczenie po 2013)
• Udzial studentów / doktorantów / innych
  wykonawców (liczbowo) w danym ZB (aktualnie)
• - studentów 12
• - doktorantów 2
• - habilitanci 2
• - innych wykonawców 8 w tym 1
  kobieta

28
Stan wspólpracy z przedsiebiorstwami Doliny
Lotniczej
WSK PZL Rzeszów SA (Pratt Whitney) dotyczy
optymalizacji procesu spawania wiazka elektronów.
W ramach wspólpracy wykonano badania
doswiadczalne oraz symulacje numeryczne procesu
spawania. Pratt Whitney Kalisz (PWK) dotyczy
optymalizacji procesu technologicznego spawania
przed lutowaniem. W ramach wspólpracy
zrealizowano przetarg na wykonanie próbek do
badan. Realizowany jest etap opracowania
technologii sczepiania punktowego metoda MIG
(TIG) aparatów silników lotniczych w celu
ograniczenia lub eliminacji technologii
sczepiania z uzyciem kulki z obcego
materialu. AgustaWestland PZL Swidnik S.A.
dotyczy zagadnien optymalizacji konstrukcji
hamulca bebnowego wirnika nosnego smiglowca Mi-2.
W ramach wspólpracy opracowano koncepcje
stanowiska badawczego do prób wytrzymalosci
polaczen klejonych okladzina cierna szczeka
hamulcowa. Ponadto badane sa zagadnienia
uszkodzen polaczen klejowych w plytach
sandwiczowych o wypelniaczu w postaci plastra
pszczelego PZL Mielec/Sikorski dotyczy zagadnien
polaczen hybrydowych typu srubowo-klejowych,
nitowo-klejowych, klejowo-zgrzewanych, zgrzewanie
tarciowe z przesuwaniem
29
Glówne wnioski

• Uzyskane wyniki badan eksperymentalnych wskazuja
  na przydatnosc i skutecznosc obróbki laserowej
  jako alternatywnego sposobu przygotowania
  powierzchni przed klejeniem.
• Istnieje mozliwosc ograniczenia lub
  wyeliminowania z procesu przygotowawczego
  substancji szkodliwych dla zdrowia i srodowiska
  naturalnego
• Fakt wystapienia róznic w efektach - w kontekscie
  badanych materialów oraz klejów jest przeslanka
  do prowadzenia dalszych prac eksperymentalnych
  nad ta metoda przygotowania powierzchni przed
  klejeniem.

4. Spawanie przedlutownicze laserem jest
alternatywna technologia do obecnie stosowanej w
montazu aparatu, gdyz umozliwia jednoznaczne,
szybkie i niepowodujace zmian w materiale
podstawowym sczepienie lopatek do wienca. 5.
Zaprezentowany model numeryczny hamulca bebnowego
zostanie wykorzystany do dalszej analizy w ramach
projektu. Symulacje numeryczne ukierunkowane beda
na poznanie zjawisk zachodzacych miedzy okladzina
a szczeka hamulcowa z uwzglednieniem zmian, jakie
wprowadza cieplo tarcia. 6. Przeprowadzone
próby zgrzewania tarciowego z przemieszaniem
wykazuja lepsza jakosc zlaczy, przy zastosowaniu
takiego ustalenia narzedzia aby jego powierzchnia
czolowa znajdowala sie ponizej powierzchni
materialu w zakresie od 0,15-0,4mm. Powoduje to
przyspieszenie nagrzewania metalu i zwiekszenie
cisnienia wywieranego na metal w stanie
pólplastycznym. Dodatkowe polepszenie jakosci
zlacza uzyskuje sie przez zwiekszenie kata
pochylenia narzedzia tak, aby tylna czesc wienca
byla bardziej zaglebiona niz czesc przednia. 7.
Analiza przekroju poprzecznego spoiny dla
procesu spawania wiazka elektronów pozwolila na
otrzymanie modelu przewidujacego powierzchnie
przekroju spoiny wprowadzaja sredni blad 4.