BYD

1

• BYD

• Sut i greu ffracsiynau syn gyfwerth âu gilydd
• trwy
• symleiddio
• lluosi

Mae cyfwerth yn golygu gwerth yr un peth
2
Ffracsiynau Cyfwerth
Un cyfan
1
3
Beth sydd wedi digwydd ir siapiau?
4
Mae pob siâp nawr wedi eu haneri.
1 2
1 rhan a oleuwyd
2 rhan sydd ar gael
5
Edrychwch ar yr haneri yma
1 2
Beth yw enw hwn?
Beth yw enw hwn?
6
Torrwch y siâp eto..
Rydym yn dal i ddangos
1 2
7
Ond rydym hefyd yn dangos 2 4
8
Mae un hanner yn gyfwerth i 2 chwarter
1 2
2 4
9
1 2
2 4
Maer symbol yman edrych fel y symbol yn hafal
i, ond gyda trydydd llinell. Dymar arwydd
mathemategol ar gyfer yn gyfwerth i syn
golygu yr un peth â.
10
Rydym yn defnyddio ffracsiynau cyfwerth i wneud
rhifau yn llai ar gwaith yn haws!
160 200
16 20
4 5
4
10
10
4
11
Mae yna sawl term am symleiddio ffracsiynau

• Ffurf symlaf
• Diddymu/diddymwch
• Lleihau

160 200
4 5
Dyma ffurf symlaf y ffracsiwn yma
12
Rhaid defnyddio rhif (syn fwy nag 1!) gall y
RHIFIADUR ar ENWADUR cael eu rhannu gyda.
15 45
60 80
Rydym yn galwr rhifau yman ffactorau cyffredin
13
3 yw ffactor cyffredin y rhifau yma. Mae hyn yn
golygu gall y ddau cael eu rhannu gan 3.
15 45
3
3
60 80
10
Ffactor cyffredin yma yw 10
10
14
5 15
15 45
60 80
6 8
15
15 45
5 15
60 80
6 8
2
2
16
15 45
5 15
1 3
3
5
3
5
60 80


10
2
10
2
17
Os ydyr RHIFIADUR yn 1, gallwn ni ddim mynd
ymhellach.
1 3
15 45
60 80
3 4
Os mair unig ffactor cyffredin yw 1, ni allwn
fynd ymhellach.
18
Newid ffracsiwn i gyfwerth trwy luosi
h.y. y gwrthwyneb i symleiddio.

1 3
x 5
x 5

1 3
x 4
x 4
19
6 15
2 5
15 20
3 4
20
3 4




3 10
18 100
21 28