Monopoli

1
Monopoli
Mikroekonomia I
2
Tiparet e katër strukturave të tregut
Lloji i tregut
Liria e hyrjes
Natyra e produktit
Shembuj
Implikimet në kurbën e kërkesës së firmës
Nr. i firmave
Shumë i madh Një Disa Pak
Konkurrenca e plotë Monopoli Konkurrenca
monopolisitke Oligopoli
E pakufizuar Sekziston E pakufizuar E kufizuar
Homogjene Unike Të diferencuara Të
diferencuara ose të padiferencuara
Lakrat, karrotat, patatet Kompania e ujit,
energjisë... Ndërtuesit, restorantet Qimetoja,
automobilat
Horizontale.Firma është çmimpranuese Pjerrësi
rënëse, relativisht joelastike,
çmimpërcaktuese Pjerrësi rënëse, por relativisht
elastike. Pjerrësi rënëse, relativisht
joelastike. Varet nga reagimi i të tjerëve.
3
Çka është monopoli?

• Një shitës i vetëm
• Një produkti i vetëm
• Pamundësia e hyrjes në treg

4
Çfarë nënkupton të kesh produkt unik-të vetëm?

• Nuk ka zëvendësues të afërt për produktet e
  monopolistit

5
Cilët janë disa shembuj të pamundësisë së hyrjes
në treg?

• Pronar i resurseve vitale
• Barrierat legale
• Ekonomia e shkallës
• Patentat

6
Çfarë kuptojmë me Monopolin natyror?

• Një industri në të cilën kostot mesatare
  afatgjata të prodhimit bien në mënyrë të
  vazhdueshme

7
Çka kuptojmë me çmimpërcaktues?

• Firma e cila ka kurbë të kërkesës me pjerrësi
  rënëse

8
Ju duhet ta dini!

• Monopolisti është shitës i vetëm
• Monopoli mbrohet nga konkurrenca përmes
  barrierave të hyrjes dhe përmes shpenzimeve më të
  ulëta.
• Prodhimi masiv. Ky prodhim kushtëzon kursime të
  larta në shpenzime gjatë prodhimit, të cilave nuk
  mund tu përballojnë konkurrentët e vegjël

9
Cili është dallimi ndërmjet monopolit dhe
konkurrencës së plotë?

• Në monopol kurba e kërkesës (D) dhe ajo e të
  ardhurave marxhinale (MR) kanë pjerrësi rënëse
  në konkurrencën e plotë ato përbëjnë një kurbë
  horizontale.

10
Çfarë është e veçantë për kurbën e kërkesës te
monopoli?

• Kurba e kërkesës së monopolistit dhe kurba e
  kërkesës së industrisë është një kurbë e njëjtë.

11
Çfarë është e veçantë për monopolet natyrore?

• Një firmë e cila do të prodhojë outputet me
  kosto më të ulët në krahasim me dy apo më shumë
  firma në industri.

12
Minimizimi i kostove në monopolin natyral
40
35
30
25
5 firma
Kostot për një njësi ()
20
2 firma
15
1 firmë
10
5
Sasia e outputeve
100
40
20
60
80
13
Çfarë përcakton çmimin në monopol?

• Kërkesa

14
Pse MR lt P për të gjitha njësitë pas outputit të
parë?

• Për të shitur njësinë shtesë, çmimi duhet të
  jetë më i ulët kjo ulje e çmimit aplikohet për
  të gjitha njësitë dhe jo vetëm për atë të fundit.

15
100
Monopoli
75
Kërkesa
50
25
0
Çmimi Të ardhurat marxhinale
-25
-50
Të ardhurat marxhinale
-75
-100
Q
8
2
4
6
10
12
14
16
18
16
Monopoli
400
300
Të ardhurat totale
200
100
Q
8
2
4
6
10
12
14
16
18
17
Sa do të prodhojë monopoli për të maksimizuar
fitimin ose për të minimizuar humbjen?

• MR MC

18
P
200
MRMC
175
MC
150
125
ATC
100
Profiti
75
AVC
50
D
25
MR
Q
1
2
3
4
5
6
7
8
9
19
P
200
ATC
MC
175
150
MRMC
Humbja
125
100
75
AVC
50
D
25
MR
Q
1
2
3
4
5
6
7
8
9
20
Shembull
21
P
160
MRMC
140
MC
120
100
ATC
80
D
Profiti
60
52.8
AVC
40
20
MR
Q
1
2
3
4
5
6
7
8
9
22
Vijim...

• p80
• ATC 52.5
• Q4
• Fitimi TR-TC320-210 110
• Fitimi për një njësi 27.5
• Fitimi fitimi për një njësi x Q27.5 x 4110

• Për sasinë Qlt4 , MRgtMC, profiti i përgjithëm i
  monopolistit
• rritet me rritjen e prodhimit.
• Për sasinë Qgt4, MCgtMR, profiti i monopolistit
  rritet me
• zvogëlimin e prodhimit.

23
Fakte

• Të ardhurat marxhinalep-pjesa e zbritur e çmimit
  herë outputi paraprak (Q) ose 80- (12 x 3)
  80-3644
• Monopoli nuk do të prodhojë në asnjë rast kur MR
  është negativ.
• Monopolii nuk do të prodhon me çdo kusht në
  nivelin e shpenzimeve më të ulëta mesatare.  
• Monopolisti prodhon vetëm atëherë kur kërkesa
  është elastike (MRgt0) 
• Çmimi duhet të jetë mbi kostot marxhinale PgtMC.
  Përderisa MRMC si kusht i maksimizimit të
  profitit të firmës monopol, rrjedhimisht
  konkludohet se PgtMC.

24
Fakte

• Monopoli nuk ka kurbë të ofertës. Kurba e ofertës
  flet për ate se sa do të prodhojë firma për çdo
  çmim. Monopoli nuk është çmimpranues.
• Në kushte të shpenzimeve të njëjta monopoli
  prodhon më pak nga firma në konkurrencën e plotë.
• Fitimi maksimizohet në afat të gjatë MRMC, në
  qoftë se pgtATC ose p ATC

25
Çka është diskriminimi i çmimit?

• Praktika kur shitësi zbaton çmime të ndryshme
  për blerës të ndryshëm për të njëjtin produkt, pa
  e arsyetur me koston e prodhimit.

26
Diskriminimi i çmimeve
P
MRMC
T1
MC
D
MR
Q
Q1
27
A është monopoli efiçent?

• Monopoli karakterizohet me inefiçencë, sepse
  resurset nuk alokohen mjaft në prodhimin e
  produkteve.

28
A është konkurrenca e plotë efiçente?

• Firma në konkurrencën e plotë, e cila prodhon
  kur
• P MC arrin një alokim efiçent të resurseve

29
P
Konkurrenca e plotë
MC
MRMC
MR, D
Pc
Q
Qc
30
Monopoli
P
MRMC
MC
Pm
D
MR
Q
Qm
31
Si e dëmton monopoli konsumatorin?

• Ai arrin çmim më të lartë dhe prodhon sasi më të
  vogël nga ajo që do të ishte rast në konkurrencën
  e plotë

32
Efektet e monopolit
P
MRMC
?MC
Pm
Pc
D
MR
Q
Qm
Qc
33
Strategjia e intervenimit kundër monopolit

• Mbështetja në tatime,
• Kontrolli i çmimeve
• Prona shtetërore mbi monopolet

• Regullimi i veprimtarive shërbyese dhe
  komunikacionit (mbikqyrja e çmimeve, sasisë
  së prodhimit dhe hyrjes dhe daljes në treg)-
  përcakton çfarë duhet të bëhet
• Politika antimonopol- përcakton çfar nuk duhet të
  bëhet
• Nxitja e konkurrencës

34
P
Monopoli i rregulluar
50
Çmimi efektiv
Çmimi monopolist
Çmimi fer i rregulluar
40
30
A
25
20
B
15
LRAC
10
LRMC
C
5
MR
D
Q
1
2
3
4
5
6
7
8
9