Title: DONOR AFEREZI
1DONOR AFEREZI
Doç. Dr. Fevzi ALTUNTAS Ankara Onkoloji Egitim ve
Arastirma Hastanesi Hematoloji klinigi ve Kemik
iligi nakli ünitesi
2AFEREZ
- Kanin bir komponetinin alinip, geri kalaninin
hastaya veya donöre geri verilmesi islemidir. - Sitaferez, kanin hücresel elemanlarinin ayrilip,
geri kalaninin hastaya veya donöre geri verilme
islemidir. - Plazmaferez, plazmanin ayristirma islemidir.
3AFEREZ TEKNIKLERI
- I. MANUEL YÖNTEM
- Tam kan
- Plazmaferez
- II. OTOMATIK YÖNTEMLER
- 1. Sentrifugasyon
- a) Devamli akim
- b) Intermitan (aralikli akim)
- 2. Filtrasyon
- 3. Adsorbsiyon
4Aferez prensip
Antikoagulan eklenir
Geri kalan kan komponenti birlestirilip geri
verilir
Plazma
Trombosit
Lenfosit
Tam Kan(ven)
Granulosit
Eritrosit
Kan komponentleri santrifüj yöntemi ile ayrilir
ve selektif olarak alinir
5SANTRIFÜJ TEKNIGI
- Santrifüj tekniginde hücreler birbirlerinden
özgül agirliklarina göre ayrilirlarEn içten disa
dogru - Plazma
- Trombositler
- Mononükleer hücreler
- Granülositler
- Eritrositler seklinde siralanir
- Bu yöntem özellikle sitaferez islemleri için
uygundur.
6Aferez metot
- Santrifüj yöntemi ile hücreler dansite
gradientine göre periferik kandan elde edilir - Eritrositler daha yogundur ve dibe gider
- MNHler daha az yogundur ve ortada bulunur
(PLTlerin tam altindadir)
7Özgül agirlik
- Plazma 1.025-1.029
- Platelet 1.040
- Lenfosit 1.070
- MNH-Kök Hücre
- Granulosit 1.087-1.092
- Eritrosit 1.093-1.096
8FILTRASYON TEKNIGI
- Filtrasyon tekniginde delikli bir membrandan
geçirilen hücreler ve plazma, membrandaki
porlarin çaplarina göre birbirlerinden
ayrilirlar. - Kan komponentleri birbirlerinden büyüklüklerine
(boyutlarina) göre ayrilirlar.
9ADSORBSIYON TEKNIGI
- Daha çok immünoadsorbsiyon islemleri için
kullanilan bir uygulamadir. - Bioaktif membranlar kullanilarak istenilen
elamanlar plazmadan ayrilir.
10AFEREZ TIPLERI (AYRISTIRILAN KOMPONENTE GÖRE)
- 1. Sitaferez
- a) Lökaferez
- - Periferik kök hücre aferezi
- - Lenfositaferez
- - Granülositaferez
- b) Trombositaferez
- c) Eritrositaferez
- d) Fotoferez
- 2. Plazmaferez
- Plazma degisimi
- Plazma filtrasyonu
- 3. LDL aferezi
11AFEREZ- TIPLERI
- I. Terapötik Aferez (hastaya tedavi amaçli)
- Sitaferez
- Komponent degisimi
- Plazma immünomodülatör tedavi
- II. Donör aferezi (Saglikli vericiden kan
komponenti toplanmasi) - Plazmaferez
- Trombositaferez
- Granülositaferez
- III. Periferik kök hücre aferezi
- Otolog
- Allojeneik
12- Total kan hacmi hesaplamasi (TKH)
- Gilcherin 5ler kurali
Erkek (ml/kg) Kadin (ml/kg)
Sisman 60 55
Zayif 65 60
Normal 70 65
Kasli 75 70
Ekstrakorporeal dolasimda bulunan hacim islem
sirasinda hiçbir zaman 15i geçmemelidir.
13Aferez islemlerinde kullanilan hacim
hesaplamalari
- Total plazma hacmi (TPH)
- (1-Htc) X TKH
- Total eritrosit hacmi (TEH)
- Htc X TKH
- Islem sirasindaki Htc
- (TEH-ekstrakorporeal EH) / TKH X100
- en az 25 olmalidir.
14Kan ve Komponentlerinin Hacimleri(70 kglik bir
sahista ortalama...)
- Total kan volümü 5000 ml
- Total eritrosit volümü 2250 ml
- Total plazma volümü 2750 ml
- Total lokosit volümü 10 ml
- Total trombosit volümü 7 ml
15Antikoagulasyon
- ACD (91 141)
- Bu oran sunlara göre ayarlanir
- KCFT
- Platelet sayisi
- Replasman sivilarina göre
- Heparin
- 0.5 2.0 u/ml
16Kim aferez vericisi olabilir?
- Yas 17. 71. yas (düzenli donor) 17.
61. yas (ilk kez donor) - Vucut agirligi En az 50 kg
- Hemoglobin/Htk 12.5 gr/dL and 38
- Donasyon sikligi RBC için 56 gün
- Saglik durumu Saglikli görünümde ve kendini iyi
hissediyor. - Tarama Donasyon zamaninda bir çok sorudan
olusan donor degerlendirmesini geçmek
zorunda - Eger donor Donor beklemek zorunda
- Dis muayenesi olmussa Viziteden 3 gün sonra
- Nezle, grip veya bogaz agrisi tam iyilesecek
- Kulak deldirme/ vücut dövme 6 ay
17Trombositaferez-DONÖRE AIT ÖZELLIKLER
- Iki islem arasindaki süre 48 saatden az olmamak
kaydiyla haftada 2 ve yilda 24den fazla verici
olmamalidirlar. - Aspirin kullanan donörlerden 3 gün süre ile
trombosit alinmaz. - Donör trombosit sayimi en az 150.000/mm3
olmalidir.
18Donasyon Sikligi
- Tam kan veya aferez RBC 56 gün
- Çift doz aferez RBC 112 gün
- Platelet 2 gün, haftada 2yi ve yilda 24 kez
geçmemeli - Plazma 28 gün
- Erkekler yilda 4, kadinlar 3 kez Tam Kan verebilir
19Aferez Bagis sikligi
Ilk Uygulama Ikinci Uygulama Ilk Uygulamadan Sonra Geçmesi Gerekli Süre
Tam Kan Bagisi Tam Kan Bagisi En az 8 hafta, ideal süre 12 hafta
Tam Kan Bagisi Trombosit Aferezi En az 4 hafta
Tam Kan Bagisi Eritrosit Aferezi (Tek ünite) En az 8 hafta, ideal süre 12 hafta
Tam Kan Bagisi Eritrosit Aferezi (Çift ünite) En az 12 hafta
Tam Kan Bagisi Plazmaferez En az 4 hafta
Trombosit Aferezi Trombosit Aferezi En az 2 hafta
Trombosit Aferezi Tam Kan Bagisi En az 48 saat
Trombosit Aferezi Eritrosit Aferezi (Tek ünite) En az 48 saat
Trombosit Aferezi Eritrosit Aferezi (Çift ünite) En az 48 saat
Trombosit Aferezi Plazmaferez En az 48 saat
Eritrosit Aferezi (Tek ünite) Eritrosit Aferezi (Tek ünite) En az 8 hafta, ideal süre 12 hafta
Eritrosit Aferezi (Tek ünite) Eritrosit Aferezi (Çift ünite) En az 12 hafta
Eritrosit Aferezi (Tek ünite) Trombosit Aferezi En az 4 hafta
Eritrosit Aferezi (Tek ünite) Tam Kan Bagisi En az 12 hafta
Eritrosit Aferezi (Tek ünite) Plazmaferez En az 4 hafta
20Aferez Bagis sikligi
Ilk Uygulama Ikinci Uygulama Ilk Uygulamadan Sonra Geçmesi Gerekli Süre
Plazmaferez Plazmaferez En az 2 hafta, yilda en çok 24 plazmaferez yapilabilir
Plazmaferez Tam Kan Bagisi En az 48 saat
Plazmaferez Eritrosit Aferezi (Tek ünite) En az 48 saat
Plazmaferez Eritrosit Aferezi (Çift ünite) En az 48 saat
Plazmaferez Trombosit Aferezi En az 48 saat
Eritrosit Aferezi (Çift ünite) Eritrosit Aferezi (Çift ünite) En az 6 ay
Eritrosit Aferezi (Çift ünite) Tam Kan Bagisi En az 6 ay
Eritrosit Aferezi (Çift ünite) Eritrosit Aferezi (Tek ünite) En az 6 ay
Eritrosit Aferezi (Çift ünite) Trombosit Aferezi En az 4 hafta
Eritrosit Aferezi (Çift ünite) Plazmaferez En az 4 hafta
21Trombositaferesis
- Tarama testleri
- ABO, Rh tayini, alloantikorlar
- Transfüzyonla geçen hastaliklarla ilgili testler
yapilmalidir - HBsAg, anti-HBc-IgM, Anti-HCV, anti-HIV, sifilis.
- Tek bir verici için testlerin 30 günlük
araliklarla tekrarlanmasi önerilmektedir. - Gözle görülür eritrosit kontaminasyonu varsa Htc
tayini yapilmalidir. - Eger 2 mlden fazla eritrosit içeriyorsa uygunluk
testleri yapilmalidir.
AABB Technical manuel, 2004
22Donör Trombosit Aferezi Nasil, hangi cihazla
yapmaliyim?
23Trombositler ne is yapar? Trombositler nasil
elde edilir?
- Trombositlerin asil fonksiyonu
- Kanamayi durdurmak ve/veya önlemek
- Trombosit toplarken iki farkli metot kullanilir
- Tek verici trombositleri (SDP single donor PLT)
- Otomatik toplama (aferez) yöntemiyle elde edilir
- Rastgele vericiden alinan trombositler (RDP
random donor PLT) - Gönüllü tam kan bagislarindan elde edilir
Burgstaller EA. Current instrumentation for
apheresis. 2003, pp 95-130
24Donör-Trombositaferezi
- Aferez sistemleri ile hazirlanmis trombosit
konsantraleri tek bir donörden elde edilir. - Buna single donör trombosit konsantresi veya
aferez trombosit konsantresi denir.
25AFEREZ TROMBOSITI Kimlerden Hazirlanir ?
- Rastgele trombosit aferezi
- Toplumdaki vericilerden hazirlanir
- Aile üyesinden trombosit aferezi
- Hastalarin biyolojik aile üyelerinden hazirlanir
- RDP ne yetersiz yanit veren hastalar için
kullanilir - HLA uyumlu trombosit aferezi
- HLA uyumlu vericilerden hazirlanir
- 4/4 yada ¾ antijen uyumu tercih edilir
- Sadece trombosit refrakterliginde kullanilir
McCullough J. Introduction to apheresis donations
including history and general principles.2003, p
29-47
26(No Transcript)
27Aferez Trombositi Niçin tercih edilir?
- Alloimmunizasyonu önlemek için
- Örnek kök hücre nakli alicilari
- Trombosit refrakter hastalarin tedavisi için
- HLA/Trombosit spesifik antikorlari bulunan
hastalar - HLA/Trombosit antijen uygun PLT
- Yönlendirilmis bagis için
- Örnek neonatal trombositopeni
- Anneden bebege PLT
Price TH. Provision of single-donor Trombosit
transfusions Patient and producer
perspectives.2003, p 185-197
28Donör Trombositaferezi Cihazlar
- Devamli akim santrifuj
- Baxter/Fenwal (CS-3000 Plus, Amicus)
- Gambro/Cobe (Spectra, Trima )
- Fresenius (AS104, AS204, Com.Tec)
- Aralikli akim santrifuj
- Haemonetics (LN-8150 MCS, LN-9000
- MCS, MCS Plus, PCS-2)
29AFEREZ CIHAZLARI
HAEMONETICS
AMICUS
COBE SPECTRA
TRIMA
30Aferez trombosit avantajlari
- Ekonomik kan ürünü kullanimi
- Nispeten daha fazla miktarda seçilmis ürün
toplama - Daha sik donasyon olasiligi
- Laboratuarda diger kan ürünleri ayirimina
gereksinim olmamasi - Çok fazla sayida donore maruziyetinin önlenmesi
- Hastalik bulasma riskinde azalma
- HLA alloimmünizasyon riskinde azalma
- Daha önce alloimmünize olmus hastalarda etkili
tedavi - Lökosit azaltilmasi
- Ilave filtrasyon islemine gerek olmamasi
- Depolama öncesi lökosit azaltilmasi
- Tekrarlayan FNHTR önlemesi
- Filtrasyon basarisizligini önlemesi
- Filtrasyonla olabilen hücre kaybini önlemesi
Price TH. Provision of single-donor Trombosit
transfusions Patient and producer
perspectives.2003, p 185-197 Slichter
SJ.Leukemia 1998 12 (1) 51-53 Ness P, et al.
Transfusion 2001 41(7) 857-861 Scheiber GB, et
al. N Engl J Med 1996 3341685-1690 Altuntas F
et al. AABB annual meeting Transfusion 2007
31Aferez trombosit süspansiyonlari
- 1) HLA immünizasyonu nedeniyle random donör
trombosit süspansiyonlarina yanitsiz olan
hastalarda - HLA veya cross-match uygun aferez trombosit
süspansiyonlari önerilmektedir. - 2) Yogun trombosit transfüzyonuna gereksinim
duyulan hasta gruplarinda - Fazla sayida donöre maruziyeti önlemek için
- Transfüzyon ile bulasan hastaliklardan korumak
için yaygin olarak HLA uygun olmayan aferez
trombosit süspansiyonlari kullanilmaktadir.
32Aferez trombosit ENDIKASYONU
- 1) HLA immünizasyonu nedeniyle random donör
trombosit süspansiyonlarina yanitsiz olan
hastalarda - HLA veya cross-match uygun aferez trombosit
süspansiyonlari önerilmektedir. - 2) Yogun trombosit transfüzyonuna gereksinim
duyulan hasta gruplarinda - Fazla sayida donöre maruziyeti önlemek için
- Transfüzyon ile bulasan hastaliklardan korumak
için yaygin olarak HLA uygun olmayan aferez
trombosit süspansiyonlari kullanilmaktadir.
33Aferez vs. Random trombosit süspansiyonlari
- Alloimmünizasyon sikligi
- Uzun dönem trombosit destegi gereken hastalarda
transfüzyon sikligi - Etkinlik
- Bakimindan anlamli farklilik göstermemektedir.
34Aferez trombositi Özellikler
Hacim (mL) Trombosit sayisi (x1011) WBC sayisi (x106) pH isi (C) Rafta Saklama (gün)
200-500 3 x1011 lt5 x106 lt1 x106 6.8-7.4 20-24C saklanmali 5 gün
Saklama süresi, 1.-3. günlerde kültür negatif ise
7. güne uzatilabilir
Trombosits, 21 CER, Vol 7 Subpart C,
Sect 640.25 (2004). Council of Europe
Expert Committee in Blood Transfusion Study Group
on Pathogen Inactivation of Labile Blood
Components. Pathogen inactivation of labile blood
components. Transfus Med Rev 1999 13132-144
Ollgaard M et al. Vox sang 1998 Laan E et al.
Transfusion 1999 McDonald CP et al. Vox Sang 2000
Vuetic D et al. Vox Sang 2000
35Donor trombositaferezi ürünüpH
- Ürün pH depolama süresince 6.8 - 7.4 arasinda
olmalidir - Trombositlerin yeterli miktarda plazma ile
süspanse edildigini ve uygun isida saklandigini
gösterir - pH degeri 6 (FDA)
- pH degeri 6.2 (AABB)
- pH degeri 6.8 (Avrupa)
- pH i etkileyen en önemli faktör ürün hacmi ve
trombosit sayisidir - PLT fazla ve plazma az ise pH ?
- pH ? PLT sekil degisikligi ve canliligi ?
Tudisco C, et al. Transfusion 2005 45(5)773-778
36Aferez platelet Bakteriyel Tespit
- 1/1000 PLT unit bakteri içerir
- Yilda 100 PLT alicisi kontaminasyon nedeniyle
ölür - Bakteri tespit yöntemleri
- Görsel PLT Swirling inspeksiyonu
- Spesifisite oldukça düsük, sensitivite 50-75
- Mikroskopik inceleme
- Spesifisite gt 99.0, sensitivite 80-100
- pH ve glukoz ölçümü
- Bakteriyel Kültür
- Iki ticari sistem var
- CO2 olusumunu tespit eder (BioMerieux BacT/ALERT)
- O2 tüketimini tespit eder (Pall BDS)
37Aferez platelet Bakteriyel Tespit
- 1) Görsel PLT Swirling inspeksiyonu
- PLT morfolojisi PLT canliligini gösterir
- Diskoid PLTler viabilitesi daha iyidir
- Swirling düsük Phda bakteriyel metabolizma
sonucu azalir - PLTler 10e7-10e8 CFU/mL bakteri varliginda
swirl kaybederler. - Ancak, 5 günlükten daha fazla PLTler swirl
olmadigi bildirilmektedir. Bu yüzden bakteri
tespiti için bu yaklasimin spesifitesi oldukça
düsüktür
38Aferez platelet Bakteriyel Tespit
- Bakteriyel üreme pH düsüsüne neden olur ve bunun
sonucu olarak PLTler diskoid yapiyi kaybederler
Görsel inspeksiyon (swirling için) bakteriyel
kontaminasyonu tespiti için yaklasik 50-75
sensitiviteye sahiptir. - Fakat bu yaklasim pHin en az 6.2 oldugunu
gösterir
39Aferez platelet Bakteriyel Tespit
- 2) Mikroskopik inceleme
- Gram boyasi boyanmis örneklerin mikroskopik
incelemesi pahali olmayan bir yöntemdir. Nisbeten
duyarsiz (özellikle taze komponentte) - 1-5 günlük günlük PLTler yapilan bir çalismada
80 sensitivite ve 99.96 spesifisite
bildirilmistir - 4-5 günlük PLTler, sensitivite 100, spesifisite
ise 99.3 bildirilmistir
40Aferez platelet Bakteriyel Tespit
- 3) pH ve glukoz ölçümü
- Bakteri nedeniyle Phda düsüs ve glukoz tüketimi
bakteriyel kontaminasyon için kullanilmaktadir. - Fakat esik degerleri hakkinda konsensus yoktur
41Aferez platelet Bakteriyel Tespit
- 4) Bakteriyel Kültür
- Bakteriyel çagalmayi tespit etmek için
gelistirilmis mevcut 2 ticari sistem vardir - Bu sistemlerden biri bakterilerin CO2 olusumuna
dayanarak bakteriyel üremeyi gösterir - Digeri ise bakterilerin O2 tüketimine dayanarak
bakteriyel üremeyi gösterir
42Trombosit ürününü etkileyen faktörler nelerdir?
- Islem için kullanilan makine
- Islem öncesi trombosit sayisi
- Islem öncesi Hb seviyesi
- Toplam kan hacmi
- Donör vücut agirligi
- Donör cinsiyeti
- Islem süresi
Altuntas F et al. Transfusion 2007 Strasser EF et
al. Transfusion 200545788-797 Kalish RI et al.
J Clin Apheresis 19973230-234 Perseghin P et
al. Transfusion 200040789-793 Rivera SG et al.
Arc Med Research 200334120-123
43Donor trombositaferez ürünü belirleyicileriOniki
Aferez Sistemi
Cihazlar Trombosit (x1011)
Haemonetics MCS 3.0-4.4
Haemonetics MCS Plus 3.3-5.1
Haemonetics MCS Plus LN9000 3.6-7.1
Baxter CS3000 Plus - A35 Chamber 3.2-4.5
Baxter CS3000 Plus- Trombosit-30 Chamber 3.7-6.1
Baxter Amicus 3.7-6.0
Cobe Spectra 2.7-5.6
Cobe Spectra LRS, V5 2.9-5.6
Cobe Spectra LRS, V7 5.0-5.5
Fresenius AS104 2.6-5.8
Cobe Trima 2.4-4.3
Cobe Trima Accel 3.7-5.3
44Trombosit ürünü Yedi makinanin karsilastirilmasi
45Trombosit ürünü Bes cihazin kiyaslanmasi
Islem ve makina Trombosit (x1011)
Amicus-DN, 90 min 5.5
Cobe Spectra V7-DN, 90 min 6.3
Cobe Spectra V7-DN, 90 min 4.6
Cobe Spectra V4-DN, 90 min 4.7
Fenwal CS3000-DN, 90 min 4.9
Benjamin RJ et al. Transfusion 199939895-9. Pers
eghin P et al. Transfusion 200444125-30.
46Aferez trombosit ürünü belirleyicileri Hb
seviyesi
- Donor Hbi trombosit ürününün önceden
belirlenmesinde önemlidir - Ters iliski vardir
- Düsük hb düzeyinde daha yüksek trombosit ürünü
alinir - Düsük hb düzeyi yüksek plazma volümüyle
iliskilidir
Goodnough TL et al. Vox sang 19997643-49. Rivera
SG et al. Arc Med Research 200334120-123
47Aferez trombosit ürünü belirleyicileri Cinsiyet
- Trombosit ürününde anlamli bir fark yoktur
- Kadinlarda daha yüksek trombosit ürününe egilim
oldugu görülmüstür - Yüksek trombosit sayisi temelde
- Uzun islem süresi
- Ileri derece demir yetersizligi
- Hormonal etkilesim
Strasser EF et al. Transfusion 200545788-797 Riv
era SG et al. Arc Med Research 200334120-123 Laz
arus EF et al. Transfusion 200141756-61 Kalis
et al. J Clin Apheresis 19873320-234 Lasky LC
et al. Transfusion 198121719-22
48Aferez trombosit ürünü belirleyicileriIslem
öncesi Trombosit sayisi
- Elde edilen yüksek ürünün si ve trombosit
ürününün temel belirleyicisidir - Trombosit sayisinin islem öncesi daha fazla
olmasi fazla trombosit ürünü eldesine sebep olur - Yüksek seviyede trombosit ürünü düsük trombosit
sayilarinda da elde edilebilir
Burgstaler et al. J Clin Apheresis
199712170-178 Kalish RI et al. J Clin Apheresis
19973230-234. Goodnough LT et al. Vox Sang
19997643-49. Perseghin P et al. Transfusion
200040789-793 Rivera SG et al. Arc Med Research
200334120-123
49Aferez trombosit ürünü belirleyicileriIslem
öncesi Trombosit sayisi
- Pre- Trombosit sayisi ile Trombosit ürünü
baglantilidir - Normal/düsük Trombosit degerli donörlerde islem
süresi uzatilarak güvenli kan bagisi saglanabilir - Trombosit sayisindaki azalma bagis sikligi ile
daha çok iliskilidir
Islme öncesi trombosit sayisi Islme öncesi trombosit sayisi Islme öncesi trombosit sayisi Islme öncesi trombosit sayisi Islme öncesi trombosit sayisi
Tek ünite Tek ünite Çift ünite Çift ünite
Low (n8) High (n8) Low (n8) High (n8)
Pre-Trombosit (x103) 185 308 261 348
Toplam kan hacmi (L) 4.56 4.54 4.94 4.49
Ayirma zamani (min) 71 49 95.6 84.5
Trombosit ürün (x1011) 2.8 3.6 7.0 7.4
Trombosit CE () 49 59 63 67
Trombosit kaybi () 15 17 28 33
Strasser EF et al. Transfusion 200545788-797
50Aferez trombositi Çift veya daha fazla ünite
- Trombosit sayisi yüksek olan donörlerde
(gt250.000/uL) - Iki yada üç üniteye karsilik gelen trombosit
ürünü elde edilebilir - Ürün torbasinda 6.0 x1011 trombosit olmali
(çift unite) - Her bir ünite en az gt 3 x 1011 trombosit
içermeli - Islem süresinde hafif uzama
- Trombosit kaybinda hafif artis
- Ciddi olmayan donor komplikasyonlarinda hafif
artis
Jacobson JL et al.Transfusion 20034315 Peck K
et al. Transfusion 20034316 Bell Sa et al.
Transfusion 20034344 Altuntas F et al.
Transfusion 2007
51Hangi cihaz ? Iki ve daha fazla doz
Karsilastirmali çalismalar Split Rate ()
Amicus vs. Spectra LRS 33 vs. 5
Amicus vs. Spectra LRS 33 vs.10
Amicus v2.37 vs. Spectra v7.0 30 vs. 10
Amicus (SN) vs. Trima Accel 65 vs. 65
Trima Accel vs. Trima v4 48 vs. 32
Spectra LRS v7.0 vs. Spectra V5.1 29 vs. 9
Amicus vs. AS104/AS.TEC204 vs. MCS 85 vs. 5 vs. 23
Amicus vs. Spectra LRS V7 vs. Spectra V5 LRS vs. AS104 40 vs. 35 vs. 30 vs.10
Peck K et al. Transfusion 20034316 Bell SA et
al. Transfusion 20034344 Perseghin P et al.
Transfusion 200040789 Moog R et al. Transfusion
Science 199921141
Jacobson JL et al. Transfusion 20034315 Burgstal
er EA et al. Transfusion 2004441612 Benjamin RJ
et al. Transfusion 199939895
52Hangi cihaz ? Iki ve daha fazla doz
Moog R et al. Transfusion Science
199921141 Benjamin RJ et al. Transfusion
199939895
Burgstaler EA et al. Transfusion
2004441612 Jacobson JL et al. Transfusion
20034315
53Hangi cihaz ? Islem süresi
- Islem süresinin kisa yada uzun olmasi ürün kadar
önemlidir - Yeni nesil aletlerde islem süresi daha kisadir
- DN de islem süresi daha kisadir
- Iki/üç ürün eldesinde islem süresi daha uzun
Alett/ metod Zaman (dk)
Trima Accel (SU, SN) 396
Trima v4 (SU, SN) 46 5
Spectra LRS-T (SU, DN) 54 7
Spectra LRS-T (SU, DN) 57 15
Spectra LRS (SU, DN) 65 17
Peck K et al. Transfusion 20034316 Zingsem J et
al. Transfusion 20024281 Strasser EF et al.
Transfusion 200545788
Burgstaler EA et al. J Clin Apheresis
199914163 Ringwald J et al. Vox sanguinis
200385267
54Hangi cihaz ? Islem süresi Aferez Sistemlerinin
kiyaslanmasi
Burgstaler EA et al. J Clin Apheresis
199914163-170.
55Hangi cihaz ? Toplama yeterliligi (CE)
- Daha az hacim isleyerek daha fazla ürün elde
edilmesini ifade eder - Toplanan trombosit ile hesaplanan trombositi
karsilastirir - Trombosit ürünü x100/ (prepost Trombosit)/2 x
(islenen hacim-antikoag hacmi) - Islenen kan volümü CE belirlenmesinde önemli rol
oynar - Fakat ters iliskilidir
- CEnin belirlenmesine katkida bulunan bir diger
faktörde üründeki PLT sayisi - Yeni cihazlar daha yüksek CEne sahiptir
Burgstaler EA et al. J Clin Apheresis 199914163
56Hangi cihaz ? Toplama yeterliligi (CE)Tek vs.
çift giris ile toplanmasi
Tek Giris CE ()
Trima Accel 70-75
Baxter Amicus 63-85
Spectra LRS Turbo 63-67
Spectra LRS 55-58
Fresenius AS.TEC204 51-54
Fresenius AS104 47-66
Haemonetics MCS 49-63
Çift Giris CE ()
Baxter Amicus 66-86
Trima v4 55-63
Spectra LRS 40-66
Spectra LRS Turbo 45-58
Fresenius COM.TEC 54-58
Fresenius AS104 45-49
Fresenius AS.TEC204 42-54
57Hangi cihaz ? Toplama Orani (CR)
- Sistemleri kiyaslamada daha pratik bir yöntemdir
- Es zamanli Trombosit ürünü ve islem süresi ile
elde edilir - CR Trombosit ürünü / islem süresi
- CR da islem süresi önemli rol oynar
Burgstaler EA et al. J Clin Apheresis
199914163-170.
58Hangi cihaz ? Toplama Orani (CR)Sekiz sistemin
kiyaslanmasi
Burgstaler EA et al. J Clin Apheresis
199712170-178
59Hangi cihaz? Lokosit azaltilmasi
Burgstaler EA et al. J Clin Apheresis
199914163-170.
60Aferez ile Lökoredüksiyon
- Yeni kusak makinalar ile Avrupa / US
standartlarinda lokosit azaltilmasi
yapilabilmektedir - Laboratuar is yükü azalabilir
- Ürün kalite ve güvenligi artirabilir
- Depolama öncesi lökosit sayisi azaltilabilir
- HLA-alloimmunizasyon riski azalabilir
- Hastalik bulasma riski azalabilir
- FNHTR önlenebilir
- Filtre yetersizligi önlenebilir
- Filtre ile olusabilecek hücre kaybi önlenebilir
- Toplamda maliyet avantaji saglayabilir
Brand A et al. Transfus Sci 199415357-60 Reesin
k HW et al. Vox Sang 19926257-64
61Hangi cihaz? Islem sonrasi trombosit sayisi
- Trombosit sayisi 10-35 oraninda azalmakta
- Yeni nesil sistemler arasinda anlamli fark yoktur
- Islem sonrasi trombosit sayisi nadiren 90,000
alti - Birkaç günde eski düzeyine ulasmakta
- Dört günde islem öncesi degere geri yükselmekte
- Kanama komplikasyonu çok nadir
Bueno JL et al. Transfusion 200444119 Ringwald
J et al. Vox Sanguinis 200385267 Beyan C et
al. Transfusion Apheresis Science 20032945
Lee EJ et al. Am J Hematol 198519161 Lasky LC
et al. Transfusion 198121247
62 Hangi cihaz? Amicus vs Com.Tec
Altuntas F. Transfusion 2007
63 Hangi cihaz? Amicus vs Com.Tec
Altuntas F. Transfusion 2007
64Hangi cihaz? Amicus vs Com.Tec
- Her iki cihaz ile toplanan hedef trombosit
yeterli idi - Her iki cihaz ile rehberlere uygun lökoreduksiyon
yapilabildi - Amicusun avantaji, daha hizli hedef trombosit
ürünü saglanmasi idi
Altuntas F. Transfusion 2007
65Donör Aferezi Komplikasyonlar
- Nisbeten sik
- Sitrat toksitesi
- Akim hizinin ayarlanmasi yada kalsiyum uygulamasi
ile kontrol edilebilir - Islem öncesi rutin kalsiyum uygulamasi önerilmez
- Hematom yada damar yolu komplikasyonlari
- Nadir
- Allerji (Sitrat, set vs)
- Sellülit
- Tromboz
- Volüm durumunda degisiklik
Strauss RG. J Clin Apher 200318135 Popovsky MA.
Transfusion 2002421534 Wiltbank T. Transfusion
20024267 Huestis DW. Arch pathol Lab Med
1989113273
66Donöre uzun dönem etkileri
- Hb, Trombosit ve WBC sayisinda anlamli degisiklik
izlenmemekte - Mutlak lenfosit sayisi azalabilir
- Immundisfonksiyona yol açtigi gösterilememis
- Demir eksikligi da az siklikla görülebilir
- Trombositaferez tekrarlamak güvenlidir
- Uzun dönemde önemli olmayan minimal
degisiklik olabilir
Lazarus EF et al. Transfusion 200141(6)756 Lewi
s SL et al. Transfus Sci 199718205 Silva VA et
al. Transfus Sci 19941567 Prior CR et al. J
Clin Apheresis 1991669
67Trombositaferez Ekonomik Uygulanabilirligi
- RDP ile maliyet olarak karsilastirilabilir
- Gerekçesi
- Yüksek tekrarlama orani
- Donör maruziyetinin azaltilmasi Enfeksiyon
riskinin azaltilmasi - Lökoreduksiyon için ilave manuplasyonlara gerek
olmamasi - sayilabilir
Moog R, et al. Transfus Sci 1999
21(2)141-145 Scheiber GB, et al. N Engl J Med
1996 3341685-1690 Lackritz EM, et al. N Engl J
Med 1995 3331721-1725
68Sonuç
- Yeni nesil cihazlar yüksek performansa sahip
- Trombosit ürünü, toplama kabiliyeti, toplama
hizi, ayirma hizi, islem süresi ve donör
rahatligi - Avrupa/US kilavuzlarina uygun lökosit azaltilmasi
- Yüksek ayirma hizi, enfeksiyon riskinin
azaltilmasi, lökoredüksiyon, maliyeti önemli
ölçüde azaltabilir - Trombositferez islemi güvenli
- Uzun dönem etkilerde minimal degisiklik
mevcuttur
69Random PLT vs Aferez
Random Platelet Ürünü Aferez Ürünü
Minimum miktar 5.5x1010 3x1011
Verimlilik 9-11x1010 4-11x1011
Volüm 40-60 ml 200-500 ml
Raf ömrü 5 gün 5 gün
WBC içerigi 9x107 lt5x106
RBC içerigi 0.5 ml lt1 ml
Yetiskin dozu 4-6 ünite Tek ünite
Havuzlama Gerekir -
Isleme oranla maliyet Düsük Yüksek
Lökoredüksiyon için filtreleme Gerekir Gerekmez
70Eritrosit aferezi
71Eritrosit aferezi
- Aferez ile 2 eritrosit süspansyonuna esit (2-RBC
) eritrosit toplanmasi 1997den beri
gerçeklestirilmektedir - Islemin güvenli olduguna dair çok sayida
literatür bulunmaktadir. - Islem süresi ortalama 30 dakikadir (donör htc ve
toplama hizina bagli) - Islem hem otolog hem allojenik amaçli
gerçeklestirilebilmekle beraber çogu allojenik
amaçli yapilmaktadir. - Bu islemlerin sayisi her yil 40 oraninda
artmaktadir.
Bonomo P et al. Vox Sang.1998741609 Smith Kj et
al. Transfusion 1996 36874-680
72Eritrosit aferezi
National Blood Data Resource Center, 2002.
Bethesda, MD
73Eritrosit aferezi
- Çogu kan toplayicinin hedef kitlesi B, O ve Rh
negatiflerdir. - Post donasyon sonrasi süre 16 haftadir.
- 16 haftalik post donasyon süresi sonrasi bir yil
içinde iki eritrosit süspansiyonu donasyonu kan
toplayici veya donörler tarafindan kolayca
yönetilebilir bir durumdur. - Amerikali donör için yillik ortalama eritrosit
donasyonu sayisi 1.4 dir.
Gilcher R et al. Transfusion 2003 431658-1660
74Eritrosit aferezi
- Bazi uzmanlar eritrosit donörlerinin 10na
2-RBCA islemi yapilirsa eritrosit ihtiyacinin
giderilecegini iddia etmektedirler. - Aferez kan toplama için yüksek okul ögrencilerini
hedef olarak görmektedirler. - Genç nüfusun bu otomatik teknolojiye ilgi
duymasi - Islemde artmis donör güvenligi.
Gilcher R et al. Transfusion 2003 431658-1660
75Eritrosit aferezi
- Yüksek okul ögrencilerinin 16 da vazovagal
reaksiyonlar izlenmektedir. - Agirlik ve
- ilk defa kan donörü olmak önemli risk
faktörleridir. - Aferez orta ve agir vazo vagal reaksiyon
sikligini azaltir. - 2-5 sikliginda vazovagal reaksiyon,
- 0.08-0.34 sikliginda senkop
görülmektedir. - Izotonik solüsyonlarin kullanilmasi veya
- Uzun aferez islemi sirasinda saglanan sivi
dengesi nedeni ile olabilir. - Eritrosit toplanmasi islem üzerinde daha
fazla kontrol imkani verir. -
-
Wiltbank KT et al. Transfusion 2002 42 678. -
Popovsky MA. Blood
Therapy Med 2002 2 1-3
76Eritrosit aferezi
- Wiltbank ve arkadaslarinin yaptigi bir çalismada
aferez donörlerinde (2-RBCA veya RBC-plazma) - manuel islemlerde orta dereceli reaksiyonlarin
görülme sikligi - 10.000 hastada 14.5,
- aferez islemlerinde 6.2 dir.
Wiltbank KT et al. Transfusion 2002 42 678
77Eritrosit aferezi
-
- Iki eritrosit süspansiyonun bir donörden
toplanmasi ile - (veya diger komponent kombinasyonlari)
- kan merkezleri donör öyküsü
- kan toplanmasi
- enfeksiyon hastaliklari testleri ve
- komponent hazirlanmasi ilgili yanlisliklarin
olusma sansini azaltir. - Daha az donör maruziyeti oldugu güvenli bir ürün
saglar. - Her iki yari ürün ayni kisiye transfüzyon
yapilabilir. - Manuel toplanan tam kanin eritrosit hacimleri
degiskenlik gösterir. - Bu donörlerin hematokriti ve hacimleri
arasindaki farktan dolayidir. - Eritrosit kitleleri arasindaki fark 40
a kadar çikabilir. -
Popovsky MA. Blood Therapy Med 2002 2 1-3
78MULTIKOMPONENT AFEREZI
79MULTIKOMPONENT AFEREZI
- ABD de 1999 ve 2001 yillari arasinda eritrosit,
trombosit ve plazma ihtiyaci sirasi ile 12, 15
ve 18 oraninda artmistir. - Kan yoklugu nedeni ile cerrahi operasyonlarin
13ü ertelenmistir - Multikomponent toplanmasi (MCC) aktive edilmeden
bu sartlar zor kompanse edilebilir
National Blood Data Resource Center, 2002.
Bethesda, MD
80MULTIKOMPONENT AFEREZI
- Donörlerin 95 nin MCC programina
geçirilebilecegi gösterilmistir. - 15-20 MCC programina geçmeyi rededetmektedir.
- Berman KE.
Transfusion Med Rev.2004181-10
81MULTIKOMPONENT AFEREZI
- Multipl aferez ürünlerinin toplanmasi, eritrosit
de dahil giderek artmakta ve total aferezde
zorunlu hale gelmektedir. - Bu yolla donör kullanimi gelistirilmekte
- Kan transfüzyon maliyeti düsmektedir.
- Ayni anda trombosit ve plazma veya eritrosit
süspansiyonu toplanmasi ürün kalitesi ve WBC
kontaminasyonu yönünden trombosit ürününü
etkilememektedir.
82MULTIKOMPONENT AFEREZI
- Aferez öncesi trombosit sayisi 200-300x10³µL
oldugunda - Islem süresi 60-90 dakika
- Toplanan trombosit miktari 3-5x10¹¹
- WBC kontaminasyonu 0.1-0.5X106( 95 MNH95)
-
- Council of Europe RecomendationN.(95)15 on
the preparation use and - quality assurance of blood
components. 10th edition. 2003 version
83MULTIKOMPONENT AFEREZI
- Plazma trombositlerle birlikte,
- 250 ml veya
- 600 ml (PTA, DPTA)
-
- kullanilan cell separatöre bagli olarak
toplanabilir
84MULTIKOMPONENT AFEREZI
PTA
DPTA
85MULTIKOMPONENT AFEREZI
- Double trombosit genellikle trombosit sayisi
290-300x10³µL, 70 kg. - Trombositlerle birlikte eritrosit toplanabilir
(ETA, Eritro-trombosit aferezi) - Veya çift eritrosit ve trombosit toplanabilir
(DETA, double eritro-trombosit aferezi)
86MULTIKOMPONENT AFEREZI
87MULTIKOMPONENT AFEREZI
- Her cihaz özelliklerine bagli olarak minumum 1Ü
(en az 50 gr Hb) - Veya 2Ü eritrosit ile birlikte trombosit
toplayabilir (RBC, en az 110 gr Hb) - Bu sekilde toplanan ürün(RBC) immünolojik yükü ve
virolojik riski azaltacagi için bir alici için
idealdir
88MULTIKOMPONENT AFEREZI
- Hiçbir cihaz santrifugasyon ile lökositi
azaltilmis eritrosit toplayamaz. - Ancak cihazin üzerine takilan set yardimi ile
lökosit arindirma islemi yapilabilinmektedir. - Filtrasyon islemi immünmodülasyon ve
non-hemolitik transfüzyon reaksiyonunu azaltmak
için gerekebilir.
89MCA donasyon algoritmasi(San Martino Hastanesi
Aferez Ünitesi)
PltRBC
PltRBC
PltRBC
PltRBC
PltRBC
PltRBC
PltRBC
PltRBC
Valbonesi M et al. Transfusion and Aperesis
Science 200532287-297.
90Manuel ve MCA yöntemi ile toplanan
eritrositlerdeki degisiklikler
Susanne M et al. 200747687-696
91Manuel ve MCA yöntemi ile toplanan
eritrositlerdeki degisiklikler
- O. Gün MRBC
ARBC - Glukoz yüksek
düsük - ATP yüksek
düsük - Serbest hb fark yok
fark yok - Hemoliz fark yok
fark yok - K salinimi düsük
yüksek - PH yüksek
düsük - 49. Gün
-
- Glukoz kullanimi düsük
yüksek - Laktat olusumu esit veya
yüksek esit - ATP düzeyi baslangiç
70 43-60 - Hemoliz hizi fark yok
(lt0.6) fark yok (lt0.6) - Serbest hb lt 200
mgr/dL lt200 mgr/dL - Supernatan K düsük
yüksek - PH düsük
(0.65-0.70/U) düsük (0.65-0.70
/U)
92Yuan S et al. Transfusion 2008481213-1219
93Yuan S et al. Transfusion 2008481213-1219
94MCA ekonomik avantajlar
Valbonesi M Transfusion and Apheresis Science
200532 287-297
95MCA ekonomik avantajlar
93.2
72
1.29
318
527
1.66
233
186
0.79
318
482.6
1.51
318
434
1.36
617
318
1.94
1.80
318
573
318
2.09
666
576
318
1.81
Valbonesi M Transfusion and Apheresis Science
200532 287-297
96MCA de donör güvenligi
- MCA, konvansiyonel donasyon kadar güvenlidir.
- Tibbi personel hastaya yakin
- Volüm replasmani yapilmasi
- kalsiyum ilavesi
- Motive edilmis donörler
Valbonessi et al. Indian J Hematol Blood Transfus
20032143-48
97Hasta için avantajlar
- Viral maruziyetin azalmasi
- Kuru trombosit eldesi ile TRALI sikliginda azalma
- Hemolitik reaksiyon riskinde azalma
- Trombosit immün refrakterliginde gecikme
- Eritrosit immunizasyonunda gecikme
98MCA- Sonuç
- MCA, özellikle 2-RBCA önümüzdeki yillarda
artacaktir. - Donör teminine ait yaklasimlar kan temininde arz
ve talep arasindaki büyüyen açigi
karsilayamamaktadir. - Donor maruziyetini azalttigi ve standart doz
eritrosit süspansiyonu sundugu için 2-RBCA
transfüzyon klinisyenleri bu tür ürünlerin
kullaniminda israr etmektedirler. - Hemoglobin içeriginin ölçülerek uygun transfüzyon
miktarinin hesaplandigi ve eritrosit süspansiyonu
transfüzyonunun 30 azaldiginin gösterildigi
çalisma gelecekte yeni yaklasimlara yol açabilir -
Arslan O et al. Transfusion
200444485488.
99Donor Aferezi Komplikasyonlar
- Sitrat toksisitesi
- Islem yavaslatilarak veya Ca2 verilerek
asilabilir - Hemoliz
- Hava embolisi
- Hipovolemi
- Platelet sayilarinda kalici düsüklük
- Donasyon sikligi ayarlanmalidir
- Hemostatik bozukluk