Title: Immunoterapia nowotworуw w 20 minut
1Immunoterapia nowotworów w 20 minut
2Wprowadzenie
- Leczenie nowotworów
- operacja
- radioterapia
- chemioterapia
- immunoterapia
-
- Sposoby leczenia zalezne sa od
- rodzaj nowotworu
- stan ogólny chorego
- zaawansowanie nowotworu
3Kierunki rozwoju immunoterapii
- Nieswoista
- Bierna (podawanie przeciwcial)
- Czynna (szczepionki)
4Immunoterapia nieswoista
- Pierwsze próby William B. Coley, przelom XIX i
XX wieku celowo zakazal chorych zywymi
bakteriami - Brodawczak na wewnetrznej sciance pecherza
moczowego reakcja na BCG - Wykorzystywane sa interleukiny, interferony,
inne adiuwanty
5Cytokiny
- Interleukina-2
- Zaakceptowana przez FDA w leczeniu raka nerki
(1992) i czerniaka - Uzywana równiez w polaczeniu z szczepionkami
- Efekty uboczne objawy zblizone od grypy, wzrost
masy ciala?, nudnosci, wymioty, zaburzenia pracy
serca - Interferony
- Moga spowolnic wzrost nowotworu i angiogeneze,
spowodowac wzrost produkcji antygenów - INF-alfa uzywany jest w terapii bialaczki,
lymfomy, raka nerek, melanomy, sarkomy - Efekty uboczne drgawki, goraczka, ból glowy,
zmeczenie, nudnosci, spadek ilosci bialych
krwinek, wysypka, dlugie stosowanie moze
prowadzic do uszkodzenia nerwów
6Inne adjuwanty
- Levamisol aktywuje limfocyty, stosowany w
nowotworach jelita grubego - BCG nowotwory pecherza
- IFA testowany ze szczepionkami
- QS-21 (ekstrakt roslinny) szczepionki
(melanoma) - DETOX
- DNP jego zaleta jest rozmiar
7Immunoterapia swoista - bierna
- Wykorzystanie przeciwcial do aktywacji ukladu
odporonosci lub blokowania receptorów (Herpectin) - Przez lata znajdowano antygeny nowotworowe
niestety nieprawdziwe (reakcje na MHC) - Na komórkach nowotworowych wystepuja liczne
antygeny, ale to samo dotyczy komórek zdrowych.
Mozna jednak wykorzystywac fakt, ze - Antygeny w zdrowych tkankach moga byc niedostepne
dla krazacych we krwi przeciwcial - Komórki nowotworowe moga miec takich antygenów
wiecej - Uszkodzenia komórek normalnych moga byc
naprawione - Przeciwciala moga tez neutralizowac inne,
niezbedne do wzrostu nowotworu komórki i
czasteczki
8Terapie zaakceptowane przez FDA
9Srodki przenoszone przez przeciwciala
- Radioaktywne izotopy (RIT)
- Toksyny (np. rycyna, kalchimycyna, toksyny
bakteryjne, np. DT, PE40) - Srodki chemioterapeutyczne (etap badan)
- Enzymy
- Leki genetyczne
- Czasteczki odczynu zapalnego
- Komórki ukladu odpornosciowego
10Szczepionki - poczatki
- Pierwsze próby podawanie napromieniowanych
komórek nowotworowych (takze od innych pacjentów) - Limfocyty T pochodzace od immunizowanej myszy
potrafia przeniesc odpornosc na zdrowe myszy tej
samej rasy (i zabijac komórki w hodowli)
11Co moze sluzyc jako szczepionka?
- Cale komórki nowotworowe
- Peptydy
- Bialka
- Komórki dendrytyczne
- Gangliozydy
- Bialka szoku termicznego
- Wektory bakteryjne i wirusowe
- Kwasy nukleinowe
12Szczepionki z komórek nowotworowych
- Uzywa sie komórek pobranych podczas operacji (lub
fuzji takich komórek z komórkami dendrytycznymi) - Pozwala to na pelniejsze pobudzenie ukladu
odpornosci (nie znamy wszystkich antygenów) - Autologiczne
- Trudne do tworzenia i drogie
- Moga tracic efektywnosc na skutek zmiennosci
komórek nowotworowych - Liczba komórek moze nie wystarczyc do stworzenia
szczepionki - Wlasne komórki moga nie wywolywac silnej
odpowiedzi moga byc modyfikowane - Allogeniczne uzywa sie mieszany komórek od
róznych pacjentów - Trwaja badania nad skonstruowaniem
szczepionek przeciwko czerniakowi, rakowi nerki,
piersi, jajnika, jelita grubego, pluc i bialaczce
13Szczepionki z komórek dendrytycznych
- Sa specyficzne i musza byc robione indywidualnie
dla kazdego pacjenta - Izoluje sie komórki z krwi pacjenta i namnaza
- Przeprowadza sie ekspozycje na
antygen, modyfikuje komórki
genetycznie lub fuzjuje z komórkami
nowotworowymi - Zwraca zmodyfikowane komórki
wlascicielowi
Przewidywane uzycie takich szczepionek rak
nerki, jelita grubego, pluc, czerniak...
14Szczepionki z antygenów
- Nie sa specyficzne latwiej je uzyskac
- Moga byc skierowane przeciwko jednemu lub kilku
nowotworom - Prowadzone sa badania nad uzyciem ich przeciwko
rakowi piersi, jelita grubego, jajnika, trzustki,
czerniakowi
15Szczepionki z DNA
- Szczepionki przynosza czesto krótkotrwaly efekt
- Rozwiazaniem moze okazac sie zmodyfikowanie
komórek, tak, aby stale produkowaly okreslone
antygeny - Trwaja badania nad wykorzystaniem takich
szczepionek w leczeniu czerniaka, bialaczki,
raka glowy i szyi.
16Inne sposoby immunoterapii czynnej
- Z wykorzystaniem komórek LAK (lymphokine-Activated
Killer), produkowanych poprzez traktowanie
limfocytów T IL-2 - Z wykorzystaniem TILs (Tumor-Infiltrating
Lymphocyte) i IL-2 - W NCI przeprowadzono badania z wykorzystaniem TIL
u pacjentów z zaawansowanym czerniakiem
zmniejszenie rozmiarów nowotworu u 6 z 13
pacjentów - gtgtgtgtgt
17Wykorzystanie HSP
- gp96 (III faza badan) - moze byc wiazane przez
receptor a2-makroglobuliny CD91 znajdujacy sie na
powierzchni profesjonalnych komórek
prezentujacych antygen (APCs)
18Im wczesniej, tym lepiej
- Zabiegi prewencyjne lub szczepienia czesto sa
skuteczne tylko we wczesnym okresie po
wszczepieniu zwierzeciu nowotworu - Nowotwór i otaczajace tkanki moga zyskac zdolnosc
produkcji czynników immunosupresyjnych - TGF-beta hamuje stymulacje limfocytów T
- Komórki bialaczki produkuja substancje hamujace
dojrzewanie tymocytów w grasicy - Masa guza moze przyrastac nieproporcjonalnie
szybko w porównaniu z przyrostem limfocytów T - Komórki nowotworowe moga miec niewydolny uklad
przygotowania antygenu w proteosomach lub
utrudniona jego prezentacje (uposledzenie funkcji
MHC klasy I)
19czerniak
- IFN-alfa i IL-2 oraz BCG (ale ze szczepionkami
lub inna trapia) - Szczepionki nie sa jeszcze zaakceptowane, ale
badania wskazuja, ze powoduja one
zmniejszenie nowotworu - Uzycie poliwalentnej szczepionki spowodowalo
remisje (miesiac do kilku lat) u przynajmniej 1
na 8 pacjentów - Obiecujace sa tez badania z uzyciem TILs
20rak nerki
- Polaczenie IL-2, INF-alfa i chemioterapii
- Szczepionka z calych komórek powoduja
zmniejszenie guzów u niewielkiej grupy chorych z
zaawansowana choroba - Badania nad wykorzystaniem
- Badania nad szczepionkami DNA, które wprowadzaja
do komórek nowotworowych gen cytokin oraz TILs
21bialaczka, chloniak, szpiczak
- Czesto uzywany jest INF-alfa (sam lub w
polaczeniu z chemioterapia) - Rituxan pierwsze zaakceptowane przez FDA
przeciwcialo (listopad 1997) - Zevalin pierwsze radioaktywne przeciwcialo
zaakceptowane przez FDA (2002) - Bexxar 2003
22rak piersi
- Herceptin zaakceptowany w terapii kobiet
z zaawansowana choroba i o zwiekszonej ilosci
receptorów HER2 - Interferony i interleukiny w polaczeniu z
innymi rodzajami immunoterapii - Szczepionki autologiczne przyniosly poprawe u
czesci pacjentek w poczatkowym stadium choroby
badania trwaja - W szczepionkach z antygeny stosuje sie fragmenty
receptora HRE2
23rak prostaty
- Badania koncentruja sie na tworzeniu szczepionki
z wykorzystaniem PSA i PSMA - Szczepionka DNA badania kliniczne
- Uzywane sa równiez przeciwciala monoklonalne i
cytokiny
24rak jelita grubego
- Cetuxiab przeciw EGFR
chemioterapia akceptacja FDA
w przypadku
zaawansowanej choroby - Avastin przeciw VEGF.
Z chemioterapia przedluzal
zycie srednio o 5 miesiecy - Levamisol jest czesto uzywany z innymi metodami
- Badania z wykorzystaniem szczepionek z komórek
nie daja dowodów na przedluzenie zycia - MAbs 17-1A przedluzaja okres remisji i zycia po
operacji (wczesne badania)
25rak jajnika
- Wykazano, ze iniekcje IL-2 przedluzaja okres
remisji po operacji - Herceptin- efekt u okolo 20 kobiet
- RIT przynosi dobre efekty
- Trwaja badania nad szczepionka z antygenów
26Dziekuje za uwage
27Antygeny nowotworowe
- Antygeny zwiazane z nowotworem (tumor associated
antigens TAA) nie maja charakteru antygenów
swoistych - Swoiste antygeny nowotworowe (tumor specific
antigens TSA) wykryte u zwierzat po indukcji
nowotworu - Mozna je podzielic na
- Powszechnie wystepujace
- Róznicowania obecne takze na komórkach, z
których wywodzi sie nowotwór - Wspólne (nowotwór/jadro) wystepuja równiez na
komórkach jadra i lozyska - Swoiste dla nowotworu, np. zmutowane bialka Ras,
epitety w miejscu polaczenia Bcr-Ab, ? -
katenina, kaspaza 8 -
powrótlt
28Przeciwciala moga tez neutralizowac inne,
niezbedne do wzrostu nowotworu komórki i
czasteczki
- Czynniki wzrostu, zapobiegajac rozrostowi guza
- Podscielisko tkanke laczna znajdujaca sie
pomiedzy komórkami nowotworu i stanowiaca do 60
guza - Antygen FAP-alfa na podscielisku i naczyniach
krwionosnych guza -
powrótlt
29Przeciwciala wiaza sie z
- Rituxan CD20 na limfocytach B
- Herceptin HER2, w duzej ilosci na komórkach
raka piersi (stosowany w zaawansowanych
przypadkach) - Campath CD52 na limfocytach B i T, stosowany u
pacjentów po chemioterapii - Erbitux EGFR, który wystepuje na wielu
komórkach nowotworowych, stosowany z
chemioterapia w zaawansowanym raku jelita
grubego - Avastin VEGF
- RIT OncoScint (rak jajnika i jelita grubego),
- ProstaScint, Zevalin, Rituxant
-
powrótlt
30Immunotoksyny
- Problemy
- Powinny byc wprowadzane tylko do komórek
nowotworowych - Rozmiar ogranicza penetracje do tkanek czesto
uzywa sie tylko fragmentów przeciwcial i malych
toksyn - Zastosowanie
- Mylotagr zawiera kalchimycyne, skierowany
przeciwko CD33 na limfocytach B - BL22 (faza badan) stosowany u chorych na
bialaczke, u 2/3 pacjentów wyleczenie
powrótlt
! Stosowane sa równiez toksyny przylaczone do
czynników wzrostu
31Immunoterapia adoptywna
- Pobudzenie limfocytów T przez kontakt z antygenem
lub komórkami nowotworowymi a nastepnie podanie
ich choremu - Chory jest dawca i biorca
- Wstrzykujac limfocyty od zdrowego dawcy (razem z
lekami immunosupresyjnymi) mozna uzyskac remisje
chloniaków - Moze tez zapobiegac zakazeniom po leczeniu
immunosupresyjnym
powrótlt